J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

 
10.Navbatlar nazariyasi
. Ommaviy so‘rovlar sharoitida xizmat ko‘satishni 
optimallashtirish masalalarini ko‘rib chiqadi.

 
Tayanch iboralar: 
yondashuv, tizim mohiyati, element, ierarxiyalik, 
muamm, paradigma tizimli loyihalashtirish, deduksiya, kompleks, integratsion, 
vaziyatli yondashuv, innovatsion, xulqga doir yondashuv. 
Nazorat savollari 
1.Tizimli tahlilning asosiy yondashuvlari nimadan iborat? 
2.Tizimni takomillashtirish jarayoni qanday bosqichlarda xarakterlanadi.? 
3.Tizimni takomillashtirish va loyihalashtirish deganda nima tushuniladi? 
4.Tizimli tahlil mohiyati nimalardan iborat?
 
5.Tizimli yondashuv yordamida qanday muammolar o‘rganiladi? 
6.Tizimli yondashuv yordamida qanday nazariyalardan foydalaniladi va 
muammolar o‘rganiladi? 
3-MAVZU. TIZIMNING PRINSIPLARI
.
 
1.Ma’ruzaning ta’lim texnologiyasi . 
Vaqti - 2 soat 
Talabalar soni: 5-10 nafar 
O‘quv
mashg‘ulotining shakli 
Axborot ma’ruza, va “B.B.B” jadvali grafik organayzeridan 
foydalangan holda. 
Ma’ruza
mashg‘ulotining rejasi 
1.
Tizim asosiy belgisi va ko‘rsatkichlari. 
2.
Tizimning klassifikatsiyasi. 
3.
Tizim shakli va tuzilishi. 
4.
Tizimning prinsiplari.
 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: 
Tizimli tahlilning asosi hisoblangan tizimning 
belgisi. ko‘rsatkichlari, turlari, shakli, tuzilishi va tizimiylik, ierarxiyalilik tamoyillari 
va prinsiplari haqida ma’lumot berish. 

---

33 
1.Pedagogik vazifalar:

tizimning asosiy belgisi uni tashkil etuvchi 
o‘zaro 
bog‘langan 
elementlari 
bo‘lsa
ko‘rsatkichlariga 
tizim 
elementlarining 
miqdori, qanday bog‘langanligi va boshqalar 
kirishi haqida ma’lumot berish. 

tizimlarni 
turli 
mezonlar 
bo‘yicha 
klassifikatsiyasi, 
ularning 
umumiy 
ko‘rinishda moddiy va mavhum (abstrakt) 
tizimlarga bo‘linishi, 
mavhum 
tizimlar, 
murakkablik 
darajasiga 
ko‘ra 
oddiy, 
murakkab va o‘ta murakkab (yirik tizim) 
tizimlar haqida ma’lumot berish.
 

tizim 
shakli 
uning 
tuzilmasi 
bilan 
aniqlanadi 
va 
tuzilishi 
tuzilmaning 
nimalardan tarkib topganligini bildiradi. 
Albatta bularga yana ularni sharhlash, 
klasifikatsiyasini 
yana 
davom 
ettirish 
mumkin. Masalan, tizim parametrlarining 
vaqtga 
bog‘liq ekanligi yoki bog‘liq 
emasligiga qarab ular, mos ravishda, dinamik 
va statik
 
tizimlar, holatining o‘zgarish 
xarakteriga qarab ular diskret va uzluksiz 
sifatida farqlanishi ko‘rsatib beriladi..

tizimning prinsiplari uning tizimiylik, 
ierarxiyalik, 
funksionallik 
tamoyillariga 
asoslanib: 
rivojlanish 
prinsipi, 
nomar-
kazlashtirish prinsipi, noaniqlik prinsipi, 
O‘quv faoliyatining natijalari: 
 
Talaba: 

tizimning 
asosiy 
xususiyat-lari:
uning 
belgisi, 
ko‘rsat-kichlarini 
farqlay oladi. 

tizimlarning hozirgi vaqtdagi turli 
xillaridan tuzilgan klassifikatsiyasi, 
ularning 
umumiy 
ko‘rinishdagi, 
murkkab tuzilishda ekanligi bilan 
tanishadi.

tizim shakli uning tuzilmasi bilan 
aniqlanadi va tuzilishi tuzilmaning 
nimalardan 
tarkib 
topganligini, 
bildirishi 
tizim 
para-metrlarining 
vaqtga bog‘liq ekanligi yoki bog‘liq 
emasligiga haqida ma’lumot-ga ega 
bo‘ladi. 

talaba 
tizimning 
turli 
xildagi 
prinsiplarini mi-sollarda ko‘rib, bilib 
bu bo‘yicha alohida ko‘nikmaga ega 

---

34 
umumiy prinsiplar deduktiv izchillik prin-
sipi,integrativ ko‘rib chiqish prinsipi va h.k. 
bo‘lishi haqida ma’lumotlar beradi. 
bo‘ladi va o‘zi mustakil ularni ajratib 
farqlaydigan bo‘ladi. 
O‘qitish uslubi va texnikasi 
Axborot 
ma’ruzasi, 
blits-so‘rov, 
taqdimot, 
grafik 
organayzer 
texnikalari foydalaniladi. 
O‘qitish shakli 
Frontal ma’ruza, individual, guruh, 
bilan ishlash 
O‘qitish vositalari 
Ma’ruza matni, proektor, qog‘oz, 
marker, KT/OTV, doska, bo‘r 
O‘qitish sharoitlari 
Jihozlangan auditoriya