Maktabgacha yoshdagi

Individ va individuallik.
«Individ» va «shaxs» tushunchalari bir-
biriga o‘xshash bo‘lmagani singari, o‘z navbatida, shaxs va indi-
viduallik ham birlikni tashkil etadi, lekin ular bir-biriga o‘xshash 
emasdir. Kishining katta sonlarni «ichida» juda tez qo‘sha
olish va ko‘paytirishi kabi qobiliyati, epchilligi va qat’iyatliligi, 
o‘ychanligi va tirnoqlarini tishlash odati, bo‘lar-bo‘lmasga ku-
laverishi va boshqa xislatlari uning individualligi belgisi sifati-
da namoyon bo‘ladi. Masalan: epchillik va qat’iylik o‘spirinning 
individualligi belgilari bo‘lib, jumladan, u sportda tuman birin-
chiligiga da’vogar komandaga qo‘shilmagunga qadar, uzoq joy-
larga turistik sayohat paytida u tez oqar va muzdek daryodan 
kechib o‘tishini ta’minlash vazifasini o‘z zimmasiga olmagun-
ga qadar uning shaxsini ta’riflaydigan belgi sifatida yuzaga chiq-
masdan keladi. Kishining individual xususiyatlari ularga shaxs 
sifatida mazkur kishi subyekt hisoblangan shaxslararo muno-
sabatlar sistemasida zarurat tug‘ilguncha ma’lum vaqtga qadar 
«soqov»ligicha qolib ketadi. Shunday qilib individuallik inson 
shaxsiga xos fazilatlarning faqat bitta jihati bo‘lib hisoblanadi, 
xolos. Aynan shu sababli ham, pedagog uchun ahamiyatli bo‘lgan 
o‘quvchiga individual yondashishni amalga oshirish vazifasini 
ajratib ko‘rsatish kerak. Bu esa o‘quvchining psixologik xususi-
yatlarni hisobga olishni, yoki o‘qituvchining o‘z tengdoshlari-
dan nimasi bilan farq qilishi va shu munosabat bilan tarbiyaviy 
ishni qanday tashkil qilish kerakligini aniqlashni taqozo etadi. 
O‘quvchining haqiqiy munosabatlar sistemasiga kiradigan shaxsi 
hamisha pedagogning diqqat markazida turishi, o‘quvchilarning 
ma’naviy dunyosini boyitish pedagogning doimiy vazifasi bo‘lib 
qolishi kerak.

---

62