Mexanizatsiyalash muhandislari instituti buxoro

 

 

---

44 

 

Qizish bo‘yicha sinash 

   Elektr  mashinani  qizishi  nominal  nagruzkada  ishlatib  tekshiriladi.  Bunda 

barqaror  temperatura  aniqlanib,  atrof  –  muhit  temperaturasidan  farqi  aniqlanadi. 

Bu  sinash  taxminan  2-8  soat  atrofida  o‘tkaziladi.  Har  30  minutda  temperatura 

o‘lchanadi.  Temperatura  termometr  usulida  yoki  qarshilik  usulida  o‘tkaziladi. 

Termometr usulida bevosita termometr o‘lchanadigan qismga qo‘yiladi. Qarshilik 

usulida  temperatura  bilvosita  o‘lchanadi  va  izolyasiyalangan  Cho’lg‘amlarda 

qo‘llaniladi. 

   Cho’lg‘amni sovuq holatdagi temperaturasini 

c

v

 va qarshiligini 

c

r

 deb belgilasak, 

qizish  paytida  uning  temperaturasi 

к

v

  va  qarshiligi 

к

r

  quyidagi  tenglamalar 

sistemasini echish orqali topiladi: 

   (3.5) 

 

 

Bu erdan: 

(3.6) 

 

Aniqroq natijani quyidagi ifodadan olish mumkin: 





c

c

c

c

к

к

v

v

r

r

r

v

v











235

                                             (3.7)                  

Agar sovuq temperaturani +15

0

 olsak, u holda temperatura farqi: 

o

c

к

o

к

v

r

r

r

v

v

v















15

250

15

                                                 (3.8)               

Bu  formuladagi  235  o‘rniga  245  va  250  o‘rniga  260  yozsak  alyuminiy 

cho’lg‘amlar  uchun  qo‘llasak  bo‘ladi.  O‘lchashlar  albatta  bitta  asbob  bilan 

o‘tkazilishi lozim. 

   Bundan  tashqari  temperatura oldindan o‘rnatilgan  indikator  yordamida  va  sinov 

paytida o‘rnatiladigan indikatorlar yordamida o‘lchanadi. Bunda indikator sifatida 

termoparalar va qarshilik termometlari qo‘llaniladi. 

















15

1

15

1

15

15













к

к

c

c

v

r

r

v

r

r









235

235







c

с

к

к

v

r

r

v

---

45 

 

Foydali ish koeffesiyentini aniqlash 

   Motor FIKni aniqlash uchun asosan 2 usul: FIKni bevosita o‘lchash va bilvosita 

o‘lchash usullaridan foydalaniladi. 

1 – usulda motor validagi mexanik quvvat bevosita o‘lchanadi va foydali quvvat: 

M

w

Р

мех





bo‘ladi    (3.9) 

2  –  usulda  motordagi  quvvat  isroflari  o‘lchanadi  va  foydali  quvvat  quyidagi 

ifodadan topiladi: 









P

P

Р

мех

1

                                                        (3.10)                           

Bu erda: R – motor iste’mol quvvati, kVt. 

ΔR

Σ

 – motordagi quvvat isroflari.(8) 

2

2

2

1

1

%

100

%

100

















P

P

P

P

P

P



(3.11) 

   Motor–generator  usulida  quvvatlarni  o‘lchash.  Bunda  motor  va  generatorni 

iste’mol quvvatlari o‘lchanadi. FIK quyidagicha aniqlanadi: 

Г

М

М

P

P

100





(3.12)    FIK  tormozlash  usulida,  yuklama  usulida  va  alohida 

isroflarni aniqlash usulida aniqlanadi.