O‘rta asr G‘arbiy Yevropa davlatchiligiga umumiy tavsif Franklar davlatida huquqning asosiy belgilari

Angliyada markazlashgan sen’orlik monarxiyasi (XI–XII asrlar). Normandlar istilosidan so‘ng kuchli qirol hokimiyatiga asoslangan markazlashgan davlat tashkil topadi. Bu vaqtda qirol oliy yer egasi, qonun chiqaruvchi hamda oliy sud va oliy harbiy hokimiyat egasi hisoblanadi.

Qirolga tegishli qonun chiqarish hokimiyati ko‘pincha qirollik kuriyasi bilan birgalikda amalga oshirilgan. Kuriya oliy sud organi sifatida ham ish olib borgan. XII asrga kelib kuriya katta kengash va doimiy hukumat organi (kichik kuriya)ga ajralgan. Kichik kuriya oliy sud, ma’muriy va moliyaviy hokimiyatni amalga oshirardi.

Bu davrda davlatning quyidagi oliy mansabdor shaxslarini va boshqalarni ajratib ko‘rsatish mumkin. Bosh yustitsiar qirol Angliyada yo‘qligida amalda davlatni idora etib turuvchi ruhoniy shaxs hisoblangan. Kansler uning yordamchisi bo‘lgan. Kansler dastlab qirolning shaxsiy kotibi, keyinchalik qirol devonxonasi boshlig‘i va davlat kotibi vazifasini bajargan. Marshal qo‘shinlar qo‘mondoni, kamerariy xazinabon, qirollik mol-mulki, xazinasi va yer egaliklarining boshqaruvchisi hamda hisob palatasi boshlig‘i edi.

Mahalliy boshqaruv tizimi normandlar istilosidan keyin o‘zgarmadi. Yuzliklarda grafliklardagi sheriflarning yordamchilari beyliflar qirollik ma’muriyati vakillari bo‘lib qolganlar. Sherif graflik hududida ijro, harbiy, moliyaviy va politsiyachilik hokimiyatiga egalik qilgan.