AZON QATLAMMINING YEMIRILISHIGa qarshi bajarilayotgan chora dadbirlar
hulosa
Oddiy sharoitlarda bu o'ziga xos hidga ega bo'lgan ko'k gazdir. Turli xil omillar ostida ozon indigo suyuqligiga aylanadi. Qattiqlashganda, u chuqur ko'k rangga ega bo'ladi. Ozon qatlamining qiymati shundaki, u ma'lum miqdordagi ultrabinafsha nurlarini yutib, o'ziga xos filtr vazifasini bajaradi. Biosferani va odamlarni to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlaridan himoya qiladi.
Ozonning yemirilishining sabablari
Ko'p asrlar davomida odamlar ozon mavjudligini bilishmagan, ammo ularning faoliyati atmosfera holatiga zararli ta'sir ko'rsatgan. Ayni paytda olimlar ozon teshiklari kabi muammo haqida gaplashmoqdalar. Kislorod modifikatsiyasining kamayishi turli sabablarga ko'ra sodir bo'ladi:
raketa va sun'iy yo'ldoshlarni kosmosga uchirish;
12-16 kilometr balandlikda havo transportining ishlashi;
Kislorod modifikatsiyasi qatlamining eng katta dushmanlari vodorod va xlor birikmalari. Bu purkagich sifatida ishlatiladigan freonlarning parchalanishi bilan bog'liq.
Ma'lum bir haroratda ular qaynab ketishi va hajmini oshirishi mumkin, bu har xil aerozollarni ishlab chiqarish uchun muhimdir. Freonlar ko'pincha uskunalar, muzlatgichlar va sovutish moslamalarini muzlatish uchun ishlatiladi. Freonlar havoga ko'tarilganda xlor atmosfera sharoitida yo'q bo'lib ketadi, bu esa ozonni kislorodga aylantiradi. Ozonning yemirilishi muammosi ancha oldin kashf etilgan edi, ammo 1980 yillarga kelib olimlar bong urishdi. Agar ozon atmosferada sezilarli darajada kamaytirilsa, er normal haroratni yo'qotadi va sovishini to'xtatadi.
Natijada, turli mamlakatlarda freonlar ishlab chiqarishni qisqartirish bo'yicha ko'plab hujjatlar va bitimlar imzolandi. Bundan tashqari, freonlarni almashtirish ixtiro qilindi - propan-butan. Texnik parametrlariga ko'ra, ushbu modda yuqori ko'rsatkichlarga ega, uni freonlar ishlatiladigan joyda ishlatish mumkin. Bugungi kunda ozon qatlamini yo'q qilish muammosi juda dolzarbdir. Shunga qaramay, freonlardan foydalangan holda texnologiyalardan foydalanish davom etmoqda.
Boshqarish usullari
1985 yildan beri ozon qatlamini himoya qilish choralari ko'rildi. Birinchi qadam freonlar emissiyasiga cheklovlarni kiritish edi. Bundan tashqari, hukumat Vena konventsiyasini tasdiqladi, uning qoidalari ozon qatlamini himoya qilishga qaratilgan va quyidagi bandlardan iborat edi:
turli mamlakatlar vakillari ozon qatlamiga ta'sir qiluvchi va uning o'zgarishini qo'zg'atadigan jarayonlar va moddalarni o'rganish bo'yicha hamkorlik to'g'risida bitim qabul qildilar;
ozon qatlami holatini muntazam ravishda monitoring qilish;
chora-tadbirlarni ishlab chiqish va ularni qo'llashning turli sohalarida hamkorlik qilish, shuningdek, ozon teshiklari paydo bo'lishiga olib keladigan faoliyatni nazorat qilish;
texnologiya va olingan bilimlarni uzatish.
So'nggi o'n yilliklarda protokollar imzolandi, unga ko'ra ftorxlorokarbonat ishlab chiqarishni qisqartirish va ba'zi hollarda butunlay to'xtatish kerak. Sovutish uskunalarini ishlab chiqarishda ozonga mos mahsulotlardan foydalanish eng muammoli edi. Ushbu davrda haqiqiy "freon inqirozi" boshlandi. Bundan tashqari, rivojlanish uchun katta moliyaviy sarmoyalar talab qilingan, bu esa tadbirkorlarni xafa qilmasligi mumkin emas.
Yaxshiyamki, yechim topildi va freonlar o'rniga ishlab chiqaruvchilar aerozollardagi boshqa moddalarni (butan yoki propan kabi uglevodorod yoqilg'isi) ishlatishni boshladilar. Ammo bugungi kunda issiqlikni yutadigan endotermik kimyoviy reaktsiyalardan foydalanishga qodir qurilmalardan foydalanish odatiy holdir.
Hulosa.
Ekalogiya fanidan aZon qatlamining yemirilishi va uning oqibatlari mavzusini yoritish jarayonida men maruza darslarida professor o’qtuvchilarimiz tomonidan bizga berilgan nazariy bilimlardan foydalandim va olgan bilimlarimni yanada mustahkamladim.ushbu mavzuda yana bir qancha yangi malumotlarga ega bo’ldim.azon qatlamini yemirilishi sabablarini o’rgandim va azon qatlamini asrash uchun qanday chora tadbirlar amalga oshirish kerakligini o’rgandim.