Марказий банк Аппарати (Бош нозир)

32 Айланма кассага якун чиқариш тартиби қачон амалга оширилади.
Касса мудири пулларни, ҳисобот маълумотларини ва ҳужжатларни кассирлардан қабул қилиб олганидан сўнг:
а) кассирларнинг маълумотномаларида кўрсатилган касса айланмаларининг суммаси бухгалтерия ходимлари томонидан имзо қўйдириб тасдиқланганлигини;
б) маълумотномалардаги пул қолдиғи ўзининг 155-шаклдаги китобидаги ёзувларни ҳисобга олган ҳолда тўғри кўрсатилганлигини;
в) кассирлар топширган ҳужжатларнинг сони ва суммаси маълумотномаларда кўрсатилганига мос келишини текширади.
Шундан сўнг, касса мудири пулни қайта санаш кассаси қабул қилиб олган пул суммалари тўғрисидаги ҳисобот маълумотномаларида ва ёзувларда кўрсатилган маълумотлар, шунингдек пул қабул қилинган ёки шахсан ўзи берган ҳужжатлар бўйича 111-шаклдаги жамлама маълумотнома тузади ва унинг якунларини бухгалтерия ҳисоби маълумотлари билан таққослайди. Таққослаш бухгалтерия ходимининг 111-шаклдаги маълумотномасига имзо қўйиш билан расмийлаштирганидан сўнг, ушбу маълумотнома кассирларнинг 109-шаклдаги ва 110-шаклдаги ҳисобот маълумотномалари билан бирга кунлик касса ҳужжатларида сақланади.
Касса мудири шу кунги касса айланмаларини таққослаб бўлганидан сўнг, 120-шаклдаги китобга пул кирим-чиқимининг умумий суммасини ёзиб қўяди ва эртанги кунга белгиланган касса қолдиғини чиқаради.
33 Пулларнинг тўловга яроқлилик белгиларини тегишли сеткалар орқали аниқлаш тартиби қанда?
Жиддий шикастланган банкноталар аниқланган тақдирда, пулларнинг қолган майдонини аниқлаш жараёнида бирор қисмининг йўқлиги маълум бўлган тақдирда махсус (сетка) тўрдан фойдаланиш зарур. Тўр 200та катакдан, яъни 20таси банкнотнинг узунлиги ва 10таси унинг энини ташкил этади. 200та катак банкнотнинг 100 % майдонини ташкил этади. Шикастланган банкнот унинг қийматига қараб тегишли ўлчовдаги тўрда шундай жойлаштириладики, бунда унинг сақланиб қолган томонлари тўрнинг чегаралари билан мос келиши лозим. Банкнотнинг шикастланган қисми унинг контури бўйлаб чизиб чиқилади ва банкнотнинг мавжуд бўлмаган қисмига тўғри келадиган катаклар сони ҳисоблаб чиқилади. Банкнотнинг четларидаги нотекис жойлашган катаклар қўшиб чиқилиб, суммаси иккига бўлинади ва тўлиқ катаклар сонига қўшилади.
Агар олинган натижага кўра, банкнотнинг сақланган устки қисми 110та катакни ва сақланмаган қисми 90та катак сонига мос келса, яъни сақланган қисмининг 55 %и ва сақланмаган қисмининг 45 %и, унинг шикастланиш тури ва шикастланган қисмининг қандай жойланишидан қатъи назар, бундай банкнотлар тўловга яроқли деб ҳисобланиши мумкин.