1. TILNING GORIZONTAL (YOTIQ) HOLATIGA KO‘RA:
til oldi unlilar: a, i, e
til orqa unlilar: u, o‘, o
2. TILNING VERTIKAL (TIK) HARAKATIGA KO‘RA:
yuqori tor unlilar: i, u (tor oraliq saqlanadi)
o‘rta keng unlilar: e, o‘ (o‘rtacha oraliq saqlanadi)
quyi keng unlilar: a, o (keng oraliq saqlanadi)
3. LABLARNING HARAKATIGA KO‘RA:
lablangan unlilar: u, o‘, o
lablanmagan unlilar: i, e, a
UNDOSHLAR
Talaffuz qilinayotganda o‘pkadan chiqayotgan havo oqimi ma’lum to‘siqqa uchraydigan, shovqin ishtirok etadigan va yakka o‘zi bo‘g‘in hosil qilmaydigan fonemalarga undosh fonemalar deyiladi.
UNDOSHLARDA:
cho‘zilish yo‘q, chunki talaffuzda to‘siqqa uchraydi;
urg‘u olmaydi;
shovqin yoki shovqin+ovoz mavjud;
musiqiylik yo‘q;
yakka o‘zi bo‘g‘in hosil qila olmaydi, lekin usiz bo‘g‘in ham bo‘lmaydi;
j (jo‘ja) va j (jirafa) kabi 2 xil talaffuzli tovush mavjud. Shunga ko‘ra, 23 ta harf va 24 ta undosh tovush mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |