Ko’rildi: O’ibdo’

Fanlararo aloqadorlik: Matematika, astronomiya, biologiya, kimyo.
Darsning jihozlari: darslik, qo`shimcha adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Asosiy tushuncha va atamalar: Atomning bor modeli. Bor postulatlari
Darsning blok chizmasi:

№	Dars bosqichlari:	Vaqti:
1	Tashkiliy qism	3 minut
2	O`tilganlarni takrorlash	10 minut
3	Yangi mavzuni bayoni	25 minut
4	Darsni mustahkamlash	5 minut
5	Uyga vazifa	2 minut

Darsni o`tish metodi: joriy, baxs munozara, savol- javoblar.
Darsni borishi:

1. 
   Tashkiliy qism: O`quvchilar bilan salomlashish, davomatini aniqlash, navbatchilikni nazorat qilish.
   
2. 
   O`tilgan darsni takrorlash: uyga vazifani tekshirish orqali o`tilganlarni takrorlash. Yangi mavzu bayoni:
   

Y


17.8 – расм.

orug’lik fotonining boshqa zarralardan farqlanuvchi maxsus xususiyati shundan iboratki, foton tinchlikdagi massaga ega emas. Foton faqat harakatlanish jarayonidagina mavjud bo’lib, uning tezligi yorug’lik tezligiga teng.

Har qanday harakatlanayotgan zarra kabi foton ham impulsga ega bo’ladi:

(17.22)

Shunday qilib, barcha zarralar kabi foton ham energiya ( = h) massa (m_F = h/c²) va impuls (R_F = h/c) bilan harakaterlanadi.

Yorug’lik bosimi. Maksvell nazariyasiga binoan jism sirtiga tushayotgan har qanday elektro magnit to’lqin jismga bosim beradi:

(17.23)

b

17.9 – расм.

u erda w – sirtiga tushatyogan yorug’lik dastasi energiyasining hajmiy zichligi,  - sirtning yorug’lik qaytarish koefficien-ti. Yorug’lik bosimini birinchi bo’lib, 1900 yilda P.N.Lebedev tejribada aniqladi: engilgina buriladigan parrakning qanotlaridan biri qoraytirilgan, ikkinchisi esa yaltiroq qilib yasalgan (17.8-rasm).

Bu qanotlarni navbatma-navbat yoritish natijasida hosil bo’ladigan parrakning buralishlari taqqoslanadi. Yaltiroq sirt uchun =1. Shuning uchun .

Yorug’likni to’la yutuvchi qoraytirilgan sirt uchun =0 natijada

nibati

(17.24)

Tajriba bu natijani tasdiqladi.

Yorug’lik bosimini kvant tasavvurlar asosida ham tushuntirish mumkin.