Ijtimoiy hodisa deyiladi. Til jamiyat a’zolari yordamida shakllantirilib, rivojlantirilib boriladi. Til birliklari

Oilasi	Guruhlari
Tillar
Turkiy tillar	Qarluq	o‘zbek va uyg‘ur
	Qipchoq	qozoq, qoraqalpoq, qirg‘iz, tatar, boshqird, xakas, yoqut, chuvash…
	O‘g‘uz	ozarbayjon, turkman, turk, oltoy turklari …

Turkiy tillar agglyutinativ tillar hisoblanadi. Bu tillarda har qanday grammatik ma’no alohida qo‘shimcha yordamida ifodalanadi. Qo‘shimchalar, asosan, o‘zakdan keyin qo‘shiladi. Masalan, savdogarlarga so‘zi → savdo + gar + lar + ga

T/r	Guruhlar	Xususiyatlari	Guruhlarga mansub tillar
1	Amorf tillar	Tarkibidagi so‘zlar hech qanday sintaktik shakl yasovchi qo‘shimchalarsiz to‘g‘ridan to‘g‘ri birikib, bog‘lanib keladi.	xitoy, tibet, birma, vyetnam va xitoy-tibet oilasiga mansub bo‘lgan boshqa tillar
2	Agglyutinativ tillar	Har bir grammatik ma’no ma’lum bir grammatik ko‘rsatkich bilan ifodalanadi. Masalan, o‘qimadim so‘zi tarkibida –ma fe’lning bo‘lishsizlik qo‘shimchasi, -di fe’lning zamon shakli, -m affiksi fe’lning shaxs-son ko‘rsatkichi	turkiy tillar, shu jumladan, o‘zbek tili, fin-ugor tillari, dravid, indonez, hindu tillari va boshqalar, shuningdek, alohida tillar hisoblanmish yapon va koreys tillari
3	Flektiv tillar	Birdan ortiq grammatik ma’no birgina grammatik ko‘rsatkich orqali ifodalanadi: rus tilidagi книга so‘zi tarkibidagi –a qo‘shimchasi jinsni (jenskiy rod), bosh kelishikni, birlik sonni ifodalab kelgan	hind-yevropa, semit, xamit tillari
4	Polisintetik tillar	Ularda butun bir gap bir so‘z holida yoziladi	Bu tillarga chukot tili, shuningdek, Amerikadagi ayrim hind tillari, Osiyodagi paleosiyo oilasiga kiruvchi ayrim tillar kiradi.

Mo‘g‘ul, manjur, yapon, koreys turkumlari ham shu oilaga mansub.

Turkiy tillar ichida faqat o‘zbek tili “o” lovchi til hisoblanadi. Masalan, at, ana, bash, qazan kabi so‘zlar o‘zbek tilida ot, ona, bosh, qozon shaklida talaffuz qilinadi.

FIN-UGOR oilasi:
Fin turkumi: fin, eston, korel, komiziryan, udmurd.

Ugor turkumi: venger, mansey, xanti.
SOM-XOM oilasi:
Senit turkumi: arab, axmar, harari, xoysor, ivrid.

Kushit turkumi: gall, somali, saxor, beja.

Berber turkumi: kobil, shilx, rif.

Rad-xom turkumi: quase, angar, sura.

Arab turkumi: qadimgi arab tili.
KAVKAZ oilasi:
G‘arbiy turkumi: adxarz, abazin, idix.

Nax turkumi: chechen, ingush, batspi.

Dog‘iston turkumi: avar, darvin, lezgin.
XITOY-TIBET oilasi:
Tay-xitoy turkumi: xitoy, dungan, tay, laos, vyetnam.

Tibet-birma turkumi: tibet, birma.
Yana boshqa til oilalari:

• 
  dravid;
  
• 
  malay-polinez;
  
• 
  avstraliya;
  
• 
  papua;
  
• 
  afrika.
  

3-DARS. TIRIK VA O‘LIK TILLAR. MILLIY (UMUMXALQ) TILI, ADABIY TIL VA SHEVALAR. O‘ZBEK TILI VA UNING TARAQQIYOT BOSQICHLARI. QO‘SHIMCHALAR TARAQQIYOTI.