Жамиятимизда коррупция, турли жиноятларни содир этиш ва бошқа

 
Қонунчилик таҳлили коррупция билан боғлиқ қилмишларга қарши курашиш фаолиятининг ҳуқуқий асослари кўпроқ Ўзбекистон Республикасининг амалдаги Жиноят кодексида ўз ифодасини топган. Буни қуйидагиларда кўришимиз мумкин:
Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг “Коррупция билан боғлиқ жиноятлар”ни назарда тутувчи қуйидаги моддалар:

• Ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш (167-модда);
• Сохта тадбиркорлик (179-модда);
• Сохта банкротлик (180-модда);
• Божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузиш (182-модда);
• Солиқлар ёки бошқа мажбурий тўловларни тўлашдан бўйин товлаш (184-модда);
• Ҳокимият ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш (205-модда);
• Ҳокимият ёки мансаб ваколати доирасидан четга чиқиш (206-модда);
• Мансаб сохтакорлиги (209-модда);
• Пора олиш (210-модда);
• Пора бериш (211-модда);
• Пора олиш-беришда воситачилик қилиш (212-модда);
• Товламачилик йўли билан ҳақ беришни талаб қилиш (214-модда);
• Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш (243-модда);
• Контрабанда (246-модда) мавжуд.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 2 февралдаги ПҚ-2752-сонли «Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида»ги Қонунни қоидаларининг самарали ижросини таъминлаш, жамият ва давлат ҳаётининг барча соҳаларида коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирларни ўз вақтида ва сифатли амалга ошириш мақсадида Қарор қабул қилинди.
Иқтисодиётни янада ўстириш, халқ фаровонлигини ошириш, мамлакатда инвестиция муҳитини яхшилаш борасидаги стратегик вазифаларни ҳал этиш коррупцияга қарши курашиш соҳасида давлат сиёсатининг самарали амалга оширилишини таъминлаш ҳамда коррупция кўринишларининг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш бўйича янги тизимли чоралар кўрилишини таъминлаш мақсадида 2019 йил 27 майда “Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-5729-сон Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармони қабул қилинди. Фармонга биноан, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг палаталарида коррупцияга қарши курашиш ва суд-ҳуқуқ масалалари бўйича қўмитаси, Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар халқ депутатлари кенгашлари, туман ва шаҳар халқ депутатлари кенгашларининг таркибида коррупцияга қарши курашиш комиссияларини ташкил этилди.
Фармон натижасида 2019 йил 1 августдан бошлаб эксперимент тариқасида, жамоатчилик ва етакчи экспертларни, шу жумладан хорижий экспертларни жалб этган ҳолда дастлабки босқичда капитал қурилиш ва олий таълим соҳаларида «Коррупциясиз соҳа» лойиҳасини амалга оширишни ташкил этиш, 2020 йил 1 апрелдан бошлаб лойиҳани бошқа соҳаларга ҳам босқичма-босқич жорий этиш вазифалари белгилаб олинди.
Давлатимиз раҳбари Ш.М. Мирзиёев Олий Мажлис палаталарининг қўшма мажлисидаги “Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини мард ва олижаноб хал­қимиз билан бирга қурамиз” мавзуидаги маърузасида “Жамиятимизда коррупция, турли жиноятларни содир этиш ва бошқа ҳуқуқбузарлик ҳолатларига қарши курашиш, уларга йўл қўймаслик, жиноятга жазо, албатта, муқаррар экани тўғрисидаги қонун талабларини амалда таъминлаш бўйича қатъий чоралар кўришимиз зарур”, деб бежиз таъкидламади.
Хулоса қилиб айтганда, Коррупция муаммосига қарши курашишда ҳуқуқий саводхонлик, одамларни ҳалол меҳнат қилишга ундаш, ёшларда ўз билими, куч-ғайрати ва ижодий қобилияти билан юксак марраларга эришиш ҳиссини тарбиялаш, барча бўғиндаги давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари ходимларида, фуқароларда коррупцияга нисбатан тоқатсизлик маданиятини шакллантиришнинг аҳамияти жуда катта. Шу жиҳатдан “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликлари ҳимоя қилинишини таъминлашнинг қўшимча ҳуқуқий кафолатларини яратади, жамиятдаги сиёсий-иқтисодий ва ижтимоий тизим салоҳиятини юксалтириб энг муҳими, халқимизнинг давлатга бўлган ишончини мустаҳкамлайди.
Xujanazarov Urolbek
Fizika 204