Konfransinin

QEYRİ-STASİONAR REJİMDƏ MAGİSTRAL QAZ 

KƏMƏRİNDƏ QAZ AXINININ YERİ VƏ HƏCMİNİN  

LOKALLAŞDIRILMASI MƏSƏLƏSİNİN BİR ƏDƏDİ 

HƏLLİ 

Magistr:                                                                   Elmi rəhbər: 

Şirinli Reyhan Seymur qızı                           dos. Qasımov Q.Q. 

II  kurs,  qrup A6437                

                       

İş mürəkkəb strukturlu qaz kəmərindəki sızmaların yeri 

və həcmininn təqribi təyininə əsaslanmışdır. 

Burada  И.А.Чарнонун  qazın  hərəkəti  zamanı  sabit 

sıxlıqlı qaz üçün yazılmış xətti diferensial tənliklər sistemindən 

istifadə olunmuşdur.  

Fərz  olunur  ki,  trubanın  hansısa  bir  hissəsində  qaz 

sızması  baş  verir.  Bu  sızmanın  yerinin  təyin  edilməsi  və 

axınının miqdarının  minimuma endirilməsi üçün bir sıra əlavə 

şərtlər məsələnin həllinə daxil edilir. 

Bu  məsələnin  həlli  üçün  boru  kəmərinin  sahəsinin 

verilmiş 

nöqtələrində 

müşahidə 

edilən 

rejimlərin 

hesablamalardan meylini təyin edən funksionala baxaq:  

min,

→

~

-

~

)

(

)]

(

)

,

~

(

[

))

(

,

(

2

R

2

2

]

,

[

L

0

1

0

2

m

m

2

































T

T

ltgi

L

i

T

giriş

i

i

itgi

q

-

t

q

dt

t

P

t

x

P

t

q

J

  

             

(1) 

burada  

)

,

;

,

(

)

,

(

itgi

q

t

x

P

t

x

P





 –hər hansı verilmiş 

))

(

,

(

t

q

itgi



daxilində məsələsinin həlli, 

]

,

[ T



 isə rejimləri 





t

 üçün artıq başlanğıc şərtlərdən asılı olmayan prosesi 

izləmək üçün zaman intervalı, 

2

1

0

,

,

~

,

~









m

R

q

  – 

requlyarizasiya parametrləridir. Başlanğıc şərtlərdə 

0

t

 anında 

]

,

[ T



 intervalında artıq prosesə təsir etmədiyindən, başlanğıc 

qiymətin 

0

t

dəqiq qiyməti prinsipial deyil. 

---

307 

 

Məsələnin mahiyyətindən, texnoloji şərtlər və  texniki 

tələblərdən çıxış edərək, fərz edəcəyik ki, identifikasiya edən 

funksiya və parametrlərə məhdudiyyətlər mövcuddur. 

Göründüyü kimi bu məsələ parametrə nəzərən optimal 

idarəetmə məsələsidir və hiperbolik tipdir. Bu məsələni həll 

etmək üçün funksionalın analitik şəkildə düsturu çıxarılmış və 

həll alqoritmi verilmişdir.   

Təklif olunan yanaşma praktiki məsələyə tətbiq edilmış 

və müsbət nəticə alınmışdır.