Kirish mamlakatimizda maktabgacha ta'lim tizimini yangi sifat bosqichiga olib chiqishdagi islohotlar maktab yoshigacha bo`lgan bolalarning munosabatga kirisha olishini, maktabgacha yoshdagi aloqani rivojlantirishni

3.2. Termiz shahar 15-sonli davlat maktabgacha ta’lim tashkilotida olib borilgan tajriba natijalar taxlili
Mazkur metodikani 15-sonli davlat maktabgacha ta’lim tashkilotda olib bordim. Bu metodika maktabgacha yoshdagi bolalar o’rtasidagi kommunikativ aloqalarni rivojlantirishga yordam beradi. Ushbu metodikani 20 ta sinaluvchilarda oldim. Muloqotchanlik bazi bolalarda juda yaxshi bazilarda o’rtacha ekan.
Bola bilan aloqa o‘rnatish va ixtiyoriy xulq – atvorning rivojlanish darajasini aniqlash metodikasi
Mazkur metodika L.Krasilnikova tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, «ha» va «yo‘q demagin» deb nomlanadi.
Ko‘rsatma: Biz sen bilan hozir bir o‘yin o‘ynaymiz. Men senga savollar beraman, sen ularga javob berasan. Lekin savollarimga «ha» va «yo‘q» degan so‘zlar bilan javob bermasliging kerak. Masalan, sendan «o‘yinchog‘ing bormi?» deb so‘rasam, sen «ha» demasdan «Menda - o‘yinchoq bor» yoki «O‘yinchog‘im bor» deya javob berishing kerak. Yoki men sendan «Odamlarning qanoti bormi?» deb so‘rasam, sen «yo‘q» demay, «Odamlarda qanot yo‘q deb» javob berishing kerak, tushundingmi? Qaysi so‘zlarni aytmasliging kerak?
Agar bola tushunmasa, ko‘rsatma qaytariladi.
Metodika materiali 10 ta «ha» javobiga, 10 ta «yo‘q» javobiga ega va 5 ta betaraf sovoldan iborat.


Savollar.

1. 
   Isming nima?
   
2. 
   Sen o‘g‘il bolamisan yoki qiz bolamisan?
   
3. 
   Sen bog‘chaga borasanmi?
   
4. 
   Bog‘chaga borish senga yoqadimi? (Bog‘chaga bormasa) Bog‘chaga borgin keladimi?
   
5. 
   Bog‘chadan uzoqda turasizlarmi? (Bog‘chaga bormasa) O‘rtoqlaring bog‘chaga boradimi?
   
6. 
   Muz qaymoqni yaxshi ko‘rasanmi?
   
7. 
   Muz qaymoq qanday rangda bo‘ladi.
   
8. 
   Qora rangli muz qaymoq yeganmisan?
   
9. 
   Sen qo‘lda yura olasanmi?
   
10. 
    Sen uchishni bilasanmi?
    
11. 
    Adajoning qo‘g‘irchoq o‘ynaydilarmi?
    
12. 
    Kechasi quyosh chiqadimi?
    
13. 
    Bo‘ri quyondan qo‘rqadimi?
    
14. 
    Shifokorga borishdan qo‘rqasanmi?
    
15. 
    Shifokor kiyimi qanday rangda?
    
16. 
    Shifokorlar bolalarning sochini oladimi?
    
17. 
    Sening isming… mi? (Boshqa ism aytiladi)
    
18. 
    Sigir uchishni biladimi?
    
19. 
    Sen hozir uxlayapsanmi?
    
20. 
    Sen maktabga borasanmi?
    
21. 
    Hozir boshingda qalpog‘ing bormi?
    
22. 
    Qishda o‘t bo‘ladimi?
    
23. 
    O‘t oq rangda bo‘ladimi?
    
24. 
    Qor qanday rangda bo‘ladi?
    
25. 
    Qor issiqmi?
    

Natijalarni baholash.

To‘g‘ri javoblar – qoida buzilmay berilgan javoblar.
Noto‘g‘ri javoblar – qoidani buzib berilgan javoblar.
Eslatma: bolaning sukut saqlashi, bosh silkitishi, xatosini to‘g‘rilashi to‘g‘ri javob bo‘lib hisoblanadi.
To‘g‘ri javoblar miqdori 11 tadan kam bo‘lmasligi kerak.
Eslatma: metodikani o‘tkazish vaqtida bolaga javobining to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligi haqida ma’lumot bermaslik kerak.


XULOSA
Muloqotning ijobiy ta'siri ko'rinishidagi ta'sirini bolaning ruhiy hayotining barcha sohalarida kuzatish mumkin. Erta va maktabgacha yoshdagi bolaning umumiy aqliy rivojlanishining hal qiluvchi omili muloqotdir. Nutq faqat muloqot jarayonida, muloqotga bo'lgan ehtiyoj bilan bog'liq holda rivojlanadi. Maktabgacha yoshda muloqotning ikkita sohasi mavjud - kattalar va tengdoshlar bilan.
Psixologlarning fikricha, bolaning muloqotini shakllantirishda hal qiluvchi omil uning kattalar bilan o'zaro munosabati, unga shaxs sifatida munosabati, bolaning rivojlanishning ushbu bosqichida erishgan kommunikativ ehtiyojning shakllanish darajasini hisobga olishdir.
Bolalarning birgalikdagi faoliyati aloqa, o'zaro munosabatlar va munosabatlarning paydo bo'lishi va rivojlanishining asosiy shartidir.
Muloqot qilish qobiliyatining yo'qligi yoki uning past darajasi qo'shma faoliyatda ishtirok etish xususiyatiga salbiy ta'sir qiladi, munosabatlarning zaifligini, bolalar o'rtasidagi aloqalar ziddiyatini keltirib chiqaradi.
Ushbu muammoning nazariy jihatlarini ko'rib chiqishning muhimligi, shuningdek, maktabgacha yoshdagi bolalar bilan muloqot qilish ko'nikmalarini shakllantirish bo'yicha ishlarning mazmunini aniqlashning amaliy zarurati bilan bog'liq holda, biz rivojlanish darajasini aniqlashga yordam beradigan diagnostika usullarini o'tkazdik. bolalarning muloqot qobiliyatlarini aniqlash va faqat bitta bolaning yuqori darajaga ega ekanligini aniqlash. Amalga oshirilgan usullarning natijalariga ko'ra, biz uch qismdan iborat bo'lgan va maktabgacha ta'lim muassasasining barcha mutaxassislarining kompleks va tizimli ishini o'z ichiga olgan muloqot ko'nikmalarini shakllantirish rejasini ishlab chiqdik. Ushbu rejani amalga oshirish o'quv yili uchun mo'ljallangan va kurs ishining bir qismi sifatida amalga oshirilishi mumkin emas.