Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Qora metall-

Qora qanotli ninachi-

Qora saksovul-(Haloxiylon aphyllum)shoʻradoshlar oilasiga mansub bargsiz buta yoki daraxt, balandligi 4—9 (12)m gacha. Uning bir yillik novdalari juda ham sersuv, bo`g`imli va yashil rangda bo`lib, barg vazifasini bajaradi. Qorasaksavul aprel-may oylarida ko`karadi va gullaydi. Gullari ko`rimsiz, juda mayda bo`ladi. Asosan, Osiyoning choʻl va chala choʻllarida, shoʻrxok yerlarda, shoʻrlangan qumlarda, taqirlarda koʻp tarqalgan. Urugʻidan koʻpayadi. Yoʻllarda ixotazorlar barpo etishda foydalaniladi. Qora saksovul katta daraxtzorlar hosil qiladi, oq saksovuldan tana va shoxshabbasining qoramtir boʻlishi, bargining tuzilishi bilan ajralib turadi.

Qora sirttan-(Bryonia melanocarpa Nabiev) janubi-g`arbiy Qizilqumda kichik maydonda saqlanib qolgan kamyob o`simlik. U chirmashib o`suvchi ko`p yillik o`simlik. Ildizi yo`g`on, uzunligi 75 sm gacha, yo`g`onligi 15-30 sm, og`irligi 27 kg gacha boradi. Ildiz bo`g`zidan 2-4 m uzunlikdagi chirmashib o`suvchi poyalar o`sib chiqadi. Pastki barglari yirik, etli, keng yuraksimon, yuqoridagi barglari esa mayda, nashtarsimon uchburchak li, 205 bo`lakli bo`ladi. Gullarining toji yashil-sariq rangda bo`ladi. Mevasi yashil-qora rangli, yumaloq, silliq, diametric 6-8 mm. Aprel-may oylarida gulab, iyunda meva hosil qiladi. Qora sirttan Qizilqumdagi qadimiy Chordara shahri xarobalari yaqinida tarqalgan. Qozog`istonda ham uchraydi. Bugungi kunga kelib chorva mollarining ko`p boqilishi tufayli keskin kamayib ketgan. Urug`idan ko`payadi.