Ma’lumotlar bazasi

3.32-rasm. Muloqot oynasi.

3. 
   Bu oynaning jadvallar ro‘yxatida joriy ma’lumotlar baza- si bilan qo‘shilishi zarur bo‘lgan jadvallar nomlari tanlansin. Barcha jadvallarni tanlash uchun Âûäåëèòü âñå (Select All) tug- masi bosilsin. So‘ngra ÎÊtugmasi bosilsin. Ñâÿçü ñ òàáëèöàìè (Link Tables) muloqot oynasi yopiladi, tanlangan jadvallar esa qo‘shiladi. Ularning nomlari ma’lumotlar bazasining oynasida paydo bo‘ladi.
   

Agar qo‘shilgan jadvallar o‘z ma’lumotlar bazasida bog‘lan- gan bo‘lsa, u holda ular orasidagi bu aloqa ular qo‘shilgan ma’lumotlar bazasida ham saqlanadi. Bu aloqalarning xossalari- ni o‘zgartirish yoki ularni o‘chirish faqatgina o‘zining ma’lu- motlar bazasida mumkin xolos.
Accessning boshqa ma’lumotlar bazasi jadvallarini import qilish qo‘shish kabi bajariladi. Faqatgina menyuning Ôàéë, Âíåøíèå äàííûå, Èìïîðò (File, Get External Data, Import) buyrug‘i va Èìïîðò (Import), Èìïîðò îáúåêòîâ (Import Objects) muloqot oynalari ishlatiladi.



3.33-rasm. Elektron jadvallarni import qilish va qo‘shish.

Elektron jadvallar, loyihalarni (proyektlarni) boshqarish va boshqa ilovalar yordamida hosil qilingan fayllar ham maxsus ko‘rinishdagi jadvallar hisoblanadi. Shunday fayllarni Access ma’lumotlar bazasiga import qilish imkoniyatini Accessga qo‘shish tabiiy hol bo‘lar edi. Bunday imkoniyat Accessda bor. Access quyidagi formatlar bilan ishlay oladi:

�(XLS) Excel 2.x, 3.0, 4.0, 5.0, 7.0 (Excel 95), 8.0 (Excel
97), 9.0 (Excel 2000), 10.0 (Excel 2002) ishchi varaq fayl- lari;
�WKS, WK1, WK2, WRK3, WRK4 formatidagi Lotus 1-2-3 elektron jadvallar.
Bu formatlar yetarlidir. Chunki elektron jadvallar bilan ish- lashga mo‘ljallangan barcha ilovalar ma’lumotlarni shu format- lardan biriga eksport qilish imkoniyatiga ega.
Access Excelning ishchi varag‘idan import qilib ma’lumotlar bazasining jadvallarini yaratish imkoniyatini beradi. Bu holda to‘liq ishchi varaqni yoki shu varaqning nomlangan yacheykalar diapozonini import qilish mumkin. Undan tashqari import qi- lish jarayonida Accessning yangi jadvallarini hosil qilish mumkin. Bu jadvallar barcha import qilingan ma’lumotlardan tashkil topishi yoki Accessning mavjud jadvallariga qo‘shilishi mumkin. Ma’lumotlarni mavjud jadvallarga qo‘shishda Excel ishchi varag‘i ustunlarining nomlari (kamida import qilinishi zarur bo‘lgan ustunlarning nomlari) bu jadvalning maydoni nomlari bilan ustma-ust tushishi shart.
Kitobning alohida ishchi varag‘ini import qilish Microsoft Excel 5.0 va undan yuqorilarida mumkin. Boshqa bir nechta varaqlardan tashkil topgan elektron jadval fayllarining faqat bitta ishchi varag‘ini import qilish zarurati tug‘ilganda avvalo har bir varaq alohida faylarda saqlanadi.
Import qilish xatosiz amalga oshishi uchun import qilinadi- gan varaqdagi ma’lumotlar mos ravishda tashkil qilingan bo‘lishi kerak. Rasmda ma’lumotlar bazasiga import qilish uchun ko‘proq to‘g‘ri keladigan ma’lumotlarni Excel ishchi varag‘ida saqlash formati ko‘rsatilgan. Shunga e’tibor berish kerakki, bar- cha maydonlarning nomlari jadvalning birinchi qatorida joylash- gan, boshqa qatorlar ma’lumotlardan tashkil topadi. Bir ustun- ning barcha yacheykalaridagi ma’lumotlar turlari bir xil bo‘lishi kerak, barcha qatorlarda aynan bir xil maydonlar ishlatilishi zarur. Bu ko‘rinishda ishchi stoldagi jadval Access jadvaliga maksimal mos keladi va import qilish jarayonini soddalashtirish imkonini beradi.


3.34-rasm. Excel ishchi varag‘i.

Ishchi varaqda ma’lumotlarni importga tayyorlash uchun oldindan bir nechta amallarni bajarishga to‘g‘ri keladi:

1. 
   Microsoft Excel ishga tushirilsin va ma’lumotlari import qilinadigan ishchi varaq ochilsin.
   
2. 
   Agar zarur bo‘lsa import qilinadigan ma’lumotlar diapa- zoni birinchi qatorining ustiga ustunlar nomi qo‘shilsin. Ustunlar nomlari maydon nomlari sifatida ishlatiladi, shuning uchun ularda nuqta (.), undov (!) va o‘rta qavslarni ([]) ishlatish mumkin emas. Bir nomni ikki marta ishlatish mumkin emas. Agar ustun nomlarida man etilgan belgilar uchrasa yoki ustun
   

nomlari bir nechta marta ishlatilsa, u holda ma’lumotlarni import qilish jarayonida xato haqida xabar beriladi.

3. 
   Agar ishchi varaqning barcha ma’lumotlarini import qi- lish zarurati bo‘lmasa, u holda yacheykalarning kerakli diapa- zoni (sarlavha qatori bilan birga) ajratiladi, so‘ngra Âñòàâêà, Èìÿ, Ïðèñâîèòü (Insert, Name, Define) buyrug‘i tanlanadi va ajratilgan diapazonga nom beriladi.
   
4. 
   Ishchi varaq saqlansin va Excel ilovasi yopilsin.
   

Agar ishchi varaqning yacheykalari qiymatlari hisoblanishi zarur bo‘lgan formulalardan tashkil topsa, u holda Access jad- valiga faqat hisoblangan qiymatlargina import qilinadi.
Endi ishchi varaq ma’lumotlarini Access jadvallariga import qilish mumkin.
Buning uchun quyidagi amallar bajariladi:

1. 
   Accessni ishga tushiring va ma’lumotlar import qilinishi zarur bo‘lgan ma’lumotlar bazasini oching. Sarlavhasida sichqonning chap tugmasini bosibÁàçà äàííûõ (Database) oynasini faollashtiring.
   
2. 
   Ôàéë, Âíåøíèå äàííûå, Èìïîðò (File, Get External Data, Import) buyrug‘ini tanlang. Èìïîðò (Import) muloqot oynasi paydo bo‘ladi.
   
3. 
   Excel ishchi varag‘i faylini saqlovchi papkaga o‘ting. Ochilgan Òèï ôàéëà (File of Type) ro‘yxatida Microsoft Excel (*.xls) elementini tanlang. Fayl nomini tanlang va Èìïîðò (Import) tugmasini bosing yoki fayl nomida sichqonning chap