I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

IV BOB BO‘YICHA XULOSA
Nyuton  qonunlari  oddiygina  bo‘lib  ko‘ringan  ikkita  formula:  F
→
  =  ma
→
 va 
F
→
1 
= – F
→
2
 bilan ifodalansa-da, ularda odatdan tashqari darajada ma’no mujassam. 
Atrofimizda sodir bo‘layotgan harakatlar: daryolarda suvning oqishi, Yer yuzida 
shamol va dovullarning turishi, yo‘llarda avtomobillarning betinim yurishi, 
osmonda samolyotlarning uchishi, kosmik fazoda sayyora, yulduz va galaktika, 
shuningdek, kosmik kemalar harakatiga razm soling. Bu harakatlar va harakat 
qilayotgan jismlar bir-biriga sira o‘xshamaydi. Ularga ta’sir etuvchi kuchlar ham 

---

95
IV bob. Harakat qonunlari
turlicha. Biroq bu harakatlarning va harakatda ishtirok etayotgan jismlarning 
hamma-hammasini shu oddiygina ko‘ringan qonunlar asosida ifodalash mumkin. 
Umuman olganda, Nyuton qonunlari mexanikaning har qanday masalasini 
hal etishga imkon beradi. Agar jismga qo‘yilgan kuch ma’lum bo‘lsa, jismning 
istalgan paytdagi, trayektoriyaning istalgan nuqtasidagi tezlanishini topish 
mumkin. Nyuton qonunlari, shuningdek, jismning harakati, ya’ni uning istalgan 
paytdagi vaziyati ma’lum bo‘lsa, jismga qanday kuch ta’sir etayotganligini 
aniqlash imkonini beradi.