Mavzu: Ma’naviy-ma’rifiy islohotlar davlat siyosatining ustuvor yo’nalishi. Kirish I bob. Mustaqillik – ma’naviy-ma’rifiy islohotlar asosi

1.2.Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov asarlarida ma’naviyat va ma’rifat masalalari.

Ma’lumki, xalqimiz tarixining buyukligi, avvalo, ma’naviyati va ma’rifatining yuksakligi bilan belgilanadi. Xorazmiy, Beruniy, Abu Nasr Forobiy, Ahmad Farg‘oniy, Abu Ali ibn Sino, Imom Buxoriy, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur,Behbudiy kabi buyuk ajdodlarimiz insoniyat taraqqiyotiga, xususan ilm-fan, ma’naviyat va ma’rifatning yuksalishiga ulkan hissa qo‘shgan.Temuriylar, Boburiylar tomonidan yaratilgan buyuk saltanatlar, ular rahnamoligida barpo etilgan muhtasham tarixiy obidalar bugun ham xalqimiz daholarining yorqin namunalari sifatida dunyo ahlini hayratga solib kelmoqda. Xalqimiz daholari yaratgan yuzlab badiiy asarlar jahon adabiyotining tengsiz durdonalari sifatida insoniyatning ma’naviy mulkiga aylangan. Xullas, o‘zbek xalqi ma’naviyatini yuksaklikka ko‘targan misollarning chek-chegarasi yo‘q. Ular vatandoshlarimizning dunyoqarashi, fe’l-atvori, tafakkuri va tiynatida, urf-odatlari, an’alari va udum larida o‘z ifodasini topgan.

Sovetlar hukmronligi davrida hattoki, islomdan oldin paydo bo’lgan qadimiy Navro‘z bayramini nishonlash ham ta’qiqlangan. Uning o‘miga «Leninning hayoti va faoliyati targ’ibotiga asoslangan ilg‘or, sovet udumlarini joriy etish» ga xizmat qiladigan, milliy xususiyatlarimizga zid bo’lgan soxta «udum»lar zo‘ravonlik bilan kiritishgan. Ramazon va Qurbon hayiti kunlari KPSS propagandistlari xudosizlikni targ’ib qilishga zo‘r berishgan. Ateistik propagandani kuchaytirish to‘g‘risida maxsus dasturlar ishlab chiqilgan. Hayit namozlarining oldini olish uchun masjid – madrasalar atrofiga militsiya xodimlaridan iborat soqchilar qo‘yilgan. Butun boshli xalq dahriylikka, e’tiqodsizlikka mahkum etilgan edi¹.

Amal kursisiga zulukdek yopishib olgan, aslida, xalq manfaatini himoya qilishi lozim bo’lgan mansabdor shaxslar uyma-uy yurib, doshqozonlarda qaynayotgan sumalaklami ag‘darishgan, qoloqlik va feodalizm sarqiti sifatida milliy liboslarimizdan voz kechishga, diniy marosimlarda qatnashmaslikka da’vat

qilishgan. KPSS faollarini «jangovarlik»ka chaqirilgan qarorlardan birida shunday

ta’kidlanadi: «Ideologik, siyosiy tarbiyaviy ishni olib borishda partiya komitetlari jiddiy xatoliklar va nuqsonlarga yo’l qo‘ymoqdalar, ko‘pgina salbiy hodisa va jarayonlarga printsipial partiyaviy pozitsiyalarda turib qarab chiqilmayotir, ularning mohiyati, asl sabablari ochib tashlanmayotir»².

Xalqimizning boshiga o ‘sha paytda tushgan ko‘rgiliklami sanab, adog’iga etish qiyin. Eng ayanchlisi shuki, jahon madaniyati taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan dunyoga ma’rifat ulashgan jafokash xalqimizni «paxta o‘g ‘risi» ga chiqarishdi. Bir umr zahmat chekib, kosasi oqarmagan oddiy dehqonlarni, ulaming oila a ’zolarini, sochiga oq tushgan mo‘tabar onaxonlarimizni ham «poraxo‘r» degan «ayb» bilan

qamashgan. «Markaz» da o‘tirgan, «uzoqni ko‘radigam rahbarlar O‘zbekistonga o‘zlari yuborgan «desantchilar» ni xalqimizga qarshi gij-gijlab, ularning o‘chog‘iga o‘t qalab turgan¹.

Biz mustaqillikka erishgan paytda jamiyat shunday og‘ir, tanazzul ko’liga tortilgan, xalqning ruhi cho‘kkan, odamlar ertangi kunga bo‘lgan ishonchini yo‘qotgan, jinoyatchilik avjiga mingan, bosqinchilik, odam o’ldirish, mashina o‘g’irlash kabi mudhish jinoyatlar odat tusiga kirgan edi. Prezident Islom Karimov o ‘sha davrdagi vaziyatni quyidagicha izohlagan: «Xalqning urf-odatlari, an’analari, madaniyati obdon oyoq osti qilindi, ona tilining qo’llanish sohasi sun’iy tarzda cheklab qo‘yildi. Hatto, shundoq ham milliy an’analardan ancha olisda bo‘lgan ayrim san’at turlari ham kimlargadir maqbul bo ‘lmay qoldi va ulami yangilashga urindilar. Hatto, milliy libos ham qoralandi. Kezi kelganda, odamlar milliy an ’analar bo‘yicha to ‘y qilish, qarindosh-urug‘larini dafn etishga ham cho‘chib qolgan edilar»².

Ana shunday murakkab sharoitda xalqni yangi mustaqil davlat barpo etishga safarbar qilish uchun, avvalo, uning ma’naviyatini, ruhiyatini tiklash lozim edi. Xuddi shu sabab O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti o‘z faoliyatini ma’naviyatimizni tiklashdan boshladi.

O‘tgan yillar davomida totalitar tuzum davrida ta’qiqlangan milliy tafakkurimiz va tarixiy xotiramizning yorqin ifodasi ramzi bo‘lgan milliy va diniy qadriyatlarimiz, urf-odatlarimiz, an’analarimiz, bayramlarimiz, qariyb unutilayozgan buyuk ajdodlarimizning muborak nomlari hayotga qaytdi, ularning ezgu ishlari e’zoz va qadr topdi. Tashlandiq joylarga aylanib, vayrona bo’lgan minglab masjid-u madrasalar, muqaddas qadamjolar ta’mirlandi. Man qilingan kitoblar chop etildi. Tariximiz to ‘g ‘risidagi asl haqiqat ro‘yobga chiqdi.

O‘zimizga savol berib ko‘raylik: bularsiz biz kimmiz? Hayotimizni ularsiz tasavvur eta olamizmi? Bu savollarga insof bilan, to‘g ‘ri javob bera olsakkina masalaning tub mohiyatiga yetishimiz mumkin.

Birinchi Prezidentimiz tashabbusi bilan 1989-yiliyoq o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berildi. Milliy qadriyatlarimiz tiklana bordi.

Jumladan, 1991- yil 12- fevralida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Respublikada «Navro‘z» umumxalq bayramiga tayyorgarlik ko‘rish va o’tkazish haqida»gi Farmoni e ’lon qilingan¹. Unda «asrlar davomida shakllangan urf-odatlar va udumlarni e’ozlash maqsadida «Navro‘z» bayramini keng nishonlash yuzasidan chora-tadbirlar» belgilangan. Bayram munosabati bilan sovet davrida qamoqqa olingan bir qator vatandoshlarimiz Prezident farmoyishiga binoan avf etilgan. Mana shundan boshlab «Navro‘z» tom ma’nodagi xalq bayramiga aylangan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoniga binoan, 1991-yil 16-aprel Ramazon hayiti kuniga to‘g‘ri kelganligi munosabati bilan dam olish kuni deb e’lon qilingan edi. Xalqimizning xohish va irodasi ifodalangan bu tarixiy Farmonni barcha mo‘min-musulmonlar katta shod-u xurramlik bilan kutib olishgan. Aynan shu sanadan boshlab yurtimizda Ramazon va Qurbon hayitlari bayram qilib kelinmoqda. Faqat mustaqillik sharofati bilangina minglab yurtdoshlarimiz haj ibodatlarini emin-erkin ado etish huquqiga ega bo’ldi. Sovet davrida muqaddas haj safariga yiliga bir-ikki kishi borgan bo’lsa, hozirgi kunda kelib yiliga 5 mingdan ortiq vatandoshlarimiz hajga borib kelmoqdalar. Diniy merosimiz sarchashmalari bo’lgan «Qur’oni karim» va Hadisi shariflar o‘zbek tiliga tarjima qilinib, ko‘p ming nusxada bir necha marta nashr qilindi. Xalqimiz bu merosning chinakam sohibiga aylandi. Bu borada Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov shunday degan edi: «Odamzotning rizq-nasibasi faqat nongina emas. Jumhuriyat hududida o‘zbek tiliga davlat tili maqomini berish to‘g‘risidagi qonunning qabul qilinishi, ilgari ta’qiqlab qo‘yilgan urf-odatlar va an’analarning tiklanishi, xalq e’zozlagan «Navro‘z» bayramining qayta tug‘ilishi, shu kunning dam olish kuni deb e’lon qilingani, O‘zbekistondan xizmatga chaqirilayotgan yigitlar qurilish qismlaridagi harbiy xizmati tartibining o‘zgartirilishi va boshqa ko‘p tadbirlar insonga g‘amxo‘rlik, xalqqa izzat-ikromning mujassam bo‘lishidir. Bularning hammasi, birovlar behuda uqtirishga urinayotganidek, xalqqa xushomad emas, balki bizning

printsipial yo’limizdir, biz bu yo‘lni kelajakda ham izchillik bilan amalga oshiraveramiz»¹.

Shunday qilib, tarix uchun bir soniyadek bo’lgan bu davrda O‘zbekiston asrlarga tatigulik taraqqiyot va ma’naviy yuksalish yo’lini bosib o ‘tdi. Xalqimizning asrlar mobaynida misqollab to ‘plagan bebaho ma’naviy merosini tiklash va odamlarni undan bahramand qilish davlat siyosati darajasiga ko’tarildi. Buyuk ajdodlarimizning tavallud to‘ylari, qadimiy shaharlarimiz va «Avesto», «Alpomish» kabi buyuk asarlarimizning yubileylari o’tkazildi.

Bularning ahamiyati nimada?!

Bular tufayli, birinchi navbatda, biz o ‘zligimizni angladik, o’tganlaming ruhi shod, ko‘ngil mulkimiz obod bo’ldi. Shahar va qishloqlar, madrasa-yu masjidlar qayta tiklandi, qanchadan-qancha kitoblar chop etildi. Ikkinchidan, ma’naviyatimiz orqali millatimiz qadri, sha’n-u shavkati tiklandi. Bular hammasi mamlakatimiz kelajagi bo’lgan yosh avlod uchun vatanparvarlik va fidoyilik, elim deb, yurtim deb yonib yashashning, millat istiqboli uchun qayg‘urishning yorqin ifodasi

bo’lib qoldi.

Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov Oliy Majlisning Birinchi chaqiriq, Birinchi sessiyasida so‘zlagan nutqlarida: «Taraqqiyot taqdirini ma’naviy jihatdan yetuk odamlar hal qiladi. Texnikaviy bilim, murakkab texnologiyani egallash qobiliyati ma’naviy barkamollik bilan, mustaqil tafakkur bilan birga borishi kerak. Aqliy zakovat va ruhiy-ma’naviy salohiyat – ma’rifatli insonning ikki qanotidir»,² - deb ko‘rsatgan edilar. Bu fikrlar isboti o’laroq mamlakatimizda ma’naviy –ma’rifiy sohada amalga oshirilgan islohotlar boshqa sohalarda amalga oshirilgan islohotlar bilan birga izchillikda amalga oshirila boshlandi.

“Jahon xalqlari tajribasi, ularning bosib o‘tgan murakkab rivojlanish yo‘llari, bu boradagi saboq va xulosalar shundan dalolat beradiki, qaerda davlat va jamiyat taraqqiy topsa, xalqning tinch-osoyishta hayot kechirishi, o‘z oldiga ezgu va buyuk maqsadlar qo‘yib yashashi uchun etarli shart-sharoitlar yaratilgan bo‘lsa, o‘sha erda erkin fikrlash muhiti va shu asosda ma’naviyat yuksalish uchun yangi imkoniyatlar tug‘iladi”.¹

Endilikda mamlakatda amalga oshirilgan islohotlarda ma’naviyatning millatni taraqqiyotga yetaklovchi, davlatning qudratini oshiruvchi muhim omil sanalishi hisobga olindi.

Birinchi Prezidentimiz o‘z asarlarida O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin amalga oshirilgan tub islohotlar va ularning mohiyati va ahamiyati, xalqimiz hayotiga ta’siri asosiy ustuvor yo‘nalishlarini tahlil qilib umrini o‘tab bo‘lgan sho‘ro tuzumi qonun-qoidalaridan voz kechgan holda, erkin bozor munosabatlariga o‘tish va yurtimizda demokratik jamiyat qurish strategiyasini ishlab chiqish va bu yo’ldagi ulkan amaliy ishlar sari dadil qadam qo‘yilgani o‘z-o‘zidan yuz bermaganini izohlaydi. Buning uchun avvalo xalqimizning hayot tarzi,

milliy an’ana va qadriyatlari, aholining kayfiyati har tomonlama hisobga olinadi. Chunki islohotlarning pirovard natijasi xalqning ularga ongli munosabati, ulami to‘liq qo‘llab-quvvatlashi va chuqur anglab yetishiga bog’liq. Aynan ana shunday mezonlar asosida butun dunyoda “O‘zbek modeli” sifatida tan olingan taraqqiyot modeli ishlab chiqildi. Bu modelning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:

1) iqtisodning siyosatdan xoli ekani;

2) davlatning bosh islohotchi bo‘lishi;

3) qonun ustuvorligi;

4) kuchli ijtimoiy siyosat;

5) islohotlami tadrijiy ravishda amalga oshirish.

Birinchi Prezidentimizning “O‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li asarlarida “O‘zbek modeli” tamoyillarini amalga oshirish natijasida qo‘lga kiritilgan yutuqlar, ulaming ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy-mafkuraviy ahamiyati ochib berilgan.

“Demokratiya avvalambor ma’naviy mezonlar asosida boshqariladigan, kuchli huquqiy davlat, kuchli fuqarolik jamiyati demakdir .Barqaror bozor iqtisodiyoti ochiq tashqi siyosatga asoslangan de okratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini barpo etish pirovard maqsad bo’lib qolishi kerak. Shunday jamiyatgina O‘zbekiston xalqining munosib turmushini, uning huquqlari va erkinligini kafolatlashi, milliy an’analar va madaniyat qayta tiklanishi, shaxs sifatida insonning ma’naviy axloqiy kamol topishini ta’minlashi mumkin»¹, - deb yozgan edilar Birinchi Prezidentimiz.

O‘zbekiston bozor munosabatlariga o‘tishning murakkab davrida davlatning bosh islohotchilik roliga tayanib, aholining ko‘makka muhtoj qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash, jamiyatda keskin ijtimoiy larzalarga, eskilik tarafdori bo’gan kuchlarning norozilik chiqishlari, turli buzg‘unchilik harakatlariga yo’l qo‘ymasdan, yurtimizda tenglik va barqarorlikni saqlab o‘zining ezgu maqsadlari sari bosqichma-bosqich, qat’iyat bilan ilgarilab bormoqdi va natijada xalqning ruhi, farovonlik darajasi ortib, uning bunyodkorlik salohiyati ro‘yobga chiqdi . Eng muhimi, ma’naviy-tarbiyaviy ishlar natijasida odamlarning ong-u tafakkuri, dunyoqarashi o‘zgarmoqda, yangi tuzumning afzalligini anglab, o‘zining kuch va imkoniyatlariga bo’lgan ishonchi, yon-atrofdagi o‘zgarishlarga daxldorlik hissi ortib bordi.

Birinchi Prezidentimizning «Yuksak ma’naviyat -yengilmas kuch» nomli asarlarining chop etilishi mamlakatimiz hayotida juda katta voqea bo’ldi. Ushbu kitobda insoniyat yaralgandan boshlab uning hayotida asosiy rol o‘ynagan ma’naviyatning ma’nosi, mazmuni uning inson hayoti va jamiyat taraqqiyotida tutgan o‘rni, buyuk yaratuvchilikdagi ahamiyati, ma’naviyat tushunchasining nazariy va am aliy tom onlari har tomonlama keng qamrovli fikr va mulohazalar orqali ilmiy jihatdan tahlil etiladi hamda asoslangan xulosalar chiqariladi.

Asarni o ‘rganish va ma’naviy-tarbiyaviy ishlarda foydalanish shuning uchun ham hayotiy zaruratni, unda mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan keyin xalqimizning uzoq vaqt unutilgan yoki ataylab odamlardan berkitilgan milliy

ma’naviyatimizni tiklash, uni xalqimizning kelajagini o‘ylab, yurtimizning ravnaqi yo‘lida rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar, shuningdek, bu borada

oldimizda turgan ulkan vazifalar haqida fikr yuritiladi. Birinchi Prezidentimiz

ta ’kidlaganlaridek, “O‘tgan davr mobaynida eski tuzumdan og‘ir meros bo‘lib qolgan ana shunday illatlarga, el-yurtimizga nisbatan kamsitish va milliy manfaatlarimizni mensimaslik holatlariga barham berish, ko‘hna qadriyatlarimizni, dinu-diyonatimizni tiklash, hayotimizda tarixiy adolatni qaror toptirish, yangi

jamiyat qurish yo‘lida xalqimizning ma’naviy yuksalishini o‘z oldimizga qo‘ygan olijanob maqsadlarga yetishda hal qiluvchi mezon deb qarash va shu asosda ish olib borish biz uchun doimo ustuvor vazifa bo‘lib kelganini va bugun ham e’tiborimiz markazida turganini ta’kidlash lozim”¹.

Bu fikrlar har bir vatanparvar fuqaroni o‘ylantiradi va hushyorlikka chaqiradi.

O‘zbekiston bozor munosabatlariga o ‘tish, huquqiy demokratik davlat qurish, yangicha fikrlaydigan, mehnatga yangicha munosabat bilan qaraydigan yoshlami tarbiyalash, milliy-ma’naviy qadriyatlarimizni tiklash, xalqimiz uchun farovon turmush sharoitini yaratish yo’lidan bormoqda. Albatta bu ish nihoyatda murakkabligini, bir qator qiyinchiliklarni, ayniqsa xalqimiz ongida zamonaga mos o‘zgarish qilish lozimligini ko‘pchilik tushunadi. Bu o‘zgarishlar, ma’naviyat bilan, ma’naviy tarbiya bilan bog‘liqdir.

Ushbu asarni o‘rganish yana shuning uchun zarurki, unga mustaqil O‘zbekistonimizni dunyoga tanitishda, jahon xalqlarini mamlakatimizda olib borilayotgan ulkan ishlar bilanmtanishtirishda, xalqimizga xos bo’lgan yuksak

ma’naviyat behuda emasligini, uning mustahkam tarixiy-falsafiy ildizlari mavjudligini dunyo xalqlariga tushuntirishda ushbu kitob katta rol o ‘ynadi.

Asarning nazariy va amaliy ahamiyati shundaki, unda davrimizning eng muhim va murakkab muammosi ma’naviyat insonning ulg‘ayishi va kuch-qudrat manbai ekanligi, o‘z tarixini bilmaydigan, kechagi kunini unutgan millatning kelajagi yo‘qligini, mustabid tuzum davrida m a’naviyatim iz qanday qiyinchiliklarga uchraganligi ilmiy tahlil qilib beriladi.

Asarda aniq dalillar asosida xalqimizga eski tuzumdan og‘ir meros qolganligi, el-yurtimizga nisbatan kamsitish, milliy manfaatimizni mensimaslik holatlari yuz berganligi, ko ‘hna qadriyatlarimiz, din-u diyonatimiz toptalgani ko‘rsatiladi. M ustaqillikdan keyin esa, Birinchi Prezidentimiz aytganlaridek, “hayotimizda tarixiy adolatni qaror toptirish, yangi jamiyat qurish yo‘lida xalqimizning

ma’naviy yuksalishini o‘z oldimizga qo‘ygan oliyjanob maqsadlarga etishda hal qiluvchi mezon deb qarash va shu asosda ish olib borish biz uchun doimo ustuvor vazifa bo‘lib kelganini va bugun ham e’tiborimiz markazida turganini

ta’kidlash lozim”¹.

Shuningdek, kitobda har qaysi xalq yoki millatning tafakkuri, turmush tarzi,

ma’naviy qarashlari o‘z-o‘zidan, bo ‘sh joyda shakllanib qolmasligi, ularning vujudga kelishi va rivojlanishida aniq tarixiy, tabiiy va ijtimoiy omillar asos bo’lishi, Sharq olamida, jumladan, o‘zimizning O‘rta Osiyo sharoitida jamoa bo’lib yashash tuyg‘usi g‘oyat muhim jamiyat kasb etishi va odamlarni bir-biriga yaqinlashtirishga, bir-birini qo’llab-quvvatlab hayot kechirishga zamin tug‘dirishi alohida ta’kidlanadi.

Xalqimizning turmush va tafakkurida boshqalarga hech o‘xshamaydigan, ming yillar davomida shakllangan, nafaqat o‘zaro muomala, balki hayotimizning uzviy bir qismi sifatida namoyon bo’ladigan bir qator o ‘ziga xos xususiyatlar mavjudligi, jumladan, tilimizdagi mehr-shafqat, qadr-qimmat degan, bir-birini chuqur ma’no-mazmuni bilan boyitadigan va to’ldiradigan iboralami boshqa tillarga aynan taijima qilishning o ‘zi mushkulligi, bunday tushunchalar asrlar mobaynida el-yurtimizning dunyoqarashi, ma’naviy hayotining negizi sifatida vujudga kelgan, ong-u shuurimizdan chuqur joy olgan buyuk qadriyatlarning amaliy ifodasi ekanligi ko‘rsatib beriladi. Kitobda ma’naviy tahdidga alohida urg‘u beriladi.

Birinchi Prezidentimiz: “Ma’naviy tahdid deganda, avvalo, tili, dini, e’tiqodidan qat’i nazar, har qaysi odamning tom ma’nodagi erkin inson bo’lib yashashiga qarshi qaratilgan, uning aynan ruhiy dunyosini izdan chiqarish maqsadini ko‘zda tutadigan mafkuraviy, g ‘oyaviy va informatsion xurujlarni nazarda tutish lozim”¹.

Hozirgi murakkab sharoitda mamlakat kelajagi uchun bunday xurujlarga xalqimizning barcha qatlamlari bir tanu-bir jon bo’lib kurash olib borishlari zarur.

Agarki, biz bunday xatarlarga qarshi o ‘z vaqtida qat’iyat va izchillik bilan kurash olib bormasak, turli zararli oqimlar bizning yurtimizga ham shiddat bilan yopirilib kirishi, yoshlarimizni o‘z girdobiga tortib ketishi, oqibatda ularning ota-ona, oila, el-yurt oldidagi burchi va mas’uliyatini o ‘ylamaydigan, faqat bir kunlik hayot bilan yashaydigan xudpisand kimsalarga aylanib qolishi mumkinligini tasavvur qilish qiyin emas.

“Ayrim ota-onalar, - degan edilar Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov, -dabdabali uy-joylar quradi, to‘kib-sochib to‘y qiladi, qator-qator mashinali bo’ladi. Vaholanki, surishtirsangiz, bolasining qayerda, kim bilan yurishi, vaqtni qanday o’tkazishi, qanday bilimga ega ekani na otani, na onani qiziqtiradi. Bolalami eng katta boyligimiz, kelajagimiz deb e’zozlaymiz-u, amalda ularning taqdiriga befarq

qaraymiz”².

Mana shu achchiq haqiqatni yurtimizdagi har bir inson, har qaysi ota-ona, eng

muhimi, har qaysi yigit-qiz chuqur anglab olishi va uni ongli ravishda tushunish

hamda g‘arazli maqsadlarga qarshi kurashga shay bo’lishi lozim.

Albatta bu borada ota-onalar, ustoz-murabbiylar zimmasiga katta mas’uliyat yuklatiladi. Biz bu masalada bir dam ham hushyorlikni yo‘qotmasligimiz, yoshlar tarbiyasiga aslo beparvo bo’lmasligimiz zarur.

Kitobda ma’naviyatni asrash uchun nima ishlar qilish haqida aniq

vazifalar belgilab berilgan. “Agarki mendan, deb yozadilar birinchi Prezidentimiz hozirgi kunda ma’naviyatimizni asrash uchun nima qilish lozim va unga tahdid soladigan xurujlarga nimani qarshi qo‘yish kerak, deb so‘rasa, men avvalambor, shu yurtda yashayotgan har qaysi inson o‘zligini anglashi, qadimiy tariximiz va boy madaniyatimiz, ulug‘ ajdodlarimizning merosini chuqurroq o‘zlashtirish, bugungi tez o‘zgarayotgan hayot voqeiligiga ongli qarab, mustaqil fikrlashi va diyorimizdagi barcha o‘zgarishlarga daxldorlik tuyg‘usi bilan yashashi zarur, deb javob bergan bo’lardim”¹.

Bu narsa xalqimizga bo’lgan yuksak ishonch, uning ma’naviy qiyofasining yetukligiga bo’lgan ishonch, tarixiy tajribaga bo’lgan ishonchdir. Albatta bu ishonch yuksak darajada oqlandi. Xalqimiz jahon hamjamiyatidan o‘ziga munosib o‘rin egalladi va kelajakda yuksak darajada rivojlangan, ma’naviy jihatdan namuna bo’ladigan jamiyatni qurish yo’lidan harakat qilmoqda.

Asarda ma’naviyat – insonning ulg‘ayishi va kuch qudrat manbai ekanligi, shu sababligi, ma’naviyatni to‘g‘ri anglash zarurligi, uni shakllantiradigan asosiy mezonlar mavjudligi, ma’naviy va moddiy hayotining uyg‘un bo’lishi haqida ajoyib nazariy va amaliy fikrlar mavjud. Bu narsa tarbiyaviy ishida juda qo’lkeladi.

Umuman olganda, insoniyat tarixi ma’naviyat - insonning, xalqning, jamiyat va davlatning buyuk boyligi va kuch-qudrat manbai ekanini, bu hayotda ma’naviyatsiz hech qachon odamiylik va mehr-oqibat, baxt va saodat bo’lmasligini yaqqol tasdiqlaydi.

Yer yuzida qancha inson, qancha taqdir bo’lsa, har birining o‘z ma’naviy olami bor. Shuning uchun ham o ‘zligini, insoniy qadr-qimmatini anglab etgan har

qanday odam bu haqda o‘ylamasdan yashashini tasavvur qilish qiyin.

Asarda ma’naviy tiklanish va yuksalishning asosi mustaqillik ekanligi ma’naviy hayotda milliy g ‘oyaning qanday rol o‘ynashi, jamiyatning yangilanishida o’tkazilayotgan islohatlarning ma’naviy mezonlari, ya’ni islohatlar insonning ma’naviy qiyofasiga ta’sir etishi ko‘rsatib beriladi.

Bir so‘z bilan aytganda, “aslida har qanday islohotning eng muhim samarasi avvalo xalqning ma’naviy-ruhiy qarashlaridagi yangilanish jarayonlari, uning ong-u tafakkurining yuksalishi, mamlakatda yuz berayotgan o‘zgarishlar uning hayotiga, taqdiriga daxldor bo’lganini chuqur his qilish bilan belgilanadi”, degan fikrlar hayotimizda o‘z tasdig’ini topdi¹.

II Bob. “2017-2021-yillarda O’zbekiston Respublikasini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasi”ning qabul qilinishi.

2.1. “Harakatlar strategiyasi” doirasida ma’naviy- ma’rifiy islohotlarning amalga oshirilishi.

O’zbеkistоn jamiyatini mоdеrnizatsiyalashning hоzirgi jarayonida izchil amalga оshirilayotgan ishlar samaraliligi bilan diqqatni tоrtmоqda. Bu borada Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov tomonlaridan boshlab berilgan islohotlar Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev faoliyatlarida yangi ko’lam kasb etib bormoqda.

Har bir davlatdagi ma’naviyat sоhasidagi siyosat dеmоkratik va libеral хususiyatga egaligi bilan jamiyatni mоdеrnizatsiyalash jarayonini tеzlashtiradi. Bu siyosat tеmuriylar davlatining idеоlоglaridan biri Husayn Vоiz Kоshifiy (1442-1505) ibоrasi bilan aytganda, «mamlakatni qo’lda tutish va har kimni o’ziga munоsib o’ringa qo’yish»ga asоslanadi¹.

Tariх tajribasidan o’tgan bu ikki qоida butun ham o’z ahamiyatini yo’qоtgan emas. Nеgaki “mamlakatni qo’lda tutish” bu milliy taraqqiyotni ta’minlashda kuchli g’оyaviy asоsga tayanishni va «har kimni o’ziga munоsib o’ringa qo’yish» esa оdamlarni layoqati, mеhnati hamda faоliyatiga ko’ra mazmunli hayot kеchirishga o’rgatishni ifоdalaydi.

Birinchi Prezidentimiz tomonlaridan ma’naviy-ma’rifiy sohadagi targ’ibot ishlarini keng amalga oshirish Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev faoliyatlarida ham davom ettirilmoqda.

Bu borada ma’naviy-ma’rifiy targ’ibot ishlarining ta’sirchanligini ta’minlaydigan zamonaviy informatsion va kompyuter texnologiyalarini keng joriy etish, jamiyatimizning mafkuraviy immunitetini kuchaytirishga qaratilgan samarali usul-uslublarni ishlab chiqish, davlat va jamoat tashkilotlari uchun tegishli tavsiya va qo’llanmalar tayyorlash — bugungi kundagi eng muhim

vazifalar ekanini ko‘rsatib beradi.

Hozirgi vaqtda ko‘z o‘ngimizda dunyoning geopolitik, iqtisodiy va ijtimoiy, axborot-kommunikatsiya manzarasida chuqur o‘zgarishlar ro ‘y berayotgan, turli

mafkuralar tortishuvi keskin tus olayotgan bir vaziyatda, barchamizga ayonki, fikrga qarshi fikr, g‘oyaga qarshi g ‘oya, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish har qachongidan muhim ahamiyat kasb etmoqda.

Ayni vaqtda mamlakatimiz bosib o‘tgan taraqqiyot yo‘lining chuqur tahlili, bugungi kunda jahon bozori kon’yunkturasi keskin o‘zgarib, globallashuv sharoitida raqobat tobora kuchayib borayotgani davlatimizni yanada barqaror va jadal sur’atlar bilan rivojlantirish uchun mutlaqo yangicha yondashuv hamda tamoyillarni ishlab chiqish va ro‘yobga chiqarishni taqozo etmoqda.

Olib borilayotgan islohotlar samarasini yanada oshirish, davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal rivojlanishi uchun shart-sharoitlar yaratish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish hamda hayotning barcha sohalarini liberallashtirish bo‘yicha ustuvor yo‘nalishlarni amalga oshirish maqsadida “2017-2021-yillarda O’zbekiston Respublikasini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasi”ning qabul qilinishi va islohotlar dasturining izchil amalga oshirilishi muhim qadam bo’ldi¹.

Mazkur Farmonning maqsad va vazifalarini ommaviy axborot vositalarida, shu jumladan Internet tarmog‘ida keng sharhlab borilishini, uning demokratik islohotlarni chuqurlashtirishga, kuchli fuqarolik jamiyatini shakllantirishga, shuningdek inson huquq va erkinliklarini himoya qilishni ta’minlash, aholi farovonligini oshirish, fuqarolarning hayotiy muammo va ehtiyojlarini hal etish, jamiyatda qonun ustuvorligi, qonuniylik va adolat, mamlakatimizda tinchlik-osoyishtalik, millatlararo va fuqarolararo totuvlikni qaror toptirish maqsadida davlat organlarining aholi bilan ochiq, to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqotini kuchaytirishga yo‘naltirilganini jamoatchilikka tushuntirildi.

Ma’naviy-ma’rifiy soha bo’yicha “Harakatlar strategiyasi”ning 4-bandi

“Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari” doirasida quyidagi vazifalar belgilandi:

• 
  xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish, ularni davlat va jamiyat boshqaruvidagi o‘rnini kuchaytirish, xotin-qizlar, kasb-hunar kolleji bitiruvchi qizlarining bandligini ta’minlash, ularni tadbirkorlik faoliyatiga keng jalb etish, oila asoslarini yanada mustahkamlash;
  
• 
  uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash siyosatini davom ettirish;
  
• 
  ta’lim muassasalarini qurish, rekonstruksiya qilish va kapital ta’mirlash, ularni zamonaviy o‘quv va laboratoriya asboblari, kompyuter texnikasi va o‘quv-metodik qo‘llanmalar bilan jihozlash orqali ularning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash yuzasidan maqsadli chora-tadbirlarni ko‘rish;
  
• 
  maktabgacha ta’lim muassasalari tarmog‘ini kengaytirish va ushbu muassasalarda bolalarning har tomonlama intellektual, estetik va jismoniy rivojlanishi uchun shart-sharoitlarni tubdan yaxshilash, bolalarning maktabgacha ta’lim bilan qamrab olinishini jiddiy oshirish va foydalanish imkoniyatlarini ta’minlash, pedagog va mutaxassislarning malaka darajasini yuksaltirish;
  
• 
  umumiy o‘rta ta’lim sifatini tubdan oshirish, chet tillar, informatika hamda matematika, fizika, kimyo, biologiya kabi boshqa muhim va talab yuqori bo‘lgan fanlarni chuqurlashtirilgan tarzda o‘rganish;
  
• 
  bolalarni sport bilan ommaviy tarzda shug‘ullanishga, ularni musiqa hamda san’at dunyosiga jalb qilish maqsadida yangi bolalar sporti ob’ektlarini, bolalar musiqa va san’at maktablarini qurish, mavjudlarini rekonstruksiya qilish;
  
• 
  kasb-hunar kollejlari o‘quvchilarini bozor iqtisodiyoti va ish beruvchilarning ehtiyojlariga javob beradigan mutaxassisliklar bo‘yicha tayyorlash hamda ishga joylashtirish borasidagi ishlarni takomillashtirish;
  
• 
  ta’lim va o‘qitish sifatini baholashning xalqaro standartlarini joriy etish asosida oliy ta’lim muassasalari faoliyatining sifati hamda samaradorligini oshirish, oliy ta’lim muassasalariga qabul kvotalarini bosqichma-bosqich ko‘paytirish;
  
• 
  ilmiy-tadqiqot va innovatsiya faoliyatini rag‘batlantirish, ilmiy va innovatsiya yutuqlarini amaliyotga joriy etishning samarali mexanizmlarini yaratish, oliy o‘quv yurtlari va ilmiy-tadqiqot institutlari huzurida ixtisoslashtirilgan ilmiy-eksperimental laboratoriyalar, yuqori texnologiya markazlari va texnoparklarni tashkil etish;
  
• 
  jismonan sog‘lom, ruhan va aqlan rivojlangan, mustaqil fikrlaydigan, Vatanga sodiq, qat’iy hayotiy nuqtai nazarga ega yoshlarni tarbiyalash, demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish jarayonida ularning ijtimoiy faolligini oshirish;
  
• 
  o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim muassasalari bitiruvchilarini ishga joylashtirish hamda xususiy tadbirkorlik sohasiga jalb etish;
  
• 
  yosh avlodning ijodiy va intellektual salohiyatini qo‘llab-quvvatlash va ro‘yobga chiqarish, bolalar va yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini shakllantirish, ularni jismoniy tarbiya va sportga keng jalb etish;
  
• 
  yoshlarni ijtimoiy himoya qilish, yosh oilalar uchun munosib uy-joy va ijtimoiy-maishiy sharoitlarni yaratish;
  
• 
  yoshlarga oid davlat siyosatini amalga oshirishda davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, ta’lim muassasalari, yoshlar va boshqa tashkilotlarning samarali faoliyatini tashkil etish.
  

Oila, mahalla va ta’lim muassasalarida yoshlar tarbiyasi, chekka hududlar va mahallalarda uyushmagan yoshlar bilan maqsadli g‘oyaviy-tarbiyaviy ishlarning yuzaki tarzda olib borilayotgani, jinoyatchilik, diniy ekstremizm va terroristik harakatlarga adashib qo‘shilib qolish, milliy qadriyatlarga e’tiborsizlik, erta turmush qurish, oilaviy ajralishlar kabi salbiy holatlarning oldini olishga qaratilgan targ‘ibot ishlarining aksariyat hollarda kutilgan natijani bermayotgani bu masalalarga jiddiy e’tiborni talab etmoqda. 
Ana shu maqsad va vazifalardan kelib chiqqan holda, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot ishlarining mazmun-mundarijasini tubdan yaxshilash, ularning ko‘lami va miqyosini kengaytirish, tizimda faoliyat ko‘rsatayotgan soha xodimlarining bilim va malakasini izchil oshirib borish, tuman (shahar) darajasidagi xodimlar mehnatiga haq to‘lashning barqaror tizimini yo‘lga qo‘yish, sohada faoliyat olib borayotgan muassasa va tashkilotlar ishini muvofiqlashtirish va ularning samarasini oshirish maqsadida Respublika Ma’naviyat va ma’rifat kengashining Respublika Ma’naviyat targ‘ibot markazi hamda Milliy g‘oya va mafkura ilmiy-amaliy markazini birlashtirish yo‘li bilan ularning negizida Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazini qayta tashkil etish haqidagi Prezident qarori chiqdi¹.

Qarorda arkaz faoliyatini tashkil etishda quyidagi asosiy vazifalarga alohida

e’tibor qaratildi:

-mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar, qabul qilinayotgan qonun hujjatlari, davlat dasturlarining mazmun va mohiyatini aholining keng qatlamlariga etkazishga qaratilgan targ‘ibot ishlarini tizimli va izchil amalga oshirish, bu borada keng jamoatchilik, olimlar, mutaxassislar, ijodkor ziyolilardan iborat “Ma’rifat” targ‘ibotchilar jamiyatini shakllantirish hamda uning faoliyatini doimiy asosda yo‘lga qo‘yish; 

-dunyoda yuz berayotgan murakkab geosiyosiy va g‘oyaviy-mafkuraviy jarayonlarning mazmun-mohiyatini har tomonlama chuqur yoritib borish, terrorizm, diniy ekstremizm, aqidaparastlik, separatizm, odam savdosi, “ommaviy madaniyat”, narkobiznes va boshqa tahdidlarga qarshi samarali g‘oyaviy kurash olib borish; 
-jamiyatimizning barqaror rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan ichki tahdidlar – el-yurt taqdiriga loqaydlik, mahalliychilik, urug‘-aymoqchilik, oilaviy qadriyatlar va yoshlar tarbiyasiga e’tiborsizlik kabi holatlarga barham berishga qaratilgan kompleks tadbirlar tizimini ishlab chiqish va amalga oshirish; 
-milliy g‘oyani yurtimizda yashayotgan barcha millat va elatlar, ijtimoiy toifa vakillari o‘rtasida keng targ‘ib etish, bunyodkorlik ruhini yalpi ijtimoiy harakatga aylantirish, ertangi kunga ishonch tuyg‘ularini kuchaytirish; 
-targ‘ibot-tashviqot ishlarida aholining hududiy, kasbiy hamda yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda mutanosib, maqsadli va mazmunli yondashuvni joriy etish; 
-ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot ishlari samaradorligining ilmiy asoslangan monitoringini ta’minlashga qaratilgan sotsiologik tadqiqotlar o‘tkazishni muntazam yo‘lga qo‘yish; 
-yoshlarda sog‘lom dunyoqarash, jumladan, kitobxonlik ko‘nikmasini shakllantirish, internet, axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan oqilona foydalanish madaniyatini oshirish, ularda g‘oyaviy va axborot xurujlariga qarshi mafkuraviy immunitetni kuchaytirish; 
-mahallalarda uyushmagan yoshlar bilan ishlash, ushbu toifani ijtimoiy-iqtisodiy faollashtirishda jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish; 
-xalqimizning tarixiy merosi, urf-odatlari va milliy tarbiya an’analarini asrab-avaylash, keng aholi qatlamlari, ayniqsa, yoshlarimiz o‘rtasida dinlararo bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va o‘zaro mehr-oqibat muhitini mustahkamlash bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish va joriy etish.
2017-yil yurtimizda diniy-ma’rifiy sohada ham islohotlarga, yaxshi xabarlarga boy yil bo‘ldi¹:

• 
  2017-yil 17-yanvar. 2017-yildan o‘zbekistonlik fuqarolar uchun haj kvotasi 7200 nafar qilib belgilandi (ilgari bu ko‘rsatkich 5200 nafar edi).
  
• 
  2017-yil 14-fevral. Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori imzolandi.
  
• 
  2017-yil 31-may. 2017-yildan o‘zbekistonlik fuqarolar uchun umra kvotasi 10000 nafar qilib belgilandi (ilgari bu ko‘rsatkich 6000 nafar edi).
  
• 
  2017-yil 27-iyul. O‘zbekiston Musulmonlari idorasi tomonidan tafsir, aqida, fiqh, hadis sharhi, tajvid va arab tili fanlaridan onlayn darslar tashkil etildi.
  
• 
  2017-yil 2-avgust. «O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbekistondagi Islom madaniyati markazi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida» O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori qabul qilindi.
  
• 
  2017-yil 6-sentyabr. Buxorodagi Bahovuddin Naqshband majmuasida yangi tashkil etilgan Buxoro Oliy madrasaning ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi.
  
• 
  2017-yil 13-sentyabr. «O‘zbekiston» teleradiokanalining «Hidoyat sari» studiyasi va Toshkent Islom universiteti «Ziyo media markazi» faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida» O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori qabul qilindi.
  
• 
  2017-yil 14-sentyabr. Toshkent islom institutida oliy diniy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim – islom fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini berishni nazarda tutuvchi tayanch doktorantura hamda islom fanlari bo‘yicha fan doktori (Doctor of Science) ilmiy darajasini berishni nazarda tutuvchi doktorantura tizimi tashkil etildi.
  
• 
  2017-yil 30-sentyabr. Respublikamizda faoliyat yuritayotgan ikki mingdan ziyod masjidlarni oliy diniy ma’lumotga ega imom-xatiblar bilan ta’minlash maqsadida Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutida Maxsus sirtqi bo‘lim tashkil etildi.
  
• 
  2017-yil 30-sentyabr. Diniy-ekstremizm faoliyatiga adashib jalb qilingan shaxslardan 16 mingdan ziyodi huquqni muhofaza qilish organlari «qora ro‘yxati»dan chiqarildi.
  
• 
  2017-yil 5-oktyabr. O‘zbekiston musulmonlar idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalariga talabalarni qabul qilish kvotalari o‘tgan yilga nisbatan ikki barobarga oshirildi.
  
• 
  2017-yil 18-oktyabr. Toshkent shahridagi Simpoziumlar saroyida “Islom hamjihatligi: O‘zbekiston va Ozarbayjon misolida” mavzuida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tdi.
  
• 
  2017-yil 2-noyabr. O‘zbekistondagi masjidlarda ovoz kuchaytirgichlar orqali azon aytila boshlandi.
  
• 
  2017-yil 6-noyabr. O‘zbekistonda “Halol” standarti joriy qilindi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev «Meva sabzavot mahsulotlari, uzum, poliz, dukkakli ekinlar, shuningdek quritilgan sabzavot va mevalarni mahalliy eksport qiluvchilarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi qarorni imzoladi. Qarorning oltinchi bandida O‘zstandart agentligiga: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, boshqa manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda yigirma kun muddatda respublikada xalqaro standartlarni, shu jumladan «ISO 22000», «Halol» standartlarini joriy etish va keyinchalik qo‘llash bo‘yicha chora-tadbirlar dasturini Vazirlar Mahkamasiga kiritsin, deb qayd etildi.
  
• 
  2017-yil 8-noyabr. Samarqandda Kalom va Hadis maktablarining ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi.
  
• 
  2017-yil, 10-noyabr. Buxoro viloyatida joylashgan Mir Arab oliy madrasasi huzurida Bahouddin Naqshband tasavvuf ilmiy maktabi ochildi.
  
• 
  2017-yil 10-noyabr. Qashqadaryo viloyatida “Abu Mu’in an-Nasafiy” nomidagi aqida ilmi maktabining ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi.
  
• 
  2017-yil 11-noyabr. Toshkent xalqaro aeroportida musulmonlar uchun namozxona ochildi.
  
• 
  2017-yil 13-noyabr. O‘zbekiston Musulmonlar idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalari qoshida pullik o‘quv kurslari tashkil etilishi haqida buyruq qabul qilindi. Buyruqda O‘MI tasarrufidagi oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalarida 2017—2018-o‘quv yilidan boshlab Qur’oni karim va tajvid hamda arab tili fanlarini o‘rgatuvchi pullik o‘quv kurslari tashkil etilishi, ushbu kurslarning muddati 1-dekabrdan boshlab 6 oy davomida amalga oshirilishi belgilandi.
  
• 
  2017-yil 13-noyabr. Farg‘onada O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan Islom huquqi maktabi tashkil etildi.
  
• 
  2017-yil 25-noyabr. Yangi davlat standartiga ko‘ra, 2018-yil 1-yanvar e’tiboridan rasman kuchga kiradigan qoidalarda har bir mehmonxonada Qur’oni karim, ibodat qilish uchun joynamoz (mehmonxona nomerlarining eng kamida 10 foizida) va qibla ko‘rsatkichi (mehmonxona nomerlarining eng kamida 30 foizida) bo‘lishi shart etib belgilandi.
  
• 
  2017-yil 29-noyabr. O‘zbekiston Musulmonlar idorasi buyrug‘iga ko‘ra, Qorilar musobaqasi har bir tumanda o‘tkaziladigan, unda O‘MI tasarrufidagi o‘quv yurtlaridan bo‘lmaganlar ham ishtirok eta oladigan bo‘ldi.
  
• 
  2017-yil 6-dekabr. O‘zbekistonda ilk bor islomiy “AzonFM” onlayn radiosi faoliyat boshladi.
  
• 
  2017-yil 15-dekabr. O‘zbekiston Respublikasi prezidentining “O‘zbekiston Islom akademiyasini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaror e’lon qilindi. O‘zbekiston Islom akademiyasi huzurida magistratura (2 yil), tayanch doktorantura (3 yil) va doktorantura (3 yil) faoliyat yuritadi.
  
• 
  2017-yil 28-dekabr. Qurbon hayit va Ramazon hayit bayramlarining muhimligi va ahamiyatini inobatga olgan holda, milliy-ma’naviy qadriyatlarimizni yuksaltirish va saqlab qolish maqsadida 2018-yildan boshlab ayrim dam olish kunlarini bayram kunlariga yaqin bo‘lgan ish kunlariga ko‘chirish hisobiga uzluksiz uch kunlik dam olish kunlari belgilandi.
  

Yuqoridagi tadbirlarning barchasi aholi orasida diniy-ma’rifiy soha bo’yicha to’g’ri tushuntirish ishlari olib boorish, ularning turli oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olishga qaratilgan edi.

Mustaqillik yillarida mamlakatimizda yoshlarni vatanparvarlik, milliy an’ana va qadriyatlarimizga hurmat ruhida tarbiyalash, ma’naviy yetuk va jismonan sog‘lom barkamol avlodni voyaga yetkazish, ularning huquq va manfaatlarini himoya qilish borasida muayyan ishlar amalga oshirildi.

Shu bilan birga, sohadagi vaziyat va amalga oshirilgan tadbirlar tahlili yoshlarning keng qatlamlariga daxldor bo‘lgan dolzarb masalalar, ayniqsa, uyushmagan yoshlarning hayotda o‘z o‘rnini topishi uchun munosib sharoit yaratish, ularni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, kasbga yo‘naltirish va bandligini ta’minlash, tashabbuslarini rag‘batlantirish borasidagi ishlar talab darajasida tashkil etilmaganidan dalolat bermoqda edi.

Joylarda, avvalambor chekka hududlarda istiqomat qilayotgan ko‘p sonli yoshlarning o‘z iqtidor va iste’dodini ro‘yobga chiqarishlari, tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishlari uchun keng sharoitlar yaratish, ularni turli zararli illat va yot g‘oyalar ta’siridan himoya qilish, yoshlar o‘rtasida huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish kabi muhim vazifalarni hal etishda “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati O‘zbekiston yoshlarini buyuk maqsadlar sari birlashtiradigan va safarbar etadigan ommaviy harakatga aylana olmaganini hayotning o‘zi ko‘rsatmoqda edi.

Shu sababli, mazkur sohadagi faoliyatni tubdan takomillashtirish maqsadida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining “Yoshlarga oid davlat siyosati to‘g‘risida”gi Qonuni bugungi davr talablariga mos ravishda har tomonlama barkamol, mustaqil fikrlaydigan, mamlakatimiz istiqboli uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishga qodir, tashabbuskor, xalq manfaati yo‘lida bor salohiyatini safarbar qiladigan, shijoatli yoshlarni tarbiyalash, ularning intellektual va ijodiy salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun mustahkam huquqiy poydevor yaratdi.

“2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi” demokratik davlat qurish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish borasidagi islohotlarda yoshlar faolligini oshirish bilan bog‘liq bir qator yangi va muhim vazifalarni belgilab berdi.

Yoshlarga oid davlat siyosatini izchil va samarali amalga oshirish, yoshlarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish tizimini tubdan isloh etish maqsadida hamda bu borada keng jamoatchilik, avvalo, yoshlar vakillarining taklif va mulohazalarini e’tiborga olgan holda O‘zbekiston “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakatining 2017-yil 30-iyun kuni bo‘lib o‘tgan IV qurultoyi qaroriga muvofiq, “O‘zbekiston yoshlar ittifoqi” tashkil etildi. O‘zbekiston yoshlar ittifoqi tashkil topgan kun — 30-iyun sanasi mamlakatimizda “Yoshlar kuni”