I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Elastiklik kuchining namoyon bo‘lishi
78-a rasmda ikki tayanchga gorizontal holatda qo‘yilgan yupqa taxta 
tasvirlangan. Agar taxta o‘rtasiga bola o‘tirsa, taxta pastga egilib to‘xtaydi 
(78-b rasm). Taxtaning egilishini qanday kuch to‘xtatib qoladi? Bolaning 
og‘irlik kuchi ta’sirida taxta egiladi, ya’ni deformatsiyalanadi. Agar bo-
laning og‘irlik kuchini tashqi kuch F
t
 desak, taxtaning egilishiga qarshi-
lik qilayotgan ichki kuch elastiklik kuchi F
el
 bo‘ladi. F
el
 kuch F
t
 kuchga 
 
 
77­rasm. Jismning 
cho‘zilishi va siqilishi
F
el
F
el

---

90
Dinamika asoslari
qarama-qarshi yo‘nalganligi uchun ular miqdor jihatdan 
tenglashganda,  taxta  egilishdan  to‘xtaydi.  Bunda  Nyu-
tonning  uchinchi  qonuni  o‘rinli  bo‘ladi:
→
F
t
 = – 
→
F
el
.      (1)