Maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari

1-§. Elementar matematik ko‘nikmalar va bilimlarni rivojlantirish 

289.  Quyidagilar  5  yoshdan  7  yoshgacha  bo‘lgan  bolalarda  elementar  matematik  ko‘nikmalar  va 

bilimlar rivojlanishining talablari hisoblanadi: 

miqdor, sonlar, sanash, geometrik shakllar to‘g‘risidagi o‘z bilimlarini namoyish etish; 

fazoda mo‘ljal olish va vaqt bo‘yicha ilk tushunchalarga ega bo‘lish. 

290.  Quyidagilar  5  yoshdan  7  yoshgacha  bo‘lgan  bolalarda  elementar  matematik  ko‘nikmalar  va 

bilimlar rivojlanishining indikatorlari hisoblanadi: 

o‘z uyining raqamini bilish; 

10 gacha bo‘lgan sonlarni to‘g‘ri va teskari sanay olish; 

20 gacha bo‘lgan sonlarni to‘g‘ri sanash; 

yonma-yon turgan sonlar orasidagi munosabatlarni tushunish; 

0 dan 20 gacha bo‘lgan raqamlarni bilish; 

misollarni raqamlar yozilgan kartochkalar yordamida ifodalab echishni bilish; 

bir amalli masalalarni qo‘shish va ayirish orqali tuzish va echish; 

“+”, “–”, “=” ishoralarini bilish; 

shartli o‘lchov yordamida predmetlar uzunligini o‘lchab, natijasini son va raqam bilan aytish; 

suyuq va to‘kiluvchi jismlarni shartli o‘lchov birligi bilan o‘lchab, natijasini son va raqam bilan aytish; 

ko‘pburchaklarning elementlarini (tomonlari, burchaklari, uchlari) bilish; 

shar, kub va silindrlarni tanish; 

geometrik  shakllar,  mevalar,  sabzavotlar  va  boshqa  shu  kabi  narsalarni  2,  4  va  10  tagacha  teng 

qismlarga bo‘la olish; 

butunning qismdan kattaligi, qism butunning qismi ekanligini tushunish; 

katak  qog‘ozi  varag‘i  sathini  mo‘ljal  olish,  qog‘oz  varag‘ining  o‘ng,  chap,  yuqori,  past,  o‘rtasini 

aniqlay olish; 

sutka qismlarini farqlash, kecha, bugun, ertani bilish; 

hafta kunlarining nomi, ketma-ketligi, bugun haftaning qaysi kuni ekanligini ayta olish; 

labirintlarni bilish va ularning yechimini topa olish; 

buyumlarning o‘ziga nisbatan o‘rnini aniqlash (tepada-pastda, oldinda-orqada, o‘ngda-chapda); 

hushtak bo‘yicha turli yo‘nalishda harakatlanish (oldinga-orqaga, chapga-o‘ngga); 

yil fasllari, ularning nomi, ketma-ketligi va o‘ziga xos xususiyatlarini bilish; 

yil taqvimi, o‘tayotgan oy, sana, hafta kuni haqida bilish; 

soat turlari uning ishlatilishini tushunish; 

lego jihozlaridan loyihalar yaratish; 

20 qismdan kam bo‘lmagan pazllarni yig‘ish; 

qog‘ozlarni bukib shakllar yasash; 

qurilish materiallari to‘plamlaridan turli mavzularda loyihalar yaratish; 

pul qiymatlari, narx, plastik kartochka, terminal haqida dastlabki tushunchaga ega bo‘lish. 

291. 5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalar ta’limiga quyidagicha yondashish lozim: 

raqamlarni yozib, bu qanday raqam ekanligini bolaga aytib berish; 

bola bilan sanash, ayirish va qo‘shish kerak bo‘lgan turli o‘yinlarni o‘ynash; 

bolaning o‘z manzili va uyining raqamini yodlab olish istagini qo‘llab-quvvatlash; 

ranglar, o‘lcham, shakllar, raqamlar va sanash, vaqtni o‘zlashtirib olishi uchun buyumlar bilan tajriba 

qilish; 

bola bilan ko‘proq suhbatlashish, undan ertalabdan kechqurungacha qanday o‘tganligini aytib berishni 

so‘rash. 

---

292. Bolani rivojlantiruvchi muhit sanitariya va gigiyena talablariga muvofiq bo‘lishi lozim.