Янги аср авлоди”

Sir – чини косларни бўяб нақшлаш учун елимдан тайёрлаб қўядиган сир. Sirlig ajag– нақшланган коса.
Esriladi – бўяди, сирлади, ол kizizni esriladi – у кийизни сирлади, у кийизни қоплан рангли бўёқ билан (йўл-йўл қилиб) бўяди.
Bart – сув ичиладиган идиш (ўғузча).
Qaziq – ёғоч идиш (арғуча).
Chanaq – ёғочдан ўйиб ишланган тузлуқ ва шу каби идишлар.
Totak – обдаста ва бошқа нарсаларнинг жўмраги.
Buqach – сопол идиш ёки сопол қозон. Ашич буқач равишида икки сўзни бирга қўшиб қўлланади. Қозон – идиш.
Doluk – камчиликли сопол идиш, боши синдирилган кўза.
Sоtuk – қорамол ва бошқа ҳайвонларнинг шохидан қилинадиган сиёҳдон.
Lagun – ичи чуқур қилиб ёғочдан қилинадиган идиш. Унда сут, қатиқ ва шунга ўхшаш нарсалар ичилади. Ёғоч товоқ.
Buqach – товоқ, қозон, ашич-буқач– қозон-товоқ.
Sorgu – қортиқ [қон олишда қўлланиладиган асбоб].


¹⁴³ Шониёзов К. Ўзбек халқининг шаклланиш жараёни... 278 - 279-б.
Korka – ёғоч коса, занг коса.
Sarinch – ёғочдан ясалган челак.
Sagraq– сув ва бошқа нарсалар ичиладиган идиш, коса.
Kenduk – хумга ўхшатиб ишланган бир нарса. Ун ва бошқа нарса солинади.
Tuqurqa – май идишининг ва обдастанинг жўмраги.
Sirigcha – шиша.
Tamgaliq – кичкина обдаста¹⁴⁴.
Jugri – лаган.
Huqubari – маъдан моддалари этириладиган гилвата идиш.
Senak–сув ичиладиган идиш. Ёғочдан қилинган заррин косага ҳам бу сўз қўлланилади (ўғузча)¹⁴⁵.
Uigur jigach uzun kes, temur qisqa kes – ёғоч кессанг узун кес, темир кессанг қисқа кес, чунки темирни чўзса бўлади.
Chunak – ёғочдан қилинадиган сут соғадиган идиш, ёғоч челак (чигилча).
Ol ajaq sirlatti – у туркларнинг идишлари (пиёла, коса)ни нақшлашга буюрди ¹⁴⁶.
Idish – қадаҳ; пиёла; яғмо, тухси, ямак, ўғуз ва арғулар тилида тос, обдаста, товоқ ва лаганларнинг ҳаммаси “идиш ”деб юритилади
Sark – сопол идиш ва унинг синиқлари.
Chozin – эритиб қуюлган бир турли мис, chozin ashich – мис
қозон.
Qaltuq – ёввойи сигирлар шохи. Унинг ичи ковак қилинади-
да, қимиз ва бошқа нарсалар ичилади¹⁴⁷.
Маҳмуд Қошғарийнинг “Девону луғотит турк” асаридаги мазкур маълумотлар чиндан ҳам Қорахонийлар даврида кулолчиликнинг нақадар ривожланганлигидан далолат беради.


¹⁴⁴ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. I том... 313, 307, 327, 362, 367,
339, 369, 371, 389, 401, 404, 423, 437, 444, 451, 479-б.
¹⁴⁵ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. III том...38, 261, 377-б. ¹⁴⁶ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. II том...19, 335, 399-б. ¹⁴⁷ Маҳмуд Қошғарий. Девону луғотит турк. I том...92, 335, 388-б.

www.ziyouz.com kutubxonasi