Microsoft Word shajarayi xorazmshohiy lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

52

havlisining binosini itmomg‘a yetkurdi. Havlining atrof davri toshdin bo‘lub, ichi cho‘pkori

240 

bo‘lmish erdi. Faqir oning avsofi va tarixini bu tariqa aytdim, tarix: 

 

Shohi Muhammad Rahimxoni zaminu zamon,  

Zilli

241

 zalili xudost bar hamayi bandagon.  

Gulshani ikboli u dar du jahon toza bod, 

Toza shud az himmatash gulshani bog‘i jahon.  

Kard binoyi ajib misli behishti barin,  

Harki tamosho namud, shud mutaajjib bar on.  

Qasri xavarnaq misol doshta chandin qasur,  

Har yeki u go‘yiyo sar zada bar osmon.  

Rang-barang abvobi u z-oyinaho bobi u,  

Pechi havotobi u bar hama rohatrason.  

Farshi zi sangi ruxom rangash hamon siymi xom,  

Mexi darash hamchujom saqfi hamon gulsiton. 

Kungirahoyash zisang misli zumurrad barang, 

Chun sanami sho‘x-shang sarkashi jilvakunon. 

Soli binoyash bajid go‘ft Bayoniy chunin: 

«Havliyi shohonayi shohi Sulaymon nishon». 

 

Bu tarix hissbda yetti adad kam kelib erdi, amali ta’miya bila «bajid go‘ft», deb yetti adadni idxol 

etildi. Yana Tozabog‘ havlisining oldida bir kichik madrasaga mushtamal bo‘lg‘on masjidning 

cho‘bkori bino etilmakining ham amrin etib erdilar. Ul masjidning ham binosi ushbu yil itmomg‘a 

yetib erdi. Oning uchun bu tarixni aytilib erdi: Tarixi masjid va madrasayi cho‘bin: 

 

Shohi Muhammad Rahimxoni adolatshior,  

Kard amalhoyi xayr az karamash oshkor.  

Pahluyi har havliyash madrasayi masjide  

Kard bino shud zisang karda zi ham sangior.  

Lek hamin masjidu madrasayi cho‘bin shuda 

Az hama shud xubtar va z-hama shud ustivor.  

Bod base poydor davlati ham umri u,  

In amali xayrro karda base poydor.  

Did Bayoniy tamom yoft bino go‘ft:  

«In madrasayu masjidi shoh bishud cho‘bkor». 

 

Ushbu yil hazrat shahzodayi zamon va valiahdi davron hazratlari amri oliy bila Peterburg‘ tarafig‘a 

ketmakka ma’mur bo‘lub, xizmatlarig‘a Mahmud Vafo karvonboshi va Islomxo‘ja ta’yin toptilar. Bas, 

shahzodayi jahon dalvning oltilanchisi va zulqa’daning ham oltilanchisi va shanba kuni erdi, ul 

tarafg‘a ozim bo‘ldilar va bir necha oydin so‘ng davlat bila yana qaytib keldilar. Faqir tarixi sayrlari 

uchun bir necha abyot aytib berib, mulozamati sarosari saodatlariga musharraf bo‘lub ul abyotni 

muborak qo‘llarig‘a berdim. Po‘rsishi mushfiqona bila mehribonliq ko‘rguzub o‘lturmoq ruxsatin 

berdilar va tarixni mutolaa qilib maqbuli muborak xotirlari bo‘lub ko‘p iltifotlar etdilar. Ul tarix budur: 

 

Anjumlar ila doyir o‘lub mohi osmon,  

Qnldi tulu’ mehr kibi sharqdin ravon.  

                                                      

240

 Cho‘pkori — yog‘ochdan quriladigan imorat. 

241

 Zill — soya. 

---

Muhammad Yusuf Bayoniy. Shajarayi Xorazmshohiy