Mezolit (o’rta tosh) davri

Chig’atoy ulusining tashkil topishi va uning boshqaruv tartibi. Chingizxon o’z hukmronligining so’ngi davrlariga kelib, 1224 yilda o’z qo’l ostiga kiritgan barcha hududlarni avlodlari o’rtasida taqsim qiladi. Chunonchi, Irtish daryosi sohillaridan g’arbga tomon to «mo’g’ullar otining tuyog’i etgan joygacha» bo’lgan erlar, Sirdaryoning quyi oqimi va Xorazmning shimoliy - g’arbiy qismlari to’ng’ich o’g’li Jo’jiga, Sharqiy Turkiston, Ettisuv va Movarounnahr erlari Chingizning ikkinchi o’g’li Chig’atoyga berildi. Shunday qilib, Chingizxon avlodlari o’rtasidagi merosiy bo’linish natijasida Movarounnahr, Sharqiy Turkiston va Ettisuv o’lkalari Chig’atoy va uning vorislariga o’tib, u Chig’atoy ulusi nomi bilan atala boshladi.

Buxoro amirligi va Xiva xonligining Rossiya vasallariga aylantirilishi. Chor Rossiyaning Buxoro amirligi yurishi 1868 yil 1 maydan Samarkanddan boshlanadi. Asosiy jang Chuponatada bulib utadi. Jangda amir kushinlari yengiladi. Asosiy jang Zilabulogda bulib utadi. Buxoroni ximoya kilishda Jurabek va Bobobek kabi vatanparvarlar kaxramonlik kursatadi. Buxoroning bosib olinishi xakida professor Farxod Kosimovning bir kancha ilmiy makolalarini ukiganmiz. 1868 yil 23 iyunda Kaufman bilan Buxoro amiri Muzaffar Sulx imzolaydi. Unga kura chegara Zarafshon daryosining yukori okimidan Kattakurgon shaxridan utadi. Amir 500 ming oltin pul tulaydi, rus savdogarlari Buxoroda erkin savdo kilishga Karvonsaroy va dukonlar ochish xukukini oladi. Xiva xonligi xam 1873 yil Gandimuyon shartnomasiga kura Rossiyaning, vassaliga aylanadi. Unga kura Xiva xonligi 2 million 200 ming oltin mikdorida tovon tulash majburiyatini oldi. Xiva xonligining Amudaryoning ung kirgok xududlarida Turkiston general gubernatorligiga buysunuvchi Amudaryo bulimi tuzildi. Xullas Buxoro amirligi va Xiva xonligi chor Rossiyasining vassaliga aylantirildi

Paxta yakka hokimligining oqibatlari ekologik holatning buzilishi. Paxtachilikning moddiy- texnik bazasi mexanizatsiya barcha kishlok xujaiigi soxalari, jumladan paxtachiliknn rivojlantirishning eng muxim omklidir. Urushdan keyingi dastlabki yillarda kishlok xujaligi ishlab chikarishda xar xil turdagi texnika juda xam etishmas edi. Paxta kulda terilar, traktorlar bilan er xaydalib ugitlar solinar, xosil paxta punktlarigacha ot aravalarda xam olib borilar edi. Bulaming xammasi talaygina vakt sarflab, juda kup odamlami ishlatishni talab kilar edi. SHu sababdan paxtachilikni rivojlantimshda uning moddiy-texnik bazasini mustaxkamlash asosiy masala bulib koldi. Buni xamma tushunar va shu masalalarni xal kilish uchun respublika barcha choralami kurar edi. Birok xayot bir joyda tuxtab kolmadi. Uzbekistonning kishlok xujaligi, asosan paxtachiligi xam rivojianibbordi. 1951 yili bu ugitlar O"9 mln. lonnani tashkil etgan bulsa, 1980 yili ularning mnkdori 5 mln tonnadan oshib ketdi. Paxta dalalariga aviatsiya erdam ila kimyoviy ishlov berish xam bunga kattagina yul ochdi. 7-yillarda odamlar zaxarli ximikatlardan yoppasiga zgxarlana boshladi. Bu xol respublika xitkumatini muayyai choralar kurishga, xususan, aviatsiyadan foydalanishning bir kadar kiskartirish va dalami erdan turib ishyaanishni kengaytirishga majbur etdi. Uzbekistonda paxlachilikni rivojlantirishni bir kadar bulsada, ragbatlantin>™ uchun paxta xom ashyosining xarid narxlari oshirildi. Uzbekistan xalklari "ok oltin" paxta xisobiga kambagallik chizigidan paslda kolib yashab keldilar. Bunga xalkxujaligini boshkarishningma'muriy-buyrukbozlik tizimi va respublikaninguzmanfaatlari, xalkining manfaatiark bilan xisoblashmaydigan mustamlakachilik siysati aybdor edi

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qonunchilik palatasi va uning vazifalari. Prezident I.A.Karimov 2000 yil 25 may kuni ikkinchi chakirik Uz Res Oliy Majlisining ikkinchi sessiyasida doimiy asosda ishlaydign ikki paxtaii parlament tizimiga utishni taklif kilinadi. 2001-yil 6-7 dekabr kuni bulgan oliy majlisning ettinchi sessiyasida parlamentni ikki papatali kilib tuzish zarar degan xulosaga kelindi. 2002-ynl dekabrda bulgan oliy Majlisning X sesiyasida «Uzbekiston Respublikasining Konunchilik patatasi tugrisida» konun kabul kilindi. Unga kura konunchilik papatasi 120 nafar deputatdan iborat etib shakllantirildi. 2004 yil 26 dekabr va 2005-yil 9 yanvarda mamlakatimizda ilk bor ikki palatachi paramentta saylovlar bulib utdi. Prlamcntning kuyi- konunchilik papatasiga 120 nafar deputat saylandi. Uzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 77 -78 -79 moddalarida Oliy Majlis Konunchilik patatasi va uning mutlok vakolatlari berilgan. Ushbu vakolatlar zimmasiga kuyidagilarkiradi.Uzbekiston Respublikasi Bosh Prokurorining takdimiga binoan konunchilik palatasi deputatini d&xleizlik xukukidan maxrum etish tugrisidagi masalalami xal etish. Uz faoliyatini tashkil eti shva palataning ichki tartib koidalari bilan boglik masalalar yuzasidan karorlar kabul kilish. davlat ichki va tashki siyosati masalalari yuzasidan karorlar kabul kilishkiradi

651354779

1. 
   Aleksandr Makedonskiy imperiyasining parchalanishi. Salavkiylar sulolasi.Iskandar o’zining vorisini rasmiy jihatdan tayinlashga ulgurmadi, bu uning lashkarboshilari o’rtasida Iskandar merosi uchun uzoq kurashga olib keldi. Bu kurash bir necha o’n yillarga cho’zilib, juda ko’p qon to’kishlarga olib keldi. Iskandarning o’limi vaqtida makedon taxtiga qonuniyda’vogarlar yo’q edi: Iskandarning xotini so’g’d malikasi Roksana hali homilador edi. Pergamda Iskandarga asir tushgan fors satrapi Artabazning qizi Barsinadan 4 yoshli noqonuniy o’g’li Gerakl qolgan edi. Taxtga Filipp II ning noqonuniy o’g’li aqli zaif Arridey ham da’vo qilishi mumkin edi. Makedoniyada Iskandarning yaqinlari Roksana agar o’g’il tuqsa uni podsho deb e’lon qilish, uning go’dakligi davrida hokimiyatni tajribali sarkarda Perdikka boshchigidagi davlat kengashiga topshirish kerak deb hisobladilar. Harbiy boshliqlar va saroy ayonlarining boshqa bir guruh Arridey nomzodini yo’qlab chiqdilar. Obro’li lashkarboshi Nearx makedon taxtiga birdan-bir da’vogar Gerakl bo’lishi mumkin deb hisobladi. Iskandarning safdoshi, lashkarboshi Ptolemey boshchiligidagi yana bir guruh podshoni saylash kerak emas, chunki Iskandarni o’g’illarining onalari Sharq ayollari, uning asiralaridir, oqibatda bunday da’vogarlarni taxtga chiqarish hamma vaqt noqonuniy bo’ladi deb hisobladilar. Taxt vorisi to’g’risidagi munozaralar natijasida Perdikka regentligi bilan Filipp II ning noqonuniy o’g’li Arrideyni podsho deb e’lon qilish bilan tugadi. Xuddi shu vaqtda Iskandarning bevasi Roksana o’g’il tug’di va unga Iskandar deb nom qo’yildi. Makedon taxtiga birdaniga Arridey Filipp III nomi bilan Roksananing o’g’li Aleksandr IV nomi bilan podsho deb e’lon qilindi. Osiyodagi qo’shinlar qo’mondonligini o’ziga olgan Perdikka yana regent etib tayinlandi, shunday qilib u Iskandar davlatining amaldagi hokimiga aylandi. Iskandarning vafotidan keyin amalda yagona davlatning oliy hokimi bo’lgan Perdikka Bobilda makedon podshosining eng yaqinlari o’rtasida satrapliklarni taqsimlagan edi. Yunoniston va Makedoniya Antipatrga, Frakiya Lisimaxga, Misr- Pitolomeyga, Kappadokiya va Paflagoniya-Yevmenga, Gellesfont Frigiyasi- Leonardga, Buyuk Frigiya- Antigonga, SuriyaLaomedontga, Midiya-Pifonga berildi. Barcha yangi saylangan hokimlar o’z qo’shinlari bilan o’z mulklariga jo’nab ketdilar. Iskandarning aynan ana shu sobiq safdoshlari (diadoxlar) Iskandar merosi uchun qonli kurashni boshladilar.
   
2. 
   XIV asr o’rtalarida Movarounnahrdagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat. 14 asrning 50-60-yilarida Movarounnaxrda feodal tarkoklik goyatda kuchaiyb, o’zaro kurash yanada keskinlashdi. Mashshakatdagi xar bir viloyat aloxida xukmdorlikka ajralib, ullar o’rtasida nizo kuchayib ketgan va konli urushga aylanadi. Xondamirning yozishicha,ulus Yuzga yakin mustakil bekliklarga bulinib ketadi. Samarkand viloyatida Amir Bayon Sulduz, Keshda Amir Xoji Barlos, Xujandda Amir Boyazid Jaloir, Balxda Sulduz ularining xokimligini mutlak deb ataydn. Siyosiy parokandalik uzaro urush va jangjallar iktiosdiy tanglikka sabab bulib. mamlakat axolisini, ayniksa, dexkon xo’jaligini xonavayron kilgan edi. Buning ustiga Sharkiy Turkiston va Yettisuvda tashkil topgan Munguliston amirlarn Movarounnagrni bosib olish maksadida bir necha bor Movarounnaxrga yurish kilib, uni talaydilar. Mo’g’uliston am!flarining vayrongarchilikka olib keluvchi yurishlari, istibdodi va zulmiga karshi xalk kuzgaydi. Mana shunday uzaro ichki kurashlar kizigan, mugullar zulmiga karshi mexnatkash xalk xarakatlari boshlangan bir pallada mamlakatda yangi siyosiy kuch yechilmokda edi, ya’ni, kiska vaut ichida jaxon imperiyasini vujudga keltirgan soxibkiron Amir Temur siyosat maydoniga dastlabki mardonavor kadamlarni kuymokda edi.
   
3. 
   Toshkent ("Vabo isyoni") qo'zg'oloni va uning ahamiyati 1892-yilning mart oyida Afg‘onistonda vabo kasalligi tarqaldi. Bahor faslining oxirlariga kelib bu kasallik Samarqand viloyatining Jizzax uezdida, 7-iyunda esa Toshkentda ham qayd qilindi. Toshkent shahar ma’muriyati kasallikka qarshi tadbirlar qatorida shahardagi 12 ta qabristonni yopib qo‘ydi. 1892-yildagi norozilik harakatlarini keltirib chiqargan asosiy sabab, birinchidan, mahalliy aholiga nisbatan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan mustamlakachilik jabr-zulmining tobora kuchayib borayotganligi; ikkinchidan, xalq ommasining og‘ir ahvoli, hunarmand kosiblar va mardikorlaming ayovsiz ishlatilishi; uchinchidan, iste’mol mahsulotlari narxlarining to‘xtovsiz oshib borishi, soliqlaming ko‘pligi; to‘rtinchidan, amaldorlaming o‘z mansablarini suiiste’mol qilishi, poraxo‘rligi kabi holatlaming ko‘payib ketishi bo`ldi. Tarixda «Vabo isyoni» (yoki «Toshotar voqeasi») deb nom olgan qo‘zg‘olon 1892-yilning 24-iyunida boshlandi. Bu voqeani o‘z ko‘zi bilan ko‘rgan zamondoshlardan biri shunday yozgan edi: “Qo‘zg‘olonchilaming maqsadi bo‘layo`lgan kamsitishlami to‘xtatishga erishish edi. Olomon shahar boshlig‘i S.Putinsev huzuriga chora ko‘rish to‘g‘risidagi talab bilan yo‘lga tushadi. Olomonda o‘qotar yoki zamonaviy qurollar ham yo‘q bo‘lib, ular taxminan 400 kishi atrofida edi” Eski shahar oqsoqoli Muhammad Yoqub olomondan qo‘rqib ketib, shahar boshlig‘i polkovnik S. Putinsev huzuriga yordam so‘rab bekinishga urindi. Xalq S. Putinsevdan oqsoqolni ular ixtiyoriga berishni talab qildi. S.Putinsev esa muzokara o‘miga kuch ishlatishni afzal ko‘rdi. Kuch ishlatish to‘g‘risidagi buyruqdan keyin, sabr kosasi to‘lgan xalq uzoq o‘ylab o‘tirmay hokimga hujum boshladi. Uning odamlarini tor-mor etib, o‘zini kaltaklashdi. Toshkent oqsoqolining uyiga o‘t qo‘yishdi. S. Putinsev va uning mirshablarini do‘pposlagan xaloyiq mahkamani ham ostin-ustun qildi. Qo‘zg‘olonni bostirish uchun kazaklar polki va bir ro`la askar chaqirildi.
   
4. 
   XX asrning 40-80 yillarda respublikaning madaniy hayoti. Urushdan keyingi yillarda xamUzbekistonda shurolar xukumati ma'orifni ulug davlatchilik siyosash manfaatlariga buysundirilgan xolda olib bordi. Bu siyosatni baynalmilalchilik va shaklan milliy, mazmunan sotsialistik deb a tal ga n shovinistik goyalar asosida amafga oshirdi. CHunki aynalmilalchilikka tashki shakl va tashvikot va targibot nuktai nazaridan xakikiy baynalmilalchilik goyasi berilgan bulsada, amalda shurolar xukumronligi davrida bu goya xar kanday milliylik va milliy manfaatni nazarga olmas, va bu goya tarafdorlariny katogon kilar edi. 1946-1990 yillarda Uzbekistonda xalk ta'limi rivojini kuyidagi rakamlar kursatadi: 1940-41 ukuv yilida Respublikada 5448 umumta'lim maktablari bulib ulardan 1 million 315 mint ukuvchi ta'lim olgan bulsa, 1987-1988 ukuv yilida 8111 umumta'lim maktablarida ukuvchilar soni 4 million 406 ming kishiga etdi, ya'ni taxminan 3,5 barobarga yakin kupaydi. 1990 yilda umumta'lim maktablari soni 9000mingga etdi. 1946-91 yillar mobaynida Urta maxsus va Oliy ta'lim tarmoklari xam rivojlandi. 1940-41 ukuv yilida Uzbekistonda 98 urta maxsus ukuv yurtlari mavjud bulsa, 87-88-ukuv yilida 248 tani tashkil etdi. Oliy ukuv yurtlari tarmogi xam usdi. Maktablar va oliy ukuv yurtlarida ukntiladngan fanlaming ukuv dasturlari Moskvada tayyorlanar va Uzbekistan sharoitiga moslashtirilardi. Va u batomom mustamlakachi shurolar manfaatiga xizmat kilar edi. SHurolar xukumati uzining mustamlaka ulkasi xneoblangan Uzbekistonda milliy mustakil davlat manfaati va lalablariga javob beradigan talim-tarbiya siyosatini olib bormadi. Asosiy e'tibor mustamlakachilarga tez obru keltiradigan rakamlar usuviga karatildi, ta'lim tarbiya jarayonining asosiy uzagini tashkil etuvchi uning mazmuni esa, mustamlakachilar manfaatiga xizmat kilardi. Milliy manfaat ikkinchi rejaga surildi, bu borada kam bulsada uz fikr xulosalariga ega bulgan maorif xodimlari katogon kilindilar.
   
5. 
   1.A.Karimovning "Ona yurtimiz baxtu iqboli va buyuk kelajagi yo'lida xizmat qilish - eng oliy saodatdir" nomli asarining mazmun-mohiyati Ushbu kitobdan davlatimiz rahbarining 20 dan ziyod uchrashuv va anjumanlarda, O"zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimidagi nutq va ma'ruzalarida, shuningdek, 9 may - Xotira va qadrlash kuni munosabati bilan ommaviy axborot vositalariga bergan intervyusida bildirgan g'oya va fikr-mulohazalari o'rin olgan. Kitobda mamlakatimizning mustaqillik yillarida bosib o'tgan tarixiy yo"li teran tahlil qilinib, bu hayotiy savollarga chuqurvahaqqoniyjavoblar berilgani nashming qimmatini yanadaosliiradi. Albatta, bu kitobning har sahifasi, har Ыг satrini qayta-qaytao'qib chiqish foydadan xoli bo"lmaydi. Biz ushbu asardan olingan ayrim iqtiboslamigina e'tiboringizga havola etamiz. KIM EDIK?.. "Bugungi yoshlarga bu kinodcktuyuladi" "Men 1989 yil 23 iyunda O'zbekiston rahbari bo'lib saylangan bo'Isam, 25 iyunda Farg'onaga kelganimni yaxshi eslayman, Obkom binosiga kiraverishda qarasam, 3 ta harbiy desantchi turibdi. Ulami ko'rgan odam qo'rqadi. Farg'ona ko'chalarida patrullar yurganini gapirsam, bugungi yoshlarga bu balki kinodek tuyuladi. Lekin bularning hammasi haqiqat. Keyin Qo'qongao'tdim. Yo'Ida raykomga kirsam, uning binosi bo'm-bo'sh, hech kim yo"q. Mas'ul odamlami zo'rg'a izlab topdik. Nima bolyapti, deb savol bersak, hammasi jim. Birontaodam o'shapaytda nima bo' layotganini tushuntirib berolmadi. Hammada tushkunlik. qo'rquv, xavotir." "Iyul oyiga qadar Farg'ona viloyati aholisining hayot darajasini oshirish, mehnatga yaroqli aholining bandligini ta'minlash bo'yicha maxsus dastur ishlab chiqildi va bosqichma-bosqich amalga oshirildi" KIMBO'LDIK?. "Bu yo'ldan hech qachon qaytmayman" "Men o"sha paytdayoq, O'zbekiston o'zyo'Iini qat'iytanlab olgan, endi hech kim hech qachon bizni bu yo' Idan qaytara olmaydi, deb aytganman va hozir ham shu prinsip asosida ishlab kelmoqdaman." "Biz eski tuzumni tiklashga qaratilgan hech qanday ittifoqqa hech qachon kirmaymiz, mustabid sovet davriga aslo qaytmaymiz. Shaxsan men butun hayotimni, butun umrimni xalqimizning ozodligiga, Vatanimiz mustaqilligiga bag' ishladim va bu yo' Idan hech qachon qaytmayman. "Yomonlikni ko'rmagan odam yaxshilikning qadrini bilmaydi" "...Yurtimizda vaziyat jar yoqasiga kelib qolgan, odamlaming sabr kosasi to"Igan, ulaming turmush sharoitijudaog'iredi. Buni yashash darajasi bo'yicha O'zbekiston o'nbeshta respublika ichida eng pastki o' rinlarga tushib qolgani, uch-to'rttalab oi!a kattalakdek hovlilarda tiqilib yashagani, ishsizlik, onalar va bolalar o'limi keskin oshib ketgani ham tasdiqlaydi." "O'zimning hayot tajribamdan kelib chiqib aytamanki, bu dunyoda yomonlikni ko'rmagan odam yaxshilikning qadrini bilmaydi. Qiynalmagan odam haqiqiy baxt nima ekanini to'liq anglab etmaydi." "Hayotda maqsadga erishish hech qachon osonbo"lmagan. Ey, bizga shu bo" laveradi, degan filer bilan yashaydigan odam, bilib qo'yinglar, hammamizning dushmanimizdir."
   

51315780

1. 
   IX-XII asrlarda qarluqlar, o’g’uzlar, qipchoqlar, chig’illar va boshqa turkiy Qarluklar davlati. VIII asr oxiri, IX asr boshlarida Arab xalifaligi ogir siyosiy tanglikka uchraydi. Buysundirilgan xalklarni itoatda tutib turish xalifalik uchun tobora kiyin bulib koldi.Movarounnaxr va Xuroson axolisining tez-tez kuzgolon kutarib turishi, mamlakat ichida uzluksiz dalom ettan feodal urushlar Arab xalifaligi xokimiyatini zaiflashtiradi.Muyotakil davlatlarning paydo bulishiga olnb keldi. Shunday daylatlardan biri Qarluklar va O’guzlar davlatidir.Kddimda Oltoynyng garbida, sungra Iritish daryosining urta okimida yashagan qarluklar kadim iy turkiy kabilalardan xisoblangan. VI-VfI ayerlarda Turk xonligi tarkibiga kirgan. Manbalarda qarluklar yurti Fargona vodiysi xududlaridan sharkka tomon 30 kunlik masofaga chuzilganlign aytilgan.Bu davlatning poytaxti Chu daryosidan shimolrokda joylashgan Siyob shaxrida bulgan.Qarluklar davlatida podshoxlar «Yabgu», «etabgu» deb yuritilgan. 2.O’guzlar davlati. VI asriing birinchi yarmida Xitoydan to Kora dengiz buylarigacha chuzilgan keng maydonda kuchmanchi chorvachilik bilan kun kechirgan turkiy kabilalarning tutuzlarning xarbiy ittifoki yuzaga keladk va VI ayerning ikkinchi yarm iva VII ayerda ular Turk xokonligi tarkibida edi.Turk xokonligi yemirilgach tugzoguzlarning katgagina kiyem i gud yoki o’guz nomi ostida Sirdaryo xavzasi xamda Orol dengizi buyida muxim urnashib, bu xududda ular IX asr oxiri va X asr boshlarida u O’guzlar davlatiga asos soladi. Yangikent shaxri O’guzlar davlatining poytaxti xisoblanadi. O’guzlar asosan chorvachiliq xususan kuychilik bilan shugullanganlar. XI ayerda Movarounnaxrda Koraxoniylar davlatining tashkil topishi bilan karluq o’guz, jigil, yagmo va boshka turkiy kabila va urutlarning Shosh.Fargona va boshka viloyatlarda yashovchi turkiy axoli bilan utro k xayotga kuchish jarayoni jadallashadi.Shu jumladan turkiy va sutd tilida suzlovchi xalklar bir ota-onaning egizak farzandlari bulib, ular urf-odat, dinu e’tikod, kiyim-kechaq uy-ruzgor, san’at, muyenka va b aliy adabiyot soxasida mushtarak moddiy va ma’naviy madaniyatni yaratdilar
   
2. 
   Ulug’bek akademiyasi. Ulug’bek Samarkandda uz atrofida tuplagan olimlarning bevosita ishtiroki va yordamida 1424-1428 yillarda shaxar yaqinida Obi Raxmat anxori buyida rasadxona kurdirdi. Doyra shaklida bino qilingan bu ulkan imoratning aylanasi 47 metr, balandligi 31 metr edi. Boburning yozishicha, u uch kqavatli bulgan. Binoninng sirti koshin va sirliparchinlar bilan butun bir astronomiya maktabini yaratdi. Rasadxonada olib borilgan kuzatish va tadkikotlar tufayli 1018 ta yulduzlarning urni va xolati aniklanib, ularning astronomik jadvali tuzildi.
   
3. 
   Kaufmanning Xiva xonligiga bosqinchilik yurishi. Tarixdan bizga ma'lumki Xiva xinligiga Rossiyaning ilk bor xujumi Pyotr I davrida boshlangan edi. Uni Xiva xoni SHergozixon yuk kilgan edi. 1839 yil Perovskiy kushinlari Xivaga xujum kildi, lekin Xiva sarbozlarining karshiligi bilan xonlik bosib olinmadi. SHu sababli Rossiya siyosiy xarbiy doiralari Xivani buysunmagan Urta Osiyo jazoiri deb otadi. Xonlikni bosib olish uchun 12 mingdan ortik rus zobitiari yuborildi. Turkiston General-gubernatori Fon Kaufman talabini Xiva xoni Muxammad Raximxon П bojarnandi, bu esa urushning boshlanishiga sabab buldi. 1873 yil 18 mayda Kaufman xujumi^Ai boshlaydi. Xonlik tezda bosib olinadi. 1873 yilv 12 avgustda Xiva xon iva Kaufman urtasida Gandimiyon shartnomasi imzolanadi. Xiva xoni 2 mil.200 ming sum mikdorda tovon tulaydi, Rus savdogarlari xonlikda erkin savdo kilishi xuku kii i oladi. Xiva vassalga aylanadi.
   
4. 
   Fashizmni tor-mor ctishda O'zbckistonning munosib oVni.. 1941-yil 12-nyun kuni gitlerchilar Germaniyasi xujum kilmaslik tugrisidagi shartnomani buzib SSSRga tusatdan bostirib kirdi.Sovet xalyushi nemis-fashist boskinchilariga karshi Uiug Vatan unishi boshlandi.Barcha Sovet kishilari uchun ogir sinovlar davri keldn.23-iyun nuniyok Toshkentda kup ming kishilik miting buIdi.Partiya va Sovet organlarini vakillari turli korxona va muassasalaming ishchi va xizmatchilari ukituvsilar talabalar uz Vatanlarini kukrak tutib ximoya kilishga, frontda va front orkasida dushman ustilay galaba kozonishga tayyormiz deb aytdilar.Kupgina kishilar frontga junab ketish tugrisida shu mitingning uzidayok ariza berdilar.Bunday arizalar xarbiy komissariyatlarga xam berildi.Urushni dastlabki oylarida fidokorona okil va donno o'zbek xalkidan 32 mingdan kuprok shunday ariza tushdi.Xarbiy komisariyatga xam berildi.Urushning dastlabki oylarida o'zbek xalki kalbida fashist zulmiga karshi nafrat tuygulari uygondi. Vatanparvarlik va Vatan takdiri uchun shaxsan javobgarlik xissi bulgan kishilar ommasi kulga kurol olib Vatanni shon-sharafi erkinligi frontga kuplab kishilarjunab ketdilar.Uzbekistondan urush yillari kuplab ngft kimyo Volfram molibdek miss va boshkalarini zaxiralari asosida rangii metallar sanoatini yaratishga kirishildi.Uzbekistonda metallurgiya, energetika, yokilgi va mashinasozlik saneshlarini kaytadan yaratish mamlakat xarbiy ishlab chikarishning asoslarini musta xkamladi. Respublika V'mumittifok iktisodiyotiga kushadigan xissasini, kupaytirli .Mamlakat xarbiy saloxiyatini Pukopshgan kuvvatlari 1943 yil kayta tiklanibgina kolmay balki avvalgilardan xam uzib ketdi.Uzbekiston sanoat saloxiyati ancha oshdi.1941 ymldan to 1945 yilgacha' industriyani barcha soxalariga taalukln bulgan 280 ta yangi sanoat korxonasi kurildi.Bundan tashkary kishlok xujaligi saloxiyati xam misli kurinmagan jfajada rivojlanib ketdi.
   
5. 
   O'zbekiston Respublikasi Prezidenti SHavkat Mirziyoevning: xalq davlat organlariga emas, balki davlat organlari xalqimizga xizmat qilishi kerak. Mamlakatimizning barcha hududlarida Prezidenming Virtual va Xalq qabulxonalari tashkil etildi. Hozirgi kunga qadar bir milliondan ortiq fuqarolarimiz bu qabulxonalar orqali o'zlarining dolzarb muammolarini hal qildi. Xalqaro mehnat tashkiloti bilan hamkorlikda bolalar mehnati va majburiy mehnatga barham berish bo'yicha ta*sirchan choralar ko'rildi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Oliy komissari janob Al-Husaynning tashrifi yakunlari bo'yicha inson huquqlarini himoya qilish kafolatlarini mustahkamlash yuzasidan chora-tadbirlar dasturi ishlab chiqildi. Odamlaraing erkin harakat qilishini cheklaydigan xorijga chiqish vizalari singari umrini mutlaqo o'tab bo'lgan o'tmish qoldiqlari bekor qilindi. Inson huquqlarini himoya qilish masalalari bo'yicha milliy va xalqaro nodavlat tashkilotlar bilan ochiq muloqotimiz faollashib bormoqda. Insonparvarlik tamoyillaridan kelib chiqib, shaxsni qamoqda saqlash bilan bog'liq ko'plab holatlar qayta ко'rib chiqildi. Ekstremizm g'oyalari ta'siriga tushib qolgan, to'g'ri yo'ldan adashgan fuqarolar ijtimoiy reabilitatsiya qilinmoqda, ulami sog'lom hayotga qaytarish uchun zarur sharoitlar yaratilmoqda. Endilikda inson huquq va erkinliklarini himoya qilish sohasidagi barcha huquqni muhofaza qilish organlari faoliyati parlament va fuqarolar tomonidan doimiy nazorat qilib borilmoqda.
   

51315781

1. 
   «O’zbek» atamasining kelib chiqishi.«O’zbek» atamasi va uning iste’molga kirib kelishi hamda keng yoyilishi xususida to’xtaladigan bo’lsak, aytish joizki, bu masala ham ma’lum ma’noda printsipial ahamiyatga molikdir. Negaki, bu nom zamirida butun bir halqning tarixiy kechmishi, taqdiri bilan bog’liq holatlar kuzatiladi. Sobiq sovet tarixshunosligida, shuningdek, ayrim qo’shni davlatlarning mualliflari qarashlarida ham «o’zbek» atamasini o’zbek halqining kelib chiqishi bilan atayin bog’lashga urinish hollari kuzatiladi. Bu esa mazkur nozik masalani chalkashlashtirish yoxud suvni loyqalatishdan boshqa narsa emas, albatta. Ma’lumki, xalqimizning «o’zbek» atamasi bilan nomlanishi XVI asr boshlariga to’g’ri keladi. Bu hol asosan yurtimiz hududlariga Dashti Qipchoqdan katta oqim sifatida kirib kelgan o’zbek degan umumiy nomni XV asrda qabul qilgan urug’lar va qabilalar hayoti bilan bog’liq yo’sinda yuz bergan. Ma’lum bo’lishicha, «O’zbek» iborasi XIII-XIV asrlarda yashab o’tgan o’sha davrning mashhur tarixchilari Juvayniy va Rashididin asarlarida ham uchraydi. Mashhur bobokalonimiz, buyuk alloma va davlat arbobi Mirzo Ulug’bekning «To’rt ulus tarixi» asarida ham «O’zbekiya», «O’zbeklar mamlakati» degan jumlalarga ko’zimiz tushadi. Bunda, bizning nazarimizda, Dashti Qipchoqda yashagan urug’, qabilalar yashagan joy, hudud nomlari ko’zda tutilgan bo’lsa kerak. : «O’zbek» so’zining tub ma’nosi – «o’z-o’ziga bek, xo’jayin, mustaqil». Nima bo’lganda ham «O’zbek» atamasini dastlab Dashti Qipchoqda yashovchi turkiy qabilalar qabul qilgan nom bo’lib, bu qavm, elatlarning yurtimizga o’rnashishi, tubjoy aholi odamlari bilan taqdiran qo’shilishi jarayonida «O’zbek» atamasi Turkistonda yashagan aholining umumiy nomiga aylanadi.
   
2.