Ingeneriyasi

 
 

---

 
146 
Organik polimerli tashuvchilar 
Bunday  polimerlarni  ikki  sinfga  bo„lish  mumkin:  tabiiy  polimerlar  va 
sun‟iy  polimerlar.  O„z  navbatida  tabiiy  polimerlarni  ham  biokimyoviy 
xossalariga qarab guruhlarga bo„lish mumkin; polisaxaridlar; oqsil, lipid tabiatli 
tashuvchilar. Sun‟iy,  ya‟ni sintez yo„li bilan olingan polimerlar ham guruhlarga 
bo„linadi,  masalan,  makromolekularni  asosiy  zanjirni  kimyoviy  tuzilishiga 
qarab,  polimetilenlik, poliamidlik, poliefirlik tashuvchilar va x.k.  
 
 
 
 
Immobilizasiya qilish usulli, fermentni xususiyatini va ishlatilishiga qarab, 
“tashuvchi”larga  bir  qator  qo„shimcha  talablar  quyiladi:  kovalent 
immobilizasiya  qilinganda  “tashuvchi”  fermentni  faolligini  belgilovchi  qismi 
bilan  bog‟lanmasligi  lozim;  (fermenti  faollik  markazi  o„z  146rganic146„lishi 
shart), ferment faolligini pasaytirish xususiyatlari bo„lmasligi shart.  
Immobilizasiya  qilish  jarayonida  quyidagilarni  bilish  lozim;  “Tashuvchi” 
va  ferment  har  xil  zaryadlarga  ega  bo„lsalar,  immobilizasiya  jarayoni  tez  va 
mustaxkam  kechadi,  aksincha  bir  xil  zaryadga  ega  bo„lsalar  jarayon  kiyin 

---

 
147 
kechadi;  “tashuvchini”  zarrachalari  qancha  kichik  bo„lsa,  sorbsiya  qilish 
xususiyati  shuncha  baland  bo„ladi.  Immobilizasiya  jarayonida  ko„proq 
polimetilen tipidagi “tashuvchi” lar boshqalarga nisbatan kengroq ishlatiladi.