Lxxxil амир соҳИБҚироннинг бағдоддан қайтиб, табриз томон

XXXVI 
I. Бу сана Шарафиддин Али Яздий "Зафарнома"сидан олинди (парақ 194а). 
XXXVII 
1. Бу воцеа 790/1388 йилда рўй берган (Яздий, "Зафарнома" иарақ 194а). 
XXXVIII 
1. Муҳамчад Мирко — у Шербаҳромнииг фарзанди эди (Ҳофизи Абру). 
2.
Яъни, у Бадахшонга қочган эди (Ҳофизи Абру). 
3.
Лағмон навзеи — Афғонистоннинг шимоли-1ларқидаги шаҳар ва унинг атрофи. 
4. Сипд — Покистоь1даги вилоят поми, Ҳинд дарссининг қуйи ҳавзасида. 
XXXIX 
1- 790/1388 йилда рўй бсрган. 
2.
Яъни Султон Маҳмуд иомига сикка-тангалар зарб этдилар, чстига унииг номими 
сздилар. 
3.
Яъми 1389 йил баҳори. 
XL 
1.
Ҳофизи Абру Ёзишича, 791/1389 йил нокеалари. 
2.
Матнда араб тилидаги машҳур ибора: "Фи-т-таъх>ф офатун". 
3.
Арис — Сирдарѐниш
1
ўпг ирмоги. 
4.
Сариғ-Узап — Сарису, Қозоғистоида. 
5. Ойуқиз — B.R. 1>артольд бу ерни Қвдогистоннинг шарқида жойлашган Аягуз 
мавзеи дсб ҳисоблайди. 
6.
Алокўл — Қозогистопнинг шарқида жойлашган Олакўл кўли. 
7.
Қароғучур — Қорабуғо дареси ҳавзаси. 
8.
Чукчун 
— 
ҳозирги 
Чугучак 
атрофлари. 
9- Эмил Ғучур — Эмиль дарѐси ҳавзаси. 
10.
Юлдуз — Кичик Юлдуз манзси. 
11.
Қорахўжа — Шарқий Туркистоидаги қадимий шаҳар. Харобалари ҳозир Турфон
шаҳридан 40-45 км. жаиуби-шарҳда сақланиб қолган. 
12.
Худойдод — Лмир Тсмуриииг кўплаб юришларида қатнашган машҳур 
амирларидап бирц. Амир Темурнинг невараси Халил Султоига отабсклик қилгац. Амир 

---

Соҳибқирои ўлимидан ксйин но берган барча иоқсаларда муҳим рўл ўйнагаи. Хўжапд ва 
Фартона ўгаа ваҳтда унииг ҳукмронлиғи остида бўлган. 812 (1409-1410) йилда 
ўлдирилган. 
13.Ило мавзеи — Или дарѐсинииг юқори ҳавзаси. 
14.
Кўказ — Или дарѐсипипг юқори оқими, Хитой ҳудудидаш Кушез дарѐси 
ҳавзаси. 
15.
Жалиш — Чалиш, Шарқий Туркистондаги шаҳар. 
XU 
1.
Бу ерда Султон Маҳмудхон пазарда тутилган. 
2.
Кичик доғ — тахминан ҳозирги Кўк-тубе (Қозоғистондд). 
3.
Улуғ доғ — Улу Toy (Қозоғистонда). 
4.
Бу харсангтош асримизнинг 30-йиллари ўртасида Қозогистоининг Қарсакпай маъдани 
ѐнида топилгап, ҳгаир Эрмитаж музейида сақланмоқда. Уига ўн бир carp ѐзуи битилган, 
ѐзувнинг 8 сатри қадим уйгур ва 3 сатри араб ҳарфидадир. Араб ҳарфидага 3 сатрни ўциб 
бўлмайди, лекин уйғур тилидаги сатрларпи ўқиса бўлади. Ундан маълум бўлишича, 
793 (1391) қўй йили ѐз фаслипинг ўртасида Турон султони Темурбек 200 минг кишилик 
ўрдуси билан Тўқтамишхонга қартаи сафарга чиқди. 
5.
Илончуқ — Дулигали-Жиланшиқ (Қозогистон). 
6.
Илончуқ суви — Ули-Жиланшиқ дарѐси (Қозотистон). 
7.
Тубул суви — Тобол дарѐси (Қозетмстон). 
8.
Ёйиқ суви — Урал дарѐси. 
9.
Қуидузча — Самара ва Чистопол итҳарлари оралитда жоняашгап мавде. 
10.
Шу ерда мазмун бўйича Шомий матнида сукут бор. Яздий "Зафариома"си
(иарақ 21 За) бўйича аии^лик киритилди. 
11.
Яздий езишича, булар чингизий Жўжий иаслидаи бўлганлар (йарақ 221а). 
Яздий ѐзишича, шундан кейин Амир Соҳибцирон 793 йил зулқаъда (1391 милодий 
йил октябр) ойиюшг бошида Саброндан ўтиб. Ўтрорга етган, сўнгра Сайхуп
дарѐсидап ўтиб, Самарқандга келпш (варақ 2236).
XLII 
1.
Ҳофизи Абру 1392-1396 йиллар орасида даиом этган бу юрипши "беш 
йиллик шриш" дсб атаган. 
2.
Маҳди улѐ (айман "улуг беланчак") — подшоҳпинг катта хотипига 

---

бериладиган лақаб. 
3.
Қуръони карим, 17-сура (Ал-Исро сураси), 82-оятдап. 
4.
Қуръопи карим, 42-сура (Шўро сураси), 19-оятдан. 
5.
Қуръони карим, 2-сура (Бақара сураси), 186-оятдан. 
6.
Қуръони карим, 27-сура (Намл сураси), 62-оятдан. 
7.
Юқорида (Тауэр шшри, 126-бст охири) 794(1392) йил эслатилгаиига
биноан, бу муҳаррам ойи 795 йилга тааллуқл
и
Д
и
Р (1392 йил ноябр-декабр). 
XLIII 
1. Домғон — Эроннииг шимолий қисмидаги қадимий шаҳар, 
Теҳроп-Машҳад тсмир йўл »а аитомобил йўли устида жойлашгаи. 
XIV аср муаррихи Ҳамдуллоҳ Қазпинийпипг ѐзишича, бу шаҳарлипг атрофи 
ҳалъа дсвори билан ўралган бўлиб, деворн^нг узунлиги 8000 қадам бўлган. 
Шаҳар атрофида тўртта қишлоқ мапжуд бўлиб, булар битга булоқдан сув ичган. 
Қолгап атрофи дашг-бисбопдан иборат бўлгал. 
2.
Семнон — Эроппинг шимолида жойлашгаи, Ссмнон остонииипг маркази. 
3.
Қазвин — Эроннииг Ҳамадоп шаҳри шимоли-шар^ида жойлашган; ўрга
асрларда Султоиия па Пишопур, Урта Осиѐ иа Ҳиротни бир-бирш-а 
боглайдиган капа карвои йўли ѐқасидаги шаҳар.
4.
Шарафиддин Лли Яздий ѐзишича, Шайх Шоҳсупор Қазииппииг ҳокими 
бўлган (варақ 2306). 
5.
Дарбаид — бу срда Курдистоидаги Дарбанд иазарда тутилган. 
Яздийда "Дарбанди Тоши хотун" шаклида келтирилган (варақ 231а).
6.
Қум — Эрондаги шаҳар, диний-илмий марказ. 
7- Караҳруд — Эрондаги Исфаҳон 
ж 
Ҳамадон оралиғида жой-лашган Арок 
шаҳрига яқич мавзе. 
XLIV 
1.
Ҳофизи Абру ѐзшнича, Лмир Соҳибқирон Султониядан жўнаб Бағдод
томон йўлга чицди, лекин Курдистонга етганда, бирдан йўналишини 
ўзгаргирди. 
2.
(Ҳувайза йўли билан) — Ҳофизи Абрудап ҳўшилди; Ҳувайза — Эроннипг 
ғарбидаги Керха дарссининг қуйи оқимида жойлашган ҳадимий шаҳар. Ҳозирги 
вақтда харобалари са^тниб қолган. 
3. Яздий берган маълумотга кўра, Ҳувайза шаҳрининг ҳокими (варақ 232а). 

---

Дизфул Эроннипг Хузистон остонидаги шаҳар, кичик нилоят маркази. 
XLV 
1.
Ромиз — Ромхўрмўз. Эроппииг Хузистон пилоятидаги шаҳар. 
2.
 
Яздий ѐзишича, Сори-Буғо ўгли Шайх Нуриддиннинг ҳўшини Эмлик номи 
билан машҳур бўлган (варақ 238а).
 
3.
Шарафиддин Али Яздийда лашкарнииг қалбида бўлгаи иа қавчип деб аталгап
хос ҳазора (минг кити)га тегишли ҳарбий бўлипма бўй қўшини деб аталган
(варақ 238а). 
4.
Шоҳ Маисур ўлими ҳақида тарихчилариииг берган маълумотлари турли.
Ғиссиддии Лли ("Дпсвпик похода...", 52-бет), Ибн Лрабшоҳ ("Амир Темур 
тарихи", 112-113-бстлар) бергап маълумотларга кўра Амир Темур Шоҳ 
Мансурнииг мардлигу шижоатинй тан олгаии англашилади, шунинг учун у Шоҳ
Маисурпинг ўлими ҳақида™ хабарни эшитганда изтиробга тушган. Лскин
Шарафиддип Али Яздий сзишича, Шоҳ Мансурпинг бошипи Амир
Темурнипг 17 ѐшли ўгли 1Лоҳрух Мирзо кссган ("Зафариома", варақ 238а).
Бу ҳақиқатдап йироқ бўлса керак. Бу ҳақда яна қараиг: Л.Мюллср. История 
ислама., 322-бет. Шоҳ Мансур !393 йил 26 апрслда ўлдирилгап. 
5. Козсрун — Эроинииг Форс остопидаги шаҳар, кичик вилоят маркази, 
Шероз шаҳридап гарбда жойлашган.