M. S. Ernazarova, sh. S. Mahmadiyev, K. G‘

“O‘zbek dialеktologiyasi” fanidan amaliy mashg‘ulotlarni
tаshkil qilish uchun mаshqlar majmui 
Bu fanni yaxshi o‘zlashtirishda ma’ruzalar bilan birga amaliy mashg‘ulot 
darslarining ahamiyati juda ham katta hisoblanadi. Biz “O‘zbek
dialеktologiyasi” fanining 6ta bo‘limi yuzasidan amaliy mashg‘ulotlar uchun
namunaviy mashqlarni tayyorladik, dars jarayonida qo‘llashni o‘rinli deb 
bilamiz. Albatta, bu mashqlar ham darslar davomida va kelajakda yana ham 
mukammallashib, sayqallashib boradi. 
 
1. Transkripsiya bo‘yicha mashqlar 
 
1.1-mashq. 
Transkripsiyada yozishni o‘zingiz mashq qiling. 
1.2-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta sozni shevadan yozing. 
1.3-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta gap yozing va o‘qing. 
Namuna: 
П
כּ
шш
כּ
нъ бу гəпъ еכּ-йурттъ джə қъйнəп қойъптъ.
1.4-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta maqol yozib, izohlang. 
Namuna: 
Baxt topilmaydi, yaratildi
. 

---

120 
1.5-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta gap yozing va o‘qing. 
Namuna: 
Козънъ
כּ
чъп йумсə əркнъ ъчъдə туруптъ. Шу бъכּəн əркнъ ъчъдə 
йурə бердъ
. 
1.6-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta gap yozib, izohlab bering. 
1.7-mashq. 
Transkripsiyada o‘nta maqol yozib, tushuntiring. 
Namuna: 
Гəпнъ гəпър уққəнгə, жəнъ-дъכּънъ суққəнгə. 
1.8-mashq. 
Transkripsiyada o‘ntadan frazeologizm hamda maqol yozib, tushuntiring. 
Namuna: 
Yuragi yorildin
(qo‘rqdi). 
1.9-mashq. 
Transkripsiyada o‘ntadan yor-yor hamda frazeologizm yozib, o‘qing. 
Namuna: 
Йьғכּəмə қъз, .йьғכּəмə, 
Той сенъкъ, й
כּ
р- й
כּ
р.
Әстэнəсъ тъכּכּəдəн,
Уй сенъкъ, y
כּ
r- й
כּ
р. 
1.10-mashq. 
Transkripsiyada shevaga xos o‘ntadan qarg‘ish yozib, tushuntiring. 
Namuna: 
Diling q
כּ
raligini bilishsin. 
1.11-mashq. 
Transkripsiyada shevaga oid o‘ntadan maqtov, alqovli gaplar yozib, 
izohlang. 
Namuna: 
Baraka t
כּ
p.
1.12-mashq. 
Transkripsiyada o‘ntadan vylgarizm(qo‘pol so‘z)larni yozib, tushuntiring. 
1.13-mashq. 
Transkripsiyada o‘z ismingiz, familiyangizni, do‘stlaringizning ismi, 
sharifini yozib bering. 
1.14-mashq. 
Transkripsiyada xalq qo‘shiqlaridan o‘nta misol yozing. 
Namuna: 
Гъръм койнə: къймəймəн йоқəсънъ өйдъръп, 
Дангəсəгə теймəймəн, йурəк бəғръм қон қъכּъп.
1.15-mashq. 
Transkripsiyada xalq qo‘shiqlaridan allaga o‘nta misol yozib, izohlang. 
Namuna:
Узəнгиси тəқимכּик,
Әвэзכּəри йэқимכּик. 
Мизғи, хэрəв, йəк қитти,
Әכּכּə, бəчəм, əқиכּכּик. 

---

121 
1.16-mashq. 
Transkripsiyada topishmoqlarga o‘nta misol yozib, izohlang. 
1.17-mashq. 
Transkripsiyada xalq maqollariga o‘nta misol yozib, izohlang.