I-bob. Axborot kommunikatsiya tizimlarida axborotning himoyalanganligini baholash usul va vositalari tahlili 8

Axborot kommunikatsiya tizimlarining xavfsizligiga qo‘yiladigan talablar

ATda asosiy himoyalanishi zarur bo‘lgan ob’ekt – bu axborotdir. Bundan tashqari ATning to‘liq va samarali ishini ta’minlash uchun boshqa komponentlari (texnik, dasturiy vositalar) ning ham himoyasini ta’minlash zarur. Himoyani ta’minlashning hamma uchun umumiy bo‘lgan usul yoki algoritmi mavjud emas, shu sababli himoyani ta’minlash kompleks vositalar va chora tadbirlardan iborat xavfsizlik tizimini yaratishni ko‘zda tutadi. Xavfsizlik tizimini yaratishdan oldin axborot xavfsizligiga bo‘lgan tahdidlarni, axborotlarning ruxsatsiz chiqib ketish va ruxsatsiz foydalanish yo‘llarini aniqlash lozim. Axborot xavfsizligiga bo‘lgan tahdidlar saqlanayotgan, uzatilayotgan va qayta ishlanayotgan axborotlar ruxsatsiz foydalanish, o‘g‘irlash va o‘zgartirishdan iborat bo‘lgan har qanday jarayondir. Xavfsizlik tizimi axborot xavfsizligiga bo‘lgan tahdidlarni aniqlashi va ularning oldini olishi va quyidagi vazifalarni bajarishi zarur:

• 
  Axborotlarni to‘plash, saqlash, qayta ishlash va uzatishda butunligi ta’minlash;
  
• 
  Foydalanuvchilarning axborot resurslaridan vakolati doirasida foydalanishni ta’minlash;
  
• 
  Axborotlarni o‘chirish, o‘zgartirish, nusxalash, o‘g‘irlashdan va shu kabi ruxsat etilmagan faoliyatlarni cheklash;
  
• 
  ATlardagi shaxsiy ma’lumotlarni himoyalash;
  

Xavfsizlik tizimi ATlarining samaradorligini aniqlashning muhim ko‘rsatkichi hisoblanadi. AT xavfsizlik tizimi tizimdagi mavjud axborot xavfsizligini ta’minlash mexanizmlarning tizim axborot resurslariga bo‘lgan taxdidlarga mosligi tushuniladi. Axborot xavfsizligiga bo‘lgan taxdidlar esa axborotning maxfiylik, to‘lalik va foydalanishga ruxsat kabi xususiyatlarini buzishga bo‘lgan xarakatlardir. ATlarda qo‘llaniladigan texnik va dasturiy vositalarga qarab turli xildagi taxdidlar bo‘lishi mumkin. Ushbu xurujlar vaqt o‘tishi bilan yangicha yo‘llar orqali amalga oshiraveriladi, shuning uchun tizim xavfsizligi ham doim yangilanib yangicha xavflarga tayyor turishi lozim. Tizimda har bir xavf uchun alohida xavfni bartaraf etuvchi mexanizm mavjud bo‘lishi lozim. Bu shart AT himoyalanganligining birinchi omili hisoblanadi. Ikkinchi omil mavjud mexanizmlarning yetarlicha mustaxkam bo‘lishi, mustaxkamlik xurujlar yangicha yo‘llar orqali amalga oshirilganda mexanizmning qay darajada qarshilik ko‘rsatishidir. Uchinchi omil esa xurujlar muvaffaqqiyatli amalga oshirilganda ATga qay darajada zarar yetkazishni aniqlashdir. Amaliyotda keltirilgan omillarni oldindan baholash va tahlil qilish juda murakkabdir. Korxona yoki tashkilot ATning himoyalanganligini baholash uchun axborot xavfsizligi auditi o‘tkazilishi zarur.
Korxona axborot xavfsizligi auditi axborot xavfsizligini ta’minlashning, uni tashkil etishning samarali choralaridan biridir.
Axborot tizimi auditi korxonaning axborot xavfsizligi holatini baxolaydi, tizimnmng zaif tomonlarini aniqlaydi, xavfsizlik tizimining axborot tizimiga mosligini hamda korxona axborot xavfsizligining kelajakdagi rivojlanish strategiyasini belgilab beradi. Korxona axborot tizimi axborot xavfsizligining talablariga javob berishi kerak. Ushbu talablar asosida korxonada axborot xavfsizligi konsepsiyasi ishlab chiqilishi kerak. Bu konsepsiyalar quyidagi ctandartlar asosida ishlab chiqiladi.