Mavzu: Ilmiy tadqiqot farazini aniqlashga qo’yiladigan talablar. Kirish. Tadqiqot ishida ilmiy farazning o’rni

3.Ilmiy tadqiqot faraziga qo’yiladigan talablar mazmuni.

Ilmiy faraz quyid
Ilmiy b
Ilmiy dunyoq
Ilmiy t
Mu

Ilmiy tаdqiqot jаrаyonidа, yаngi, Nils Bor tavsiri bilan aytganda, “tеlbаnаmo” ilmiy farazlаr olg’а surilmas ekаn, bu fanda turg’unlik hukm surаyotgаnidаn dаrаk bеrаdi. Qаrаmа-qаrshi farazlar ilmiy bilish olamida yаshаb qolish uchun o’zаro kurаsh olib boradigan haqiqiy muhit ilmiy bilimning jаdаl o’sishidа ko’zgа tаshlаnadi [8; 99].

• Ilmiy tаdqiqot jаrаyonidа, yаngi, Nils Bor tavsiri bilan aytganda, “tеlbаnаmo” ilmiy farazlаr olg’а surilmas ekаn, bu fanda turg’unlik hukm surаyotgаnidаn dаrаk bеrаdi. Qаrаmа-qаrshi farazlar ilmiy bilish olamida yаshаb qolish uchun o’zаro kurаsh olib boradigan haqiqiy muhit ilmiy bilimning jаdаl o’sishidа ko’zgа tаshlаnadi [8; 99].

Ilmiy faraz uch yo’nаlishdа rivojlanadi:

• Ilmiy faraz uch yo’nаlishdа rivojlanadi:

1
2
3

Ilmiy farazning eksperiment bilan munosabat tiplari:

1.Bevosita eksperimentni tushuntirish uchun shakllangan ilmiy faraz;
2.Eksperiment ma’lum rol o’ynovchi, ammo u hal qiluvchi bo’lmagan ilmiy faraz;
3.Ilgarigi konseptual g’oyalarni umumlashtirish asosida shakllangan ilmiy faraz.

XULOSA.

• Ilmiy tadqiqot o’tkazish ma’lum bir tamoyillar, usullar va shakllar asosida tashkil etiladi. Ilmiy tadqiqotning muvaffaqiyatli chiqishi, ko’zlangan maqsadga erishish bu ilmiy farazning to’g’ri qo’yilishidadir. Ilmiy farazga qanchalik ijodkorlik va kreativlik bilan yondashish, bu dissertatsiyaning shunchalik muvaffaqiyatini ta’minlaydi.

Faraz-ilmiy asoslangan, lekin aniq isbotlanmagan tahmindir, u nazariy holat yoki uning inkor qilinishi sifatida o‘zining xulosaviy tasdig‘ini topishi uchun maxsus isbotni talab etadi. Faraz tadqiqotning metodologik tavsifi, nazariyaning elementi sifatida ilmiy bilimni rivojlantirish metodini o‘zida aks ettiradi.

• Faraz-ilmiy asoslangan, lekin aniq isbotlanmagan tahmindir, u nazariy holat yoki uning inkor qilinishi sifatida o‘zining xulosaviy tasdig‘ini topishi uchun maxsus isbotni talab etadi. Faraz tadqiqotning metodologik tavsifi, nazariyaning elementi sifatida ilmiy bilimni rivojlantirish metodini o‘zida aks ettiradi.