|
1. Doska va bosma o'yinlarning maqsad va vazifalari.
Stol bosma o’yinlari – “Yilning to’rt fasli”, “Kichkintoylar”, “Mevalar”, “O’simliklar”, “Barglarni terib ol”, “Juft rasmlar” va shu kabilardir. Bu o;yinlar bolalarning o’simliklar, hayvonlar, jonsiz tabiat hodisalari, haqidagi bilimlarni o’zlashtirish, aytilayotgan so’zga qarab predmetni tasvirlash ko’nikmasini shakllantirishga yordam beradi. O’yin so’z bilan birgalikda olib boriladi, so’z yoki rasm idrok etilishidan oldin keladi, yoki o’yin bilan uyg’unlashib ketadi. Bunday o’yinlar ozchilik bolalar bilan o’tkaziladi. Stol–bosma o‘yinlari bolalarning tevarak-atrof haqidagi tasavvurlarini aniqlash, bir tizimga solish, tafakkurini (tahlil qilish, sintez, umumlashtirish, tavsiflash) o‘stirish imkonini beruvchi o‘yin usulidir. Bu o‘yin turiga a) loto; b) juft rasmlar; d) domino; e) labirint kiradi.
Syujetli rolli o’yinlar-bunday o’yinlar ko’proq kattalarni mehnati bilan tanishtiradi. Masalan; "Hayvonot bog’ida", "Bozorda", "Dalada" va hakozo. Bunday o’yinlarda bolalar tabiat hodisalarni, kattalar qanday hal etishlarini his etib, kattalar mehnatiga qiziqib hurmat uyg’onishida juda katta ro’l o’ynaydi. Maktabgacha yoshdagi bolalarning ko'rgazmali qurollar shaklida taqdim etilgan o'yin vaziyatini hal qilishda analitik yondoshishga qaratilgan asosiy faoliyat turi taxtada bosilgan o'yin deb nomlanadi.
Ushbu o'yinlarga quyidagilar kiradi:
mozaika;
rasmlardagi didaktik o'yinlar (masalan, "Uchinchi qo'shimcha" o'yini uchun narsalar to'plami);
katlama kublar (bunda umumiy rasm har bir kubning yuzlarini burish orqali hosil bo'ladi);
jumboq;
lotto;
domino;
shashka va boshqalar.
Stol va bosma o'yinlar bolalar bog'chasida mavzuni rivojlantirish muhitining muhim qismidir
O'quv jarayoniga taxtali bosma o'yinlarni joriy etishning maqsadlari:
olingan bilimlarni mustahkamlash yoki rivojlantirish;
fikrlash, e'tibor, xotira, tasavvur va nutq jarayonlarini rivojlantirish;
qat'iyatlilik, intizom va ishni oxirigacha etkazish qobiliyatini o'rgatish;
moslashuvchanlikni, sheriklarga nisbatan bag'rikeng munosabatni, shuningdek, hamkorlik qilish qobiliyatini tarbiyalash.
Ushbu maqsadlarga erishish uchun quyidagi vazifalarni muntazam ravishda hal qilish kerak:
ob'ektlar, ularning maqsadi, turlar farqlari to'g'risida bilimlarni mustahkamlash;
maktabgacha yoshdagi bolalarni ob'ektlarni zaruriy asoslar bo'yicha umumlashtirishga va ularning o’rtasidagi munosabatlarni aniqlashga, shuningdek qismlardan bir butunni tuzishga o'rgatish;
bolalarning qiziqishlarini aniqlash (masalan, mozaik tafsilotlaridan kollektiv rasmlarni kompilyatsiya qilish, ma'lum bir mavzu bo'yicha jumboqlarni yig'ish va boshqalar);
mikro-guruhlarda o'ynash qobiliyatini rivojlantiradi (bolalar juft bo'lib, uchtadan o'ynaydilar, lekin agar guruhda ko'plab ishtirokchilar bo'lsa, ularning jamoadagi rolini aniqlash qiyinlashadi - munosabatlar va janjallar oydinlasha boshlaydi);
o'yinda sheriklarni tanlash mahoratini shakllantirish (temperament, kayfiyat va boshqalar bilan, nafaqat tashqi ko'rinishiga qarab);
metodik jihatdan barkamol bolalar o’rtasidagi o'zaro munosabatlar tizimini qurish (o'qituvchi o'yin jarayonini boshqarish rolini o'ynaydi, lekin etakchi emas);
kichkintoylarning mustaqilligini rag'batlantirish.
Vizualizatsiya o'yin faoliyati va bolalar bog'chasidagi butun o'quv jarayonining asosiy printsiplaridan biridir. Ushbu ishni bajarish uchun muayyan ko'rgazmali qo'llanmalar kerak. Boshqacha qilib aytganda, mozaikadan rasmni yaratish uchun sizga uning sxemasi kerak va jumboqlardan rasm tuzish uchun sizga ko'rsatma rolida to'liq rasm kerak.
Ma'lumotni vizual idrok etishga asoslangan o'yinlar quyidagilarga bog'liq.
syujet yoki ramziy rasmlar, nutqni rivojlantirish uchun rasmlar, matematika asoslarini o'zlashtirish, narsalar va tabiat dunyosi bilan tanishish va hk.;
jumboq (shu jumladan hajmli);
lotto va domino to'plamlari;
kublar;
mozaika;
"Rpg" chiplari va zarlari bilan.
Zo'ravonlikka olib kelmaslik uchun darhol har bir bolaning o'z shaxsiy sovg'alari, masalan, alohida jumboq bo'lishi kerak. Agar bolalar bunday o'yinchoqlarni birinchi marta ko'rishsa, unda siz ularga bir-biringiz bilan tanishish uchun vaqt berishingiz kerak va shundan keyingina o'yinga o'ting. Yodingizda bo'lsin, yosh guruhlarda katlama jarayoni bolalar uchun juda muhim, shuning uchun rasm bir xil bo'lishi kerak - shunda ko'z yoshlar bo'lmaydi. O’rta guruhlarda siz har bir o'quvchiga jumboq berishingiz mumkin va rasmlar boshqacha. Agar vaqt imkon bersa, unda o'yinda tafsilotlar bilan almashish bosqichini qo'shing: shu bilan bolalar turli xil hikoyalarni to'plashlari mumkin, va vosita ko'nikmalari va fikrlashni o'rgatish yanada samarali bo'ladi.
Yana bir muhim nuqta. Ba'zi o'yinlar, masalan, lotto, domino uchun, ma'lum miqdordagi o'yinchilar uchun bitta to'plam bor deb taxmin qilinadi. Ammo guruhning bolalari ko'proq bo'lishi mumkin. Bunday holda, bitta emas, balki ikkita to'plamni sotib olish haqida o'ylash kerak. Va o'ynash chiplarini (yoki boshqa o'yin materiallarini) teng ravishda almashish uchun.
Do'stlaringiz bilan baham: |
