Mavzu: Grafik tasvirlash asoslari fanida vazifalar ishlanmasi

Detal tarkibidagi 
sirtlarning o‘zaro kesishishi. 
Sirtlarning o‘zaro kesishish chizig’ini yasashning 
juda ko‘p usullari mavjud. Ammo topshiriqlardagi ko‘pchilik detallarda 
uchraydigan detal elementlarida mavjud sirtlarning o‘zaro kesishish chizig’ini 
yasashda aylanma sirtlarning o‘zaro kesishishi, aylanma sirtlarning kesishish 
chizig’ini yasashda konsentrik sferalar usuli va ayrim hollarda parallel kesuvchi 
tekisliklar usuli uchraydi. Shuning uchun mazkur bo’limda aylanma sirtlarning 
o‘zaro kesishishini yasashda chizma geometriya fanida ma'lum bo‘lgan qoidalar 
asosida bajariladi. 
Masalan, umumiy o’qqa ega bo‘lgan aylanma sirtlar aylanalar bo‘yicha
kesishadi.
Bu bo’limda quyidagi topshiriqlarni bajarish talab qilinadi. 

---

103 
1-rasm. 

---

104 
2.3.14 – TOPSHIRIQ.
Detal chizmasida qirqimlar va kesim chizig‘i yasalsin. 
O‘lchamlar qo‘yilsin. Topshiriq variantlari quyida keltirilgan. 

---

105 

---

106 

---

107 

---

108 

---

109 

---

110 
III. TAJRIBA SINOV ISHLARI. 
3.1- §. Tajriba sinov ishlari o’tkazish va olingan natijalar tahlili.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi yuzasidan 2013 – 2014 o’quv yilida amliyot 
olib borgan Toshkent qurilish va kommunal KHK hamda Toshkent Davlat 
Pedagogika universiteti San’at fakul’teti, 5140700-Tasviriy san’at va muhandislik 
grafikasi bakalavriat ta’lim yo’nalishida tajriba sinovi o’tkazildi.
Grafik tasvirlash asoslari darsi tushunchalari bilan bog’liq misollarning 
ko’rgazmaliyligini ta’minlash uchun bitiruv malakaviy ishida keltirilgan 
slaydlardagi topshiriqlar ishlanmalaridan foydalanildi. Ushbu bitiruv malakaviy 
ishida keltirilgan ishlar ketma – ketlik, uzviylik asosida sinab ko’rildi. 
Bu jarayonda o’quvchi va talabalarga Grafik tasvirlash asoslari darslari 
mavzularning o’qitilishi va vazifa variantlari tarqatildi va quyidagi natijalar olindi: 
Buning uchun Qu-5 o’quvchilaridan tashkil topgan ikkita bilim darajasi teng 
bo’lgan guruhlar olindi. Shu bilan birga 5140700-Tasviriy san’at va muhandislik 
grafikasi bakalavriat ta’lim yo’nalishidagi TS-401 hamda TS-402 guruhlari ham 
olindi. Talabalar soni TS-401da 28 ta, TS-402 guruhida esa 32 tani tashkil qiladi. 
Bu guruhlarni ikki 
A
va 
B
guruhlarga bo’ldik. Ularning natijalari besh ballik 
(“o’rta”, “yaxshi”, “a’lo”) tizim asosida baholandi. 
Tajriba sinovi davomida B guruhga chizmachilik darslari an’anaviy tarzda, 
ya’ni, grafik topshiriqla, vazifalar ishlanmasi uhtiyoriy ravishda, 
A 
guruhga esa biz 
ishchi dastur yordamida ishlab chiqqan variantlar yordamida o’tildi. 
Ikkala guruhga ham bir xil “Tutashmalar” mavzusi o’tildi. Dars oxirida 
mavzuga oid qiziqarli savol javoblar o’tkazildi. Guruhlarning darsga bo’lgan 
qiziqishlari, bilim olish darajasi va o’qituvchi tomonidan berilgan savollarga 
bergan javoblarining natijalari quyidagicha bo’ldi: 

---

111 
1
2
3
1-guruh
2-guruh
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
1-guruh
2-guruh
Ko’rinib turibdiki B
 
guruhga nisbatan A guruh o’quvchilarining darsga 
bo’lgan qiziqishlari, bilim olish darajasi va savollarga bergan javoblari ancha 
yuqori sifani ko’rsatmoqda.
Demak, umumta’lim OTMlarida Grafik tasvirlash asoslari fanidan reja 
asosida, o’rganilgan, sifati yuqori variantlar ishlanmalaridan foydalanib o’qitish 
yuqori natijalarga olib kelar ekan.
Tajriba sinovining so’ngida shuni aytish mumkinki, bo’lajak Muhandislik 
grafikasi o’qituvchilari malakali mutaxassis bo’lib yetishishlari uchun, tinmay 
o’qishlari, o’rganishlari va izlanishlari zarur.