Mavzu: Xordalilar tipi Chordata. Xordalilarning umumiy tuzilishi. Chala Xordalilar tipi -hemichordata

Umurtqalilarning nafas olish organlari ikki xil boladi: jabralar va opkalar; bundan tashqari, bazilarida teri orqali nafas olish ham muhim ahamiyatga ega. Jabra apparati, odatda halqumni tashqi muhit bilan boglovchi simmetrik joylashgan juft yoriqlar sistemasidan iborat. Jabra yoriqlarining oldingi va orqa devorlari plastinkasimon osimta hosil qiluvchi shilliq qobiq bilan oralgan; osimtalar jabra yaproqchalaridan iborat. Yгqorida aytilgan har bir yaproqlarga ega bo‘lgan (oldingi va orqa) jabra yoriqlari devori yarim jabra deb ataladi. Jabra yoriqlari orasida visseral jabra yoylari joylashgan (visseral skelet haqidagi bo‘limga qarang). Shunday qilib, har bir jabra yoyi har xil ikkita jabra yorigining yarim jabralari bilan, yani bir yoriqning oldingi yarim jabrasi va ikkinchi yoriqning orqa yarim jabrasi bilan tutashgan. Jabra yoriqlari halqumdan tashqariga qarab osuvchi juft entodermal osimtalar sistemasi sifatida hosil boladi. Shu bilan bir vaqtda tashqi qavatning entodermal osimtalari ham hosil bola boshlaydi.