Iqtisodiyot fakulteti

=

O’rtacha xronologik miqdorlar qay vaqtda qo’llaniladi? To’plamda o’rtalashtirilayotgan belgilar(x) har oyning boshiga ma’lum bo’lgan taqdirda qo’llaniladi:


1
¹ x  x  x  ...  ¹ x

x  ²

2 3 ₂ n

n 1

bunda,

^{x1, x2 ,..., xn } yilning 1 yanvaridan boshlab, har bir oyning boshida mavjud

bo’lgan belgilarni bildiradi

n sanalar soni (chorak bo’lsa
n  4, yil bo’lsa
n  13 ^).

2. 
   Moda va mediana tushinchasi va ularni qator turlarida hisoblash
   

Statistikada o’rtacha miqdorlar bilan bir qatorda tuzilmaviy o’rtacha miqdorlar ham keng qo’llaniladi. Tuzilmaviy o’rtacha miqdorlar deyilganda statistikada moda va mediana tushuniladi.

O’rtacha miqdorlar bir biridan farq qiladigan yakka miqdorlarning o’rtachasidir.Shuning uchun ular to’plam uchun xos bo’lgan umumiy yo’nalishni, qonuniyatni ochib beraolmaydi, ammo ular to’plamdagi yakka belgilarning qiymatlarini niqoblaydi.Bu esa hayotda sodir bo’ladigan ayrim hodisalarni o’lchash,baholash va tabriflashda xaloqit beradi.Ushbu kamchilikni yo’qotish uchun statistikada moda va mediana qo’llaniladi.