Саволлар: Талаффуз органларини айтинг?



Download 26,86 Kb.
bet2/5
Sana21.02.2022
Hajmi26,86 Kb.
#74621
1   2   3   4   5
Артикулятсия нима?

Адабий талаффуз меъёрларининг бузилиши, аввало, шеванинг таъсири натижасида юзага келади. Болаликдан шаклланган шевага оид артикуляцион 24 база ва шеванинг фонетик қонуниятларидан батамом қутулиш осон бўлмайди. Бунинг оқибатида, бухоролик ў товушини фақат тил олди тарзида, хоразмлик о товушини, асосан, а тарзида ёки унга яқин тарзда талаффуз қилиши, тошкентлик чойни сўз шаклини чоййи, ошни сўз шаклини ошши фарғоналик чойди, ошти тарзида айтиши каби кўплаб хатолар келиб чиқаверади. Баъзан бир хорижий тилни мукаммал биладиганлар нутқида нуқсонлар кўзга ташланади. Масалан, январь сўзини йинварь, Япония сўзини Йипония, декан сўзини дэ’кан ёки пайнет сўзини пейнет тарзида бегона акцент билан талаффуз қилиш ўзбекча талаффуз меъёрига зиддир. Нутқда интонация ҳам муҳим аҳамиятга эга. Масалан, баҳор сўзи дарак, сўроқ, ундов гапларга айланиши мумкин. Интонациянинг ўзгариши билан гапнинг мантиқий мазмуни ҳам тамоман ўзгаради. Масалан, ўқитувчи ўқувчига мурожаат қилар экан, жим ўтирасизми? гапини бир интонация билан, яъни жи-им ўтирасизми? тарзида айтса, жим ўтирманг, жавоб беринг, мазмуни англашилади. Яна бошқа интонация билан, яъни жим ўтирасизми?! тарзида айтганда эса, жим ўтиринг, бўлмаса жазолайман мазмуни ифодаланади. Пауза ҳам муҳим аҳамиятга эга. Масалан, катта/ мевали дарахт (дарахтнинг катталиги), катта мевали/ дарахт гапида (меваси катталиги) назарда тутилмоқда. Ушбу гапда икки мазмун ўртасидаги фарқ тўхтамнинг тўғри қўйилишига боғлиқдир.

  1. Артикулятсион машқлар нима учун бажарилади?

Адабий талаффуз меъёрларининг бузилиши, аввало, шеванинг таъсири натижасида юзага келади. Болаликдан шаклланган шевага оид артикуляцион 24 база ва шеванинг фонетик қонуниятларидан батамом қутулиш осон бўлмайди. Бунинг оқибатида, бухоролик ў товушини фақат тил олди тарзида, хоразмлик о товушини, асосан, а тарзида ёки унга яқин тарзда талаффуз қилиши, тошкентлик чойни сўз шаклини чоййи, ошни сўз шаклини ошши фарғоналик чойди, ошти тарзида айтиши каби кўплаб хатолар келиб чиқаверади. Баъзан бир хорижий тилни мукаммал биладиганлар нутқида нуқсонлар кўзга ташланади. Масалан, январь сўзини йинварь, Япония сўзини Йипония, декан сўзини дэ’кан ёки пайнет сўзини пейнет тарзида бегона акцент билан талаффуз қилиш ўзбекча талаффуз меъёрига зиддир. Нутқда интонация ҳам муҳим аҳамиятга эга. Масалан, баҳор сўзи дарак, сўроқ, ундов гапларга айланиши мумкин. Интонациянинг ўзгариши билан гапнинг мантиқий мазмуни ҳам тамоман ўзгаради. Масалан, ўқитувчи ўқувчига мурожаат қилар экан, жим ўтирасизми? гапини бир интонация билан, яъни жи-им ўтирасизми? тарзида айтса, жим ўтирманг, жавоб беринг, мазмуни англашилади. Яна бошқа интонация билан, яъни жим ўтирасизми?! тарзида айтганда эса, жим ўтиринг, бўлмаса жазолайман мазмуни ифодаланади. Пауза ҳам муҳим аҳамиятга эга. Масалан, катта/ мевали дарахт (дарахтнинг катталиги), катта мевали/ дарахт гапида (меваси катталиги) назарда тутилмоқда. Ушбу гапда икки мазмун ўртасидаги фарқ тўхтамнинг тўғри қўйилишига боғлиқдир




  1. Download 26,86 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish