www.ziyouz.com
kutubxonasi
98
Ichkarida uxlab yotgan ukam shovqin-surondan uyg‘onib ketdi shekilli, ayvonga
ishtonchan chiqib burni oqqancha yig‘lay boshladi. Oyim Dalavoyning arqonni
bo‘shatganidan umidvor bo‘lib yana yalindi.
— Hech bo‘lmasa mana shu qora ko‘zlarni o‘ylang. Iloyo siz ham shunaqa qo‘sha-qo‘sha
o‘g‘illar ko‘ring, ukam, — dedi harsillab.
Dalavoy arqonni qo‘yib yubormadi. Ijirg‘anib yuzini o‘girdi:
— E, shunaqa qing‘ir-qiyshiq bolalar ko‘radigan bo‘lsam, ko‘rmadim-e!
Oyim tarsaki yegandek birdan seskanib ketdi. Bir zum Dalavoyga tikilib turdiyu arqonni
qo‘yib yubordi. Qalin lablari titray boshladi.
— Ol! — dedi ovozi qaltirab. O‘sha zahoti ko‘zlari jiqqa yoshga to‘ldi. — O‘zimni so‘ksang
so‘k, bolalarimni nimaga haqorat qilasan, imonsiz! — Keyingi so‘zlar bo‘g‘zidan yig‘i
aralash nido bo‘lib chiqdi. — Iloyo u dunyo bu dunyo tirnoqqa zor bo‘lgin, bildingmi!
Iloyo xonadoning chaqaloq yig‘isiga zor bo‘lsin!
Dalavoy birpas bezrayib turdi-da, g‘udranib so‘kindi. Arqonni qo‘yib yuborib orqasiga
burildi.
— Opket! — dedi oyim qat’iyat bilan. — Erkak bo‘lsang, so‘zingdan qaytma!
Dalavoy uch qadamcha yurgan joyida shartta burildi. Arqonni yulqib oldi-da, echkini
eshik tomon sudrab ketdi. Echki hamon tixirlik qilib orqaga tisarilar edi. Boya onasini
to‘yib emib olgan, endi hovlining allaqaysi burchagida yurgan uloqchalar dikonglab
echkiga ergashdi. Akam jonholatda yugurib uloqchalardan birining orqa oyog‘idan ushlab
qoldi. Uloqcha ayanchli ma’rab tipirchilar, akam qo‘yib yubormas edi. Dalavoy darvozaga
yetganda ikkinchi uloqchani etigi bilan turtib ichkarida qoldirdida, bir qo‘lida ot jilovi,
boshqa qo‘lida echki arqonini tutgancha eshikni qarsillatib yopib chiqib ketdi. Ro‘y
bergan voqeaning butun dahshatini endi tushungandek bo‘ldim. Echkim bo‘lmasa,
maydonchaga nima deb boraman? Vali bilan qanday o‘ynayman? Toy bilanchi?
Oyim bir zum hovli o‘rtasida sochlari parishon turib qoldi. Keyin hamon yig‘layotgan
ukamning tepasiga keldi. Burnini etagiga artdi-da, ko‘tarib uyga opkirib ketdi.
Qosh qorayganda darvozadan yugurgudek bo‘lib dadam kirib keldi. Hamma gapni
ko‘chadan eshitgan shekilli, to‘ppa-to‘g‘ri uyga kirdiyu qo‘shog‘iz miltig‘ini ko‘tarib
chiqdi.
Oyim dod solib miltiqqa yopishdi.
— Qamab qo‘yadi! — dedi chirqillab. — Nima qilmoqchisiz, qamab qo‘yadi!
— Qoch! — Dadam g‘azabdan qaltirab, tirsagi bilan oyimni nari surdi. — Bir boshga bir
o‘lim!
— Kerakmas, Xudo xayringizni bersin, kerakmas.
Oyimning nolasi ta’sir qildi chog‘i, dadam holdan toygandek supaning chekkasiga o‘tirib
qoldi. Tizzasi ustiga miltiqni ko‘ndalang qo‘ygancha kaftlari bilan boshini changalladi...
— Davlatning odami bilan o‘ynashib bo‘ladimi, — dedi oyim murosaga chaqirgan
ohangda.
— Davlat unaqa deganmas! — dadam jahl bilan tizzasiga mushtladi. — Davlat, birovning
oxirgi molini shilib kelasan, deganmas. Bu gap o‘sha piyonistaning o‘zidan chiqqan.
— Qo‘lida qog‘ozi bor-ku, — dedi oyim yoshli ko‘zlarini mo‘ltiratib.
— Tag‘in gapiradi-ya! — Dadam hammasiga oyim aybdordek yana tizzasiga mushtladi.
— Hech kim unga unaqa qilasan, deb o‘rgatgan emas! Bu ablahning o‘zi davlatni
odamlarga yomon ko‘rsatib yuribdi. Shunga aqling yetadimi, yo‘qmi!
— Mayli. — Oyim yengining uchi bilan ko‘zini artdi. — Ungayam boqqan balo bordir...
Mayli, — dedi xo‘rsinib. — Shukr, urush bitdi, bu kunlar ham o‘tib ketar. Hademay
bolalar katta bo‘lib qoladi. — Dalavoyning boyagi gapi yana yuragini o‘rtab yubordi
shekilli, oyimning ovozi titrab ketdi. — O‘zimni so‘ksa mayli edi, bolalarimni nimaga
Dunyoning ishlari. O’tkir Hoshimov
Do'stlaringiz bilan baham: |