Maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari

XIV bob. Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik 

1-§. Nutq 

144. 12 — 24 oylik bolalarning nutqni tinglash, tushunish, so‘zlashish va muloqot qilishga qodirligi 

ularda nutq rivojlanishining talabi hisoblanadi. 

145. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda nutq indikatorlari hisoblanadi: 

kundalik turmushda uchraydigan ma’lum harakatlarni ifodalaydigan so‘zlarni tushunish; 

eshitgan oddiy, qisqa murojaatlarni qaytarish va ularni bajarish; 

so‘zlashganda taqlid qilish; 

rasmdagi narsalarni tanish; 

2-3 ta so‘zdan iborat gaplarni tuzish; 

rasmni yoki fotosuratni 2-3 ta so‘z yordamida tushuntirish, ta’riflash. 

146. Bola bilan quyidagi mashqlarni olib borish lozim: 

bola  bilan  o‘ynayotganda  va  muomala  qilayotganda  uning  qisqa  ma’lumotlarni  qaytarishini 

rag‘batlantirish; 

bolaga ko‘proq predmetlar va o‘yinchoqlarni  ko‘rsatish, nomlarini aytish, ularni  ma’lum harakatlar 

bilan bog‘lash; 

bolaga ravon va to‘g‘ri gapirish, ko‘proq savol berish; 

bolani hikoya o‘qish va suhbatlashish bilan qiziqtirish, uning barcha savollariga javob qaytarish; 

bola  bilan  birga  rasm  va  fotosuratlar  ko‘rish,  rasmlarga  mos  keladigan  so‘zlarni  topishga  yordam 

berish; 

savollar va buyruqlar o‘rtasidagi mutanosiblikka e’tibor qaratish; 

o‘yin, mashq, nutqni rivojlantirish mashg‘ulotlari va barmoqlar teatrini o‘tkazish; 

bola bilan katta yoshdagilar ovozlariga taqlid qiladigan o‘yinlarni o‘ynash. 

147. 12 — 24 oylik bolalar bilan munosabatlarda quyidagilarni hisobga olish lozim: 

ushbu davrning bola nutqi rivojlanishida muhim davr ekanligini hamda har qanday kuchli ruhiy ta’sir 

(qo‘rquv, cho‘chish) ushbu jarayonning to‘xtab qolishiga yoki kechikishiga sabab bo‘lishi mumkin; 

o‘yinchoqlar ovozining baland chiqishining oldini olish.