K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si



Download 2,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/118
Sana28.09.2021
Hajmi2,13 Mb.
#187364
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   118
Bog'liq
Kimyoga oid atamalar etimologiyasi

Radiy va radon 
Jahonning deyarli  hamma tillarida bir xil  yangraydigan ushbu terminlar lotinchadagi 
«radius» - nur va «radiare» - «nur taratmoq» so‘zlaridan yasalgan. Radiyni kashf qilgan er-
xotin olimlar Pyer va Mariya Kyurilar, uning ko‘zga ko‘rinmas nurlanishlar taratish xossasiga 
ko‘ra shunday nom berishgan. Biz yaxshi taniydigan «radio», «radiatsiya», «radiolokatsiya» 
so‘zlarining ildizi ham aynan shu so‘z bilan bog‘liq. Umuman olganda, lug‘atlarda  «radio-» 
bilan boshlanuvchi yuzlab so‘zlarni uchratish mumkin. Hammasining tub ildizi o‘sha lotincha 
radius bo‘lib qolaveradi. Radiy radioaktiv parchalanish jarayonida radioaktiv gaz hosil qiladi. 
Ushbu  gazni  dastavval  radiy  emanatsiyasi  deb  nomlashgan  edi.  Ushbu  so‘z  lotinchadagi 
«emanatio», ya’ni, «oqib chiqish» so‘zidan yasalgan. Ya’ni, xuddiki, radiy gaz tarzida «oqib» 
tarqalib ketmoqda edi. Keyinchalik, radiyning radioaktiv parchalanishidan hosil bo‘layotgan 
mazkur gaz o‘zi ham alohida, mustaqil kimyoviy element sifatida identifikatsiyalandi va unga 
radon  nomi  berildi.  Naql  qilinishicha,  radon  gazi  uchun  ushbu  nomni  mashhur  fizik  Ernest 
Rezerford taklif qilgan ekan. U «radiy emanatsiyasi» so‘zining inglizchasi bo‘lgan «radium 
emanation» so‘zidagi dastlabki va oxirgi bo‘g‘inlarni birlashtirish orqali ushbu nomni yasagan 
degan  fikr  mavjud.  Boshqa  bir  kimyogarlarning  fikricha  esa,  radon  nomi  shunchaki  boshqa 
nodir gazlar – neon, ksenon, kripton va argon gazlari nomlari bilan  o‘xshash bo‘lishi uchun 
shunday nom tanlangan ekan...   
 


55 
 

Download 2,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish