“Menejment” kafedrasi

Nutqingiz uslubini tanlar ekansiz, quyidagilargani esda tuting:

• Haddan tashqari baland ovozda nutq qilish, tinglovchilarga o’z hukmni o’tkazayapti degan taassurotni qoldiradi;

  
  

• Haddan tashqari past ovozdagi nutq qabul qiluvchanlikni pasaytiradi va aks savollarni bo’lishini talab qiladi;

  
  

• Haddan tashqiri imillab nutq qilish, vaqtni cho’zayapti degan fikrni tug’diradi;

  
  

• Haddan tashqari tez nutq qilish esa, sizning auditoriyaga bo’lgan hurmatsizligi degan taassurotni qoldiradi;

  
  

Shuni esda tutingki, tinglovchi quyidagilarga qarab sizga

baho beradi:

• Minbarda siz o’zingizni qanday tutayapsiz?

  
  

• Siz qanday gapirayapsiz?

  
  

• Siz qanday kiyingansiz?

  
  

• Gapirayotganingizni siz qanchalik darajada bilasiz?

  
  

Rahbar muzokaralarda ham o’zini qanday tutishni bilmog’i lozim. Muzokara - bu shart-sharoit, tomonlarning talablari haqida fikr almashishini anglatadi. Muzokora - bu maxsus faoliyat turi bo’lib, o’zining qonun-qoidalari va qonuniyatlariga ega. Bu jarayonda bir-birini o’zaro boyitish, taraqqiy ettirish, hamkorlikda muammolarni tahlil qilish kabilarga erishiladi.

Muzokaralarni o’tkazishdan maqsad o’zaro manfaatli echimlarni topish, keskin ko’rinishdagi ixtiloflardan qochishdir.

Shuni esda tutingki:

• muzokaradagi eng avvalo munozaraning mantiqiyligi evaziga erishiladi;

  
  

• sherigingiz yoki suhbatdoshingiz so’zlaridagi mantiqqa e’tibor bering. Bilingki, u ham maxsus tayyorlanib kelgan;

  
  

• sherigingizning o’z munozarasi jarayonida yo’l qo’ygan kamchiliklarini axtarib toping. Munozaralarning mantiqiy ketma-ketligini yoritishdagi uzilishni aniqlang.

  
  

• o’zingizning mavqeyingizni kuchaytiruvchi dalillarni toping;

  
  

• muzokaralarni ishonchli darajada olib boring. Ammo o’z fikringizni zo’rlab o’tkazmang. Sherigingizning “shoxini sindirish” umidida xarakat qiling, fikringizni aniq va qisqa bayon eting.

  
  

• faol bo’ling. Ammo “quduqni suv paydo bo’lguncha kovlash lozimligini” unutmang.

  
  

• muzokara jarayonida turli holatlar ya’ni diqqatbozlik, taranglik. Qovushmaslik, to’sqinliklar bo’lishi mumkin. Bunday hollarda realist, mavjud shart-sharoit, holatni to’g’ri hisobga olib ish ko’ring. O’zingizni yo’qotmang, muvaffaqiyat qozonish yo’lini astoydil izlang;

  
  

• sherigingiz mavqeysini kuchaytiruvchi dalillarni a’lohida ajratmang. Muhim bo’lmagan, arzimagan kelishmovchiliklarga diqqat bilan yondoshmang.

  
  

• tovardan ko’ra g’oya qimmatliroq ekanini unutmang.

  
  

Bilingki:

• muzokara muvaffaqiyatiga oldindan tayyorlaniladi;

  
  

• sherigingizni oldindan o’rganing. Uning kuchli va kuchsiz tomonlarini aniqlang. Bu haqda sohibqiron Amir Temur shunday deydi ⁵

  
  

Har kimdan so’z olib, kengash so’rar edim. Lekin aytilgan har bir maslahatning yaxshi va yomon taraflari haqida o’ylab ko’rgach, to’g’ri va savoblirog’ini tanlab olardim.

Chunonchi, Chingizxon avlodidan bo’lmish Tug’luq Temurxon Movarounnaxr mulkini bosib olish qasdida qo’shin tortib 2-Xo’jand suvidan kechib o’tgach, menga amir Hoji Barlos va amir Boyazid jaloyir nomiga yorlig’ jo’natib, uning huzuriga borishimizni talab qilgan edi. Ular men bilan kengashdilar:

O’z el-ulusimiz bilan Xurosonga ketaylikmi yoki Tug’luq Temirxon qoshiga boraylikmi?” Men ularga bunday yo’l ko’rsatdim:

“Tug’luq Temirxonning xuzuriga borsangiz ikki foyda bor, bir ziyon bordir. Xurosan tomonga o’tib ketishning (esa) ikki ziyoni, bir foydasi bordir”.

• maqsadingizni amalga oshirish yo’lini belgilang. Mayda-chuydalardan voz kechib, maqsadni himoya qiling.

  
  

• muvaffaqiyatigizning yo’nalishlarini belgilab oling;

  
  

• tanaffuslarni nazarda tuting;

  
  

• muzokara olib borishga tayyogarlik ko’ring;

  
  

• muzokara olib borish rejasini tuzing. Ishni kun tartibining muhim jihatlaridan boshlang. Dastlab qarshilik chiqmaydigan masalalarni muhokama qiling. Asosiy maqsadigizdan chetlatmang.

  
  

Rahbar telefonda gaplashish madaniyatini ham bilishi kerak. Telefon - bu boshqaruv aloqasi vositalaridan bo’lib hisoblanadi. Undan to’g’ri foydalanish rahbar mehnatini osonlashtiradi va yaqinlashtiradi. Telefonda so’zlashish madaniyatiga erishmoq uchun quyidagilarga amal qilmog’ingiz zarur: