Маъруза №13-14. Тугунлар ва линиялар

Ортиқча тўпланишларни назоратлаш. Гарчи линия кадрлар билан 
тўлиши мумкин бўлса ҳам (бу кадрлар йўқолишига олиб келиши мумкин) 
канал сатҳидаги кўпгина протоколлар ортиқча тўпланишларни бартараф 
этиш учун тўғридан-тўғри тўпланишлар назоратини амалга оширмайди (бу 
айрим кенг полосали тармоқларда амалга оширилади). Умуман олганда, 
ортиқча тўпланишлар назорати тармоқ ѐки транспорт сатҳларидаги муаммо 
ҳисобланади. 
13.1.3. Икки тоифадаги линиялар 
Гарчи икки тугун кабель ѐки ҳаво каби узатиш муҳити орқали физик 
уланган бўлса ҳам, биз канал сатҳи ташувчи қандай ишлатилишини 
аниқлашини эсда тутишимиз керак. Бизда муҳитни тўлиқ сиғимини 
ишлатувчи канал сатҳи бўлиши мумкин. Биз янада канал сиғимини фақат 
маълум қисмини ишлатувчи канал сатҳига эга бўлишимиз мумкин. Бошқача 
айтганда, бизда нуқта-нуқта ѐки кенг узатиш алоқаси бўлиши мумкин. 
«Нуқта-нуқта» линиясида уланиш икки қурилмага мўлжалланган бўлса, кенг 
узатиш линиясида алоқа бир нечта қрилмалар жуфтлиги ўртасида 
ажратилади. Масалан, икки дўст сўзлашув учун дастурий уй телефонларини 
ишлатса, улар икки нуқтали линияни ишлатади. Агар ўша дўстлар ўз сотали 
телефонларини ишлатса, улар кенг узатиш линиясини ишлатади (ҳаво 
кўплаган сотали телефон фойдаланувчилари ўртасида тақсимланади). 

---

13.1.4. Икки нимсатҳ 
Канал сатҳи томонидан тақдим этиладиган функциялар ва хизматларни 
яхшироқ тушуниш учун биз канал сатҳини икки нимсатҳга ажратишимиз 
мумкин: маълумотлар узатиш каналини бошқариш (DLC - data link control) 
ва муҳитга уланишни бошқариш (MAC - media access control). Маълумотлар 
узатиш каналини бошқариш нимсатҳи икки нуқтали ва кенг узатиш 
линиялари учун умумий бўлган барча масалаларга таълуқлидир. Муҳитга 
уланишни бошқариш нимсатҳи фақат кенг узатиш линияларига таълуқли 
бўлган муаммолар билан иш кўради. 13.3-расмда кўрсатилганидек, биз канал 
сатҳида бу икки турдаги линияларни ажратамиз. 
13.3-расм. Канал сатҳини икки нимсатҳга ажратилиши.