Mavzular Jami

4.Pedagogik texnikani tinglovchilar bilish faoliyatini nazorat qilishdagi ahamiyati
Ta’lim – tarbiya ishi o’qituvchidan katta dikkat va kuzatuvchanlikni talab qiladi. O’qituvchi chinakam pedagoglarga xos sezgirlik, kuzatuvchanlik kobiliyatiga ega bo’lishi kerak. bu xususiyat bola ko’nglidan nimalar o’tayotganligini, nimalar kilmokchi ekanligini tez paykab oladi. Har kanday kuzatish yaxshilab dikkat kilish asosida sodir bo’ladi. O’qituvchi O`quv materialini tushuntirayotganida, doskaga yozayotganda yoki O`quvchini chikarib doskaga yozdirayotganida, ko’rsatma kurollardan foydalanayotganda, O`quvchilarning kanday idrok kilib, topshiriklarni kanday bajarayotganini hamisha dikkat-e’tibor bilan kuzatib boradi.
O’qituvchi dars berayotganida hamma O`quvchilarni ko’rib turishi ayrim o’qituvchilar dikkatining boshka narsalarga chalg’ib ketishishi oldini olishi, masalan, O`quvchiga jiddiy bir karab ko’yishi, imo - ishora, pauza, intonatsiyasini o’zgartirish zarur. Bularning hammasi o’qituvchi dikkatining barkaror bo’lishini va tez ko’chirish xususiyatiga ega bo’lishini talab qiladi. O’z dikkatini taksimlashni bilmaydigan o’qituvchi darsda juda kiynaladi. U dikkatini bir narsaga, chunonchi, doska oldidagi O`quvchi bilan band qiladi-da, boshka o’qituvchilarning nima qilayotganligini ko’rmaydi, sinfda, intizom izdan chikadi.
O’qituvchilarning yozma ishlarini e’tibor bilan tekshirish o’qituvchidan dikkatning nihoyatda kuchli va chuqur bo’lishini takazo qiladi. Tajribali o’qituvchilar bir O`quvchidan so’raganda, boshkasini doskaga chikaradi, uchinchisiga karaydi, to’rtinchisining yoniga boradi, beshinchisiga individual topshirik beradi va hakozo. Bularning barchasi ortikcha ogohlantirishsiz bajariladi va kolgan O`quvchilar ham dikkat ko’lamidan chetga koldirilmaydi. Bu, birinchidan, ta’lim – tarbiya vazifalarining muvaffakiyatli bajarilishining ta’minlasa, ikkinchidan O`quvchilar dikkatining O`quv faoliyatiga har doim faol yo’naltirib borilishi natijasida ularda ixtiyoriy barkaror dikkat tarbiyalanib boradi. Demak, ta’lim – tarbiyadagi muvaffakiyat o’qituvchi dikkati va kuzatuvchanligining yukori sifatga ega bo’lishiga ham bog’likdir.
O’QITUVCHI TAFAKKURINING XUSUSIYATLARI
O’qituvchining tafakkuri asosan O`quv materiallarini mustaqil rejalashtirish va sistemali bayon etishda namoyon bo’ladi. O`quv materialini sistemali ravishda bayon kilish uni anikrok, onglirok idrok kilishni va yaxshirok esda koldirishni ta’minlaydi. O’qituvchi O`quv materialini kitob tilida, darslikda bor bo’lganlargagina asoslanib bayon etmay, har doim ijodiy ish ko’rishi lozim. O’qituvchi keltirgan gapdagi fikrlarni ma’qullay olishi, ilmiy asoslanmagan fikrlarni (ma’qullay olishi) rad etish yo’llarini egallashi lozim. O’qituvchi bolalarga biror koidani aytgach, unga darrov anik misollar ham keltirish lozim. Dars vaktida O`quvchilar tomonidan kutilmagan savollar berilib kolgan holda, o’qituvchi ustalik bilan o’ylab javob berishi yoki bu savolga keyinrok ishonarli dalillar bilan javob berajagini aytishi va albatta, bu va’dasining ustidan chikishi zarur. O’qituvchi tafakkurining mazmunliligi, tezligi, kengligi kabi sifatlari bolalarga o’z bilimlarini anik, mazmunli, tushunarli, kilib so’zlab berishda ham namoyon bo’ladi.