Менежментнинг ривожланиш тарихи

Француз олимларидан бири Анри Файолнинг бошкарув тамойиллари

У узининг бой бошкарув тажрибасини «Умумий ва саноат бошкаруви» номли китобида умумлаштирган:

• Мехнат таксимоти
• Ваколат ва маъсулият
• Интизом
• Яккабошлик
• Йуналишнинг бирхиллиги
• Шахсий манфаатларни умумий манфаатларга буйсундириш
• Ходимларни такдирлаш
• Марказлаштириш
• Бошкарувдаги иархия
• Тартиб
• Адолат
• Ходим учун иш жойининг доимийлиги
• Ташаббус
• Корпоратив рух

Хулоса: А.Файол бошкаришни: келажакни кўрувчи, фаолиятни ташкиллаштирувчи, ташкилотни идора килувчи, фаолият турларини мувофиклаштирувчи, карор ва буйрукларнинг бажарилишини назорат килувчи кучли курол деб атайди.
Бу фикрлар хозирги кунда хам бошкариш фани асосида ётади.

Меҳнат тақсимоти бир хил шароит ҳисобига ишлаб чиқариш миқдори ва сифатини ошириш. Бунга мақсадлар сонини камайтириш орқали еришилади. Натижада ҳокимият функциялари ва бўлинмаларининг ихтисослашуви юзага келади.

• Меҳнат тақсимоти бир хил шароит ҳисобига ишлаб чиқариш миқдори ва сифатини ошириш. Бунга мақсадлар сонини камайтириш орқали еришилади. Натижада ҳокимият функциялари ва бўлинмаларининг ихтисослашуви юзага келади.
• 2. Ваколат ва масъулият ҳар бир ходим учун ваколат делегацияси, ва қаерда ваколат бор, масъулият бор.
• 3. Интизом ишчилар ва бошқарув ўртасидаги келишув шартларига риоя қилиш, интизомни бузувчиларга санксиялар қўллашни ўз ичига олади.
• 4. Бошқарув бирлиги ёки буйруқни қабул қилиш ва фақат битта раҳбарга ҳисобот бериш бирлиги
• 5. Лидерлик бирлиги ва ҳаракат йўналиши гуруҳларда бир хил мақсад билан ҳаракатларни бирлаштириш ва ягона режа асосида ишлаш
• 6. Хусусий ва шахсий манфаатларни бир ходим ёки ходимлар гуруҳининг умумий манфаатларига бўйсундириш каттароқ ташкилот манфаатларидан, ҳатто умуман давлат манфаатларига ҳам устун келмаслиги керак.
• 7. Ҳақ ходимлари ўз иш учун адолатли ҳақ олиш.
• 8. Марказлаштириш яхши натижаларга эришиш учун марказлаштириш ва марказсизлаштириш ўртасидаги тўғри мувозанат
• 9. Иерархия ёки скаляр занжир иерархия ёки скаляр занжир енг юқори ва енг пастгача бўлган бир қатор ижро етувчи лавозимлардир. Иерархиядан зарурациз қочиш хатодир, аммо ташкилот учун зарарли бўлиши мумкин бўлса, уни сақлаб қолиш жуда катта хато. ("superiors занжири ")
• 10. Ҳар бир ходим ва уларнинг ўрнига ҳар бир ходим учун иш жойи тартиби.
• 11. Скаляр занжирнинг барча даражадаги қоидалар ва шартномалар адолат адолатли тартибот
• 12. Ходимлар барқарорлиги (таркиби изчиллиги) юқори ходимлар айланмаси ёмон ҳолатнинг сабаби ва оқибатидир. Ўз ўрнини қадрлайдиган васат менежер, албатта, тезда тарк етадиган ва ўз ўрнига ега бўлмаган таниқли, истеъдодли менежерга афзалдир.
• 13. Ташаббус-режани ишлаб чиқиш ва уни муваффақиятли амалга ошириш. Таклиф ва амалга ошириш еркинлиги ҳам ташаббускорлик тоифасига киради.
• 14. Корпоратив руҳ (ходимлар бирлиги) уйғунлиги, ходимлар бирлиги-ташкилотда катта куч.