Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Qo`ytosh-

Qo`zi-

Qog`oz-

Qoida-

Qoldiq-

Qomg`oq-

Qon naychalari-

Qon tomirlari-

Qon-hujayralardan tashkil topgan. Qon hujayralarining ikki turi mavjud: qizil va oq. Qizilqon hujayralarida qonga qizil rang beruvchi o`ziga xos kimyoviy modda bor. Ular gavdaga odam hayoti uchun zarur bo`lgan kislorodni tarqatadi. Oq qon hujayralari infeksiyalarga qarshi kurashadi va organizmni kasalliklardan himoya qiladi. Qon – qon tomirlari deb ataluvchi ingichka naycha bo`ylab harakatlanadi.

Qonso`ruvchi hasharotlar-

Qoplon- (leopard) chiroyli, xipcha, chaqqon va baquvvat yovvoyi hayvon. Gavdasining uzunligi 1,5 m dan ortiq, og`irligi 75-100 kg keladi. Boshi kata va yumaloq, mo`ynasi qora xolli malla tusda bo`ladi. Tropik mamlakatlarda qora qoplon uchraydi, u pantera deb ham ataladi. Qoplon Afrikada va janubiy Osiyoda tarqalgan, tropic va subtropik va aralash o`rmonlarda, tog` yonbag`irlarda yashaydi, daraxtga oson chiqadi. O`ljasini daraxt shoxlari orasida yoki yerda o`tlar orasida bekinib yotib tutadi. Qoplon har yili 2-3 ta bola tug`adi, bolalari ikki yilda voyaga yetadi. Antilopalar, kiyiklar, ba`zan esa maymunlarni ham tutib yeydi. Tunda ov qiladi. Qoplon g`orlarga, chiqib bo`lmaydigan qoyalar orasiga uya quradi.

Qoqio`t- (Taraxacum offisinal) murakkabguldoshlar oilasiga kiradigan ko`p yillik o`simlik. Bo`yining balandligi 5-15 sm. Barglari yerga to`shalgan, ko`m-ko`k, tuksiz, uzunligi 10-25 sm keladi, uchlari ancha katta va uchburchaksimon bo`ladi. Qoqio`t mart oyida ko`karadi u ildiz oldi barglar hosil qilib rivojlanadi. Aprel-may oylarida gullaydi. Gullari savatchada joylashgan, och sariq, tig`iz yukli bo`ladi. Iyun-iyul oylarida meva hosil qiladi. Urug`I kulrang- qo`ng`ir bo`ladi. Qoqio`t ariq, yo`l yoqalarida, bedapoyalarda, qishloq va ovular atrofida o`sadi. Uni mollar kam yeydi. Lekin u dorivor o`simlik sifatida xalq tabobatida keng qo`llaniladi.