Ingeneriyasi


  Nisbiy  substratli  spetsifiklik  –  ferment



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/154
Sana31.12.2021
Hajmi1,78 Mb.
#198853
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   154
Bog'liq
fermentlar-inzhenerijasi

5.  Nisbiy  substratli  spetsifiklik  –  ferment  turli  xil  guruhlarga  tegishli 
bo`lgan  kimyoviy  birikmalarni  katalizlaydi.  Masalan,  sitoxrom  P
450
  fermenti 
7000  ga  yaqin    moddalarning  gidroksillanishida  ishtirok  etadi.  Ushbu  


 
53 
spetsifiklikka ega bo`lgan ferment sistemasi tabiiy moddalar, dori va zaharlarni 
o`zgarishlarida, metabolizmida katta ahamiyatga ega. 
Ferment  spetsifik  ta‟sirini    tushuntirishda    ikkita  qarash  mavjud.  Ulardan 
biri E.Fisherning “qulf va kalit” (shablon) farazi bo`lib, unga ko`ra spetsifiklik 
asosida  substrat  va  ferment  faol  markazining  qat‟iy  mos  kelishi  yotadi. 
Fisherning  farazi  bo`yicha  ferment  qattiq  struktura  bo`lib,  uning  faol  markazi 
substratni o`ziga biriktirish xususiyatiga ega. Agar substrat faol markazga kalit 
qulfga tushgandek to`g`ri kelsa, reaktsiya amalga oshadi. Agar substrat (“kalit”)  
faol markazga (“qulf”)ga mos kelmasa, reaktsiya amalga oshishi mumkin emas. 
Fisherning farazi ferment ta‟siri spetsifikligini tushuntirishda o`zining soddaligi 
bilan jalb etadi. Ammo “shablon” nuqtai-nazaridan qaraganda mutlaq va nisbiy 
guruhli  spetsifiklikda,  ya‟ni  bitta  “qulf”  ga  mos  keladigan  turli  xil  “kalit” 
(substrat) borligini tushuntirish nihoyatda mushkul. 
Keltirilgan tashqi qarama-qarshilikni Koshlend tomonidan taklif etilgan va 
“majburiy moslik” nomini olgan boshqa faraz tushuntirib berdi. Koshlendning 
fikriga  ko`ra  ferment  molekulasi  qattiq  emas,  aksincha  yumshoq,  egiluvchan 
bo`lib, uning konfiguratsiyasi va faol markazi substratlar yoki boshqa ligandlar 
birikishi  jarayonida  o`zgaradi.  Faol  markaz  –substratni  yopishtiruvchi  emas, 
balki  substratni  birikish  vaqtida  unga  mos  keluvchi  shaklni  qabul  qilishga 
majburlaydi (shuning uchun ham “majburiy moslik” deb nomlanadi). 
  “Majburiy  moslik”  farazi  bir  qator  fermentlarni  substratga  birikishidan 
keyin faol markazning funktsional guruhlarini joylashishini o`zgarishi tajribada 
o`z  tasdig`ini  topdi.  Bu  faraz  fementni  substratning  yaqin  analoglariga  ta‟sir 
etishini  ham  tushuntirib  berdi.  Agar  yolg`on  substrat  (kvazi  substrat)  tabiiy 
analogidan juda oz farqlansa  va faol markaz haqiqiysiga yaqin konformatsiyani 
qabul qilsa, unda ferment-substrat kompleksidagi katalitik guruhlar reaktsiyani 
amalga  oshiradi.  Bunda  “aldov”  ni  ferment  sezmagandek  bo`ladi,  ammo 


 
54 
fermentativ  reaktsiya  haqiqiy  substratdagidek  tez  bormaydi,  chunki  katalitik 
guruhlar fermentning faol markazida ideal joylashgan bo`lmaydi. 
  Agar  kvazi  substrat  konfiguratsiyasi  katalitik  guruhlarning  to`g`ri 
joylashishiga imkon bermasa, reaktsiya bormaydi. 

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish