M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

O‘tkir zaharlanishlarda hamshiralik jarayonini o‘tkazish. 
oshqozonga zond qo‘yish va yuvish
Oshqozonga zond qo‘yishdan uni yuvishda (zaharlanishlarda, 
operatsiyadan  oldin),  oshqozon  shirasini  chiqarishda,  naycha 
orqali  ovqatlantirishda  foydalaniladi.  Zondga  ishlatishdan  oldin 
vazelin  yoki  glitserin  surtiladi.  Agar  bemor  hushida  bo‘lsa, 
yutish  harakatlari  saqlangan  bo‘lsa,  undan  zondni  yutish  iltimos 
qilinadi.  Bir  vaqtning  o‘zida  qizilo‘ngachga  itarib  kiritiladi  yoki 
suv  berilib  va  suv  bilan  yutish  iltimos  qilinadi.  Agar  oshqozon 
zondi uzoq vaqt turadigan bo‘lsa, ingichka naydan foydalaniladi 
va  u  burundan  kiritiladi.  Oshqozonni  yuvishda  og‘izdan 
kiritiladigan  yo‘g‘on  naydan  (bir  marta)  foydalaniladi.  Naycha 
oshqozonga  tushganida  ishonch  hosil  qilish  uchun  epigastral 
sohaga  fonendoskop  qo‘yib,  shpris  orqali  50  ml  havo  yuborib 
eshitiladi  (agar  nay  to‘g‘ri  qo‘yilgan  bo‘lsa,  yuborilgan  suyuqlik 
oqib chiqadi, o‘pkaga aspiratsiya bo‘lmaydi). Oshqozonni yuvish 
va  so‘rib  chiqarish  uchun  Jane  shpirisidan  foydalaniladi.  Ichak 
parezi  bo‘lgan  bemorni  operatsiyadan  oldin  va  operatsiyadan 
keyin  bir  necha  kun,  ichak  parezi  bartaraf  bo‘lguncha  ichaklar-
ni  naychalash  va  dekompressiya  qilish  mumkin.  Ichaklarni 

---

262
naychalashdan  enteral  ovqatlanishda  ham  foydalanish  mumkin. 
Ba’zan  nay  (komatoz  bemorlarda)  traxeyaga  ketib  qolishi 
mumkin,  bunda  kuchli  yo‘tal  kuzatilib,  nayning  qarama-qarshi 
tomonidan nafas shovqini eshitiladi. Bunday holatda nayni darhol 
olib  tashlash  kerak  (laringospazm  yuzaga  kelishi  mumkin). 
Ba’zan og‘ir holatlarda va oshqozon to‘la bo‘lganda naychalashni 
osonlashtirish  uchun  to‘g‘ri  laringoskopiyadan  foydalaniladi 
(ezofagoskopiya).  Bunda  kornsang  bilan  nay  qizilo‘ngach  orqali 
oshqozonga  yuboriladi.  Traxeyani  intubatsiya  qilish  oshqozon 
shirasi  bilan  o‘pka  aspiratsiyasining  oldini  oladi.  Oshqozon 
nayi  burun  katagida  uzoq  vaqt  turib  qolsa,  yotoq  yara  yoki  otit 
keltirib  chiqarishi  mumkin.  Shuning  uchun  har  2  kunda  boshqa 
burun katagiga almashtiriladi. Zond qo‘yish vaqtida qizilo‘ngach 
devorlari shikastlanishi, qonashi mumkin. Bu mediastinitga sabab 
bo‘lishi  mumkin.  Nayning  uzoq  turishi  esa  burun  nafasini  va 
balg‘am chiqarishning buzilishiga olib keladi.
Hamshira  oshqozonga  zond  qo‘yish  va  yuvishni,  uni  parva-
rishlashni  bilishi  lozim.  Operatsiyadan  keyingi  bemordagi  zond 
davolovchi shifokor ruxsatidan so‘ng olib tashlanadi.