Microsoft Word ihyo ulimdan sung ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

20

ularning sanog‘ini bir Alloh biladi. Odamlar u changaklarga amallari bilan ilinadilar, 

kimdir halokatga yuz tutsa, kimdir etlari shilinib, si-lynib, keyin najot topadi» 

(muttafaqun alayh). 

Abu Said Xudriy Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlarini rivoyat qiladilar: 

«Odamlar usti tikonu changaklarga to‘la jahannam ko‘prigidan o‘tishar ekan, o‘ng va 

chap tomonlaridan changaklarga ilinadilar. Ko‘prikiing ik-kala tarafida turgan farishtalar: 

«Allohim, salomat qil, Allohim, salomat qil» deyishadi tinimsiz. Kimdir ko‘prikdan 

chaqmoq kabi o‘tsa, kimdir shamol kabi o‘tadi. Kimdir chopqir ot kabi, kimdir yugurib 

o‘tadi. Kimdir yurib o‘tsa, kimdir emaklaydi, yana kimdir sudraladi. Axli do‘zax esa na 

o‘ladi, na yashaydi. Kimlardir gunohlariga ko‘ra jazolanadi, kuydiriladi, ko‘mirga 

aylanadi, so‘ngra shafoatga izn yeriladi» (muttafaqun alayh). 

Ibn Mas’ud roziyallohu anhu Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlarini 

rivoyat qiladi: «Alloh taolo avvallaru oxirgilarni ma’lum Kunda shak-shubxasiz 

mahsharga to‘playdi. Ular samoga ko‘zlarini tikkan holda qirk yil hukmni kutib 

turishadi.Keyin mo‘minlarga: «Boshlaringizni ko‘taring» deyiladi. Boshlarini ko‘tarishadi. 

Bas, ularga amallariga yarasha nur ato qilinadi. Kimgadir ulkan tog‘ barobar nur beriladi 

va bu nur uning oldida yuradi. Kimdir bundan kichikroq, kimdir xurmo daraxticha, kimdir 

undan ham ozroq nurga ega bo‘ladi. Hatto oxirgi kishiga be-rilgan nur oyog‘ining bosh 

barmog‘i kadar yergagina yetadi, shu darajada xira yorug‘lik taratadiki, goh yenadi, goh 

o‘chadi. Nur taralib, oyoq osti ko‘ringan paytda yuradi, o‘chganida to‘xtab qoladi». 

So‘ngra ularning nurlari miqdoriga ko‘ra Sirotdan o‘tishlari zikr qilinadi: «Kimdir ko‘z 

ochib yumguncha,kimdir chaqmoq kabi, kimdir bulut kabi, kimdir uchar yul-duz kabi, 

kimdir uchqur ot kabi, kimdir chopqir kishi kabi o‘tadi. Nuri oyog‘ining bosh barmog‘i 

qadar yerni yoritgan kishi yuzlari, qo‘llari, oyoqlari bilan sudralib, emaklaydi. Bitta qo‘lini 

oldinga tashlaydi, ikkinchisi orqaga tortadi, bitta oyog‘ini yerdan uzsa, narigisi osilib 

qoladi. Hatto olov uning yonlarigacha keladi. 

Bu xatarlardan qutulgach, ko‘prik ustida turib, deydi: «Allohga hamd bo‘lsin, hech 

kimga bermagan ne’matini menga ato etdi, jahannamni ko‘rganimdan so‘ng undan najot 

berdi». 

Keyin uni jannat eshigi oldidagi ko‘lga olib kelib, cho‘miltirishadi» (Ibn Adiy va Hokim 

rivoyati). 

Anas ibn Molik aytadi: «Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlarini eshitdim: 

«Sirot qilich kabi o‘tkir, qildek ingichkadir. Farishtalar mo‘min va mo‘minalarni 

qutqaradilar. Jabroil alayhissalom mening belim (kamarim) dan tutadi, men: ey Rabbim, 

salomat qil, salomat qil, deyman. U Kunda toyib ketuvchi erkaklar va toyib ketuvchi 

ayollar ko‘p bo‘ladi» (Bayhaqiy rivoyati). 

Ey inson! Fursating g‘animat. Sirot xaqida, uning daxshat va qo‘rqinchi xususida 

o‘yla. Chunki Qiyomat kuni dahshatlaridan eng omon kishi bu dunyoda u hakda ko‘p 

o‘ylagan kishidir. Negaki, Alloh bir bandada ikkita ko‘rkuvni jamlamaydi. Kimki Qiyomat 

kuni dahshatlaridan bu dunyoda qo‘rqsa, oxiragda u dahshatlardan omon bo‘ladi. 

Lekin bu o‘rinda Qiyomat daxshatlarini eishtgan paytda qalblar erib, ko‘zlardan 

yoshlar kuyulib, hech qancha o‘tmasdan, qayg‘ular unutilib, o‘yin-kulguga beriladigan 

ayollarga xos yengil-yelpi ko‘rqinch nazarda gutilmayapti. Bu qanaqasiga qo‘rqinch 

bo‘lishi mumkin?! Axir, ko‘rqkan narsadan qochiladi, kimki bir narsaga yetishni umid 

qilsa, uni izlaydi. Alloh taologa gunoh qiljtsdan to‘sadigan va U Zotga toat qilishga 

undaydigan xavfgina, faqat shu xavf seni qutqaradi. 

Ayollarning yengil-elpi qo‘rkuvidan ham yengilrog‘i ahmoqlarning qo‘rquvidir. 

Kdchonki ular Qiyomat daxshatlarini eshitsa, tillari darhol panoh tilashga shoshiladi: 

«Allohdan yordam so‘rayman, Alloh bizni panohingga ol, Allohim salomat qil...» deydi-

---

Ihyou ulumid-din. O’limdan so’ng. Imom G’azzoliy