Alpomish” boshqotirmasi

Tasavvuf va adabiyot

1.Tasavvuf qanday g’oyalarni ilgari surgan? – Moddiy istaklardan voz kechib, “Men” lik dahosini o’zidan

quvmoq haqiqat ilmiga bog’lanmoq

2.Ilk so’fi kim ? – Kufalik abu Hishom.

3.Tasavvuf taraqqiyotiga qaysi olimlar o’z hissasini qo’shgan ? - Muhyiddin ibn Arabiy, Faxriddin Roziy,

Kushayriy, G’azzoliy kabi olimlar

4.Tasavvuf ilmi tarixida ikki bosqich mavjud, ular qaysilar ? - 1.Zohidlik 2. Oriflik

5.Zohidlikning o’ziga xos xususiyati nimadan iborat ? -Olloh yo’lida toat-ibodat qilish

6.Zohidlik vakillari kimlar ? -Ibrohim Adham, Hasan Basriy, Abdulloh Muborak

7.Oriflik davri qachondan boshlangan ? - IX asr o’rtalarida

8. XI-XII asrlarda turkiy xalqlar orasida keng yoyilgan Yassaviya tariqati boshlovchilari kimlar ? -

Ahmad Yassaviy, Sulaymon Boqirg’oniy

9.Tasavvufga ko’ra vujudi mutlaq kim ? - Ollohdir

10.Insonlikning maqsadi nima ? – Ollohga qovushmoq

11.Tasavvuf adabiyotining 4 ta bosqichi mavjud, ular qaysilar? Shariat , Tariqat , Ma’rifat, Haqiqat

12.Shariat nima ? - Manaviy komillikning ilk bosqichi bo’lib, asosiy islomiy talab va qoidalar o’rganiladi

13.Tariqat so’zining ma’nosi nima ? – Arabcha “Yo’l”

14.Tasavvufda insonni Ollohga olib boradigan yo’lga nima deyiladi ? – Tariqat

15.Murshid so’zining ma’nosi nima ? - To’g’ri yo’l ko’rsatuvchi

16. Murshidning boshqa nomi qanday ataladi ? - Shayx yoki Pir deyiladi

17.”Ishq o’zligingdan xalos bo’lib, sevgiling sifatlari bilan yashamoqdir”

Ushbu fikrlar kimga tegishli ? - Mansur Xalloj

18.Tariqatdagi yo’l uch bosqichda amalga oshiriladi, ular qaysilar ? - Suluk, Fanofilloh, Baqobilloh

19.Tasavvuf yo’liga kirmoq nima ? - Sulukdir

20.Fanofilloh nima ? Ollohning borlig’I ichida yo’q bo’lmoq

21. Baqobilloh-chi ? - Faqat Olloh bilan bor bo’lmoq

22. “Ishq” nimaning timsoli? –bandaning Allohga sevgisi

23.Isq necha xil bo’ladi?-- 2 xil a) majoziy ya’ni yaratilgan narsalarga; b) haqiqiy ishq –yaratganga

24.Ma’rifat so’zining ma’nosi? –arabcha “bilmoq” demakdir

25.Tasavvufning eng yuqori –oliy bosqichi nima? –Haqiqat

26.Turkiy adabiyotda tasavvuf ta’limoti kimning asaridan boshlab ifodalana va rivojlana boshlagan?

Yusuf xos Hojibning “Qutadg’u bilig”

27.Tasavvufning to’rt bosqichini o’z asarlarida ochiq tasvirlagan ijodkor kim?—A.Yassaviy

28. “Oshiq” kim? –Allohga etishmoqni istagan kishi

29. “Ishq ahli”kim?—So’fiylar

30. “Vasl ahli” kim? –komillikka etishgan avliyolar

31. “Ma’shuqa kim”—Alloh,Muhammad alayhissalom,komil inson

32. “Aysh-ishrat”nima? Allohga yaqinlik payti

33. “Sharob”nima? –Alloh ishqi 34. “Boda”nima? –Iymon

35. “Qadah”, “kosa”, “jom” nima? –Oshiq qalbi

36. “Soqiy” kim? –To’g’ri yo’l ko’rsatuvchi murshid,pir

37. “Mayxona”, “butxona”, “xarobot”nima?—Pirlar dargohi

38. “Xarobot ahli”kimlar? –Darveshlar

39. “Faqirlik” nima?—Allohdan boshqasiga muhtoj bo’lmaslik

40. “Gulzor” nima? –Ko’ngilning ilohiy muhabbatdan yashnashi

41. “Lab”nima timsoli?—Yorning kalomi,komil va orif kishining purma’no so’zlari

42. “Bo’sa” nima?—Oshiqning yor visolidan bahramandlik,ma’rifatning sir-u asroridan bahramandlik

vositasi

43. Nasroniy dinidagi “Tarso” kim?—O’zini Alloh ishqiga yetishmoqqa baxshida etgan inson.

44. “Xaloyiq” nimaning timsoli?—Haqiqiy ishqdan bexabar kishilar

45. “Dunyo” nimaning timsoli? –Nafsoniy xuruj shaytoniy istaklar jamlangan voqelik.Kiyimlari bilan

dastlab juda chiroyli ko’rinadigan bevafo ayol

46. Pirga qo’l berish nima?—Poklanish uchun ahd

47. “Kofir” kim? –Insonni yomonlarga undaydigan nafs

48. “Nafs” nima?—inson tabiatidagi salbiy xohishlarni,yomon xislatlarni tajassum etuvchi kuch.

49. “Ko’ngil” nima?—Allohning inson bag’ridagi uyi 50. “Jonon” nima? –Ollohdir.

51.Vahdat mayidan mast bo’lish nima?—Alloh taoloning jamoliga yetishmoqlikdan sarxushlik

52. “Lomakon” nima? –Jismi yo’q, faqat ruhlargina yashovchi olam.

53. “Darvesh” kim?—Haqqa oshiq bo’lgan, o’zini Allohni izlashga bag’ishlagan kishi
Mumtoz adabiyotdagi qo’llanadigan tashbehlar
1.Bo’y nimaga o’xshatilgan ? – Sarv daraxti, alifga

2.Soch-chi ? - Sunbul, mushk, tun

3.Qosh-chi ? - Yoy, kamon, hilol

4.Kiprik-chi ? - O’q, paykon

5.G’amza-chi ? – Qilich, xanjar, tig’

6.Tish-chi ? – Inju, marjon, sadaf

7.Lab-chi ? – La’l, obihayot, yoqut, Iso nafasi

8.Yuz—Liqo

9.Xol—mengiz

10.Yanoq—Eng

11.Iyak—Saqoq

12.Ko’z—nargis

13.Og’iz,ko’ngil--Durj

Payg’ambarlar tarifi.

1.Odam Sayfulloh – Birinchi payg’ambar

2.Yusuf – Go’zallik timsoli

3.Sulaymon – Dovudning 12-kenja o’g’li, ins-u jins podshohi, savat to’qish bilan shug’ullangan. Bilqisga

uylangan, sehrli uzugi bo’lgan

4.Ismoil – Zabehullo (Olloh yo’lidagi qurbon)

5.Ibrohim – Xalilulloh. Muqaddas ka’baga asos solgan. (Ollohning do’sti ), Ismoilning otasi, gulxanga

tashlangan, lekin qadam bosgan joyi gulzorga aylangan

6.Iso - Ruhulloh, Maseh (tiriltiruvchi), 400 yillik o’likka jon bag’ishlagan

7.Muso – Kalomulloh, (Ollohning kalomi), Olloh bilan so’zlashgan

8.Dovud – temirchi, taqachi bo’lgan

9.Ayub - Sabr timsoli, 40 farzandi halok bo’lganda ham, mol-u dunyosi qo’ldan ketganda ham, tanasi qurtlarga

makon bo’lganda ham Ollohni nomini tilidan qo’ymagan

10.Zikriyo – Kofirlardan qochib daraxt kovagiga yashiringanda darxt bilan birga arralangan, shunda ham Olloh

nomini zikir etishdan to’xtamagan

11. Nuh – Payg’ambarlardan biri,rivoyatlarda aytilishicha,u yer yuzini suv bosganda barcha jonzotlardan o’z

kemasiga bir juftdan olib,ularning hayotini asrab qolgan ekan. Eng ko’p umr ko’rgan payg’ambar (1000 yil)

12. Xizr—abadiy barhayot payg’ambar

G’azallarda uchraydigan tarixiy shaxslar va joy nomlari

1.Fir’avn—qadimgi Misr podsholarining umumiy nomi,dunyoga mehr qo’yib,xudoni sedan chiqargan shoh

timsoli.

2.Qorun—behisob boylik jamlagan xasis boy,xasisligidan uni yer yutgan.

3.Aflotun—Platon,yunon faylasufi.

4.Faridun—qadimgi Eron podshosi.

5.Sulaymon—qadimgi yahudiy podsholaridan.

6.Saroy—Saroy shahri. Oltin O’rda poytaxti

7.Chin—Xitoy

8.Mochin –Sharqiy Turkiston yerlari

9.Jomi Jam—afsonaviy podshoh Jamshid ixtiro qilgan jom,ichadigan mayi tugamaydigan va olamni ko’rsatib

turadigan jom.

10. Zuhra –sayyora nomi.

11.Xorut—yerdagi ayolga oshiq bolgani uchun xudo g’azabiga uchragan farishta.

12.Osaf—Sulaymon payg’ambarning dono vaziri

13.Sabo—Sulaymon payg’ambarning sevgilisi Bilqis yashagan afsonaviy shahar.

14. Malak ul-mavt—Azroil

Mashhur ot timsollari

1.Buroq-Muhammad payg’ambarimiz Me’roj tunida mingan ot

2.Raxsh – Rustami dostonning oti

3.Boychibor – Alpomishning oti

4.Ko’kdo’nan – Ko’kaldoshning oti

5.Jiyronqush – Ravshanning oti

6. G’irko’k, G’irot - Go’ro’g’li, Hasanxonning oti

7.Gulgun – Shirin mingan ot

8.Kuno’g’lon – Amir Temurning oti

9.Duldul – Hazrati Alining mingan oti

9-sinf adabiyoti darsligidagi shoir va yozuvchilarimizning tarjima sohasidagi ishlari:
1.Z.M.Bobur—xoja Ahror Valiy “Volidiya”
2.M.R.Ogahiy

1.Kaykovus ibn Vushmagir: “Qobusnoma”

2.Sa’diy Sheroziy: “Guliston”

3.N.Ganjaviy: “Haft paykar” (Yetti go’zal)

4.X.Dehlaviy: “Hasht behisht” (Sakkiz jannat)

5.B.Hiloliy: “Shoh va gado”

6. H.V.Koshifiy: “axloqi muhsiniy ” (Yaxshi xulqlar)

7.A.Jomiy: “Bahoriston”, “Salomon va Ibsol” , “Yusuf va Zulayxo”

8.Z.Vosifiy: “Badoye’ ul-vaqoye”(Go’zal voqealar)

3.Zokirjon Holmuhammad o’g’li Furqat:

1. “Hammomi xayol”

2. “Chor darvesh”

3. “Nuh manzar”

4. Abdulhamid Sulaymon o’g’li Cho’lpon:

1.I.Franko: “Feruza”

2.Shekspir: “Hamlet”

3.K.Gossi: “Malikai Turondot”

4. Molyer: “Xasis”

5.Goldoni: “Ikki boyga bir qarol”

6.Shiller: “Bosmachilar”

7.Pushkin: “Boris Godunov”, “Dubrovskiy”

8.Gogol: “Tergovchi”

9.Gorkiy: “Ona”

10.L.Andreyev: “Osilgan yetti kishining hikoyasi”

11.Turgenev: “Cho’ri qiz”

5. Muso Toshmuhammad o’g’li Oybek:

1.A.S.Pushkin: “Yevgeniy Onegin”

2.Lermontov: “Maskarad”

3.N.Zaryan: “Dovud Sosunli”

4.Gyote: “Faust” (parcha)

5.Dante: “Ilohiy komediya” (parcha)

6.Bayron: “Kain”

6. A. Oripov:

1. Dante “Ilohiy komediya” ( “do’zax“),

Ukrainka,Shevchenko,Nekrasov,Q.Qulliyev,R.Hamzatov
7.G’ G’ulom: “Otello”
8. H.Hayne she’rlarini: Cho’lpon,Oybek,Mirtemir,Abdullo sher,Xayriddin Sultonov kabilar
9. Pushkin: “Yevgeniy Onegin”

1. Cho’lpon,Oybek,E.Vohidov, Muhammad Ali , A.Suyun, H.Xudoyberdiyeva, U.Azim, Mirza Kenjabek

“Mukofot va ularning sovrindorlari”
“ O`zbekiston xalq yozuvchisi ” “ Buyuk xizmatlari uchun ”
1.Abdulla Oripov ( 1983 ) 1.Abdulla Qahhor

2.Abdulla Qahhor 2.Erkin Vohidov

3.Asqad Muxtor 3.Fitrat

4.Odil Yoqubov(1985) 4.Maqsud Shayxzoda(2001)

5.Pirimqul Qodirov 5.Mirkarim Osim ( 2001)

6.Said Ahmad 6.Ozod Sharafiddinov (1999)

7.Turob To`la 7.Said Ahmad

8.O`lmas Umarbekov 8.O`tkir Hoshimov ( 2001)

9.O`tkir Hoshimov ( 1991 ) 9.G`afur G`ulom( 1999)

10.X. To`xtaboyev ( 1991 ) 10.Chingiz Aytmatov( 1998)

11.Shuhrat

12.Shukur Xolmirzayev

“O`zbekistonda xizmat “Do`stlik”

ko`rsatgan san’at arbobi” 1.Odil Yoqubov( 1994 )

1.J.Jabborov 2.Said Ahmad

2.O`.Umarbekov 3. Chingiz Aytmatov (1995)

3.Turob To`la 4.M.Yusuf

“O`zbekistonda xizmat “O`zbekiston xalq shoiri”

ko`rsatgan madaniyat xodimi”

1.Abdulla Oripov

1.Azim Suyun 2.Ibroyim Yusupov(1975)

2.Maqsud Qoriyev 3.J. Jabborov (1997)

3.Mirkarim Osim 4.Oybek

4.X. To`xtaboyev( 1982) 5.Rauf Parfi (1999)

5.Shavkat Rahmon(1996) 6.To`ra Sulaymon(1999)

7. G`afur G`ulom ( 1963 )

8.Erkin Vohidov

9. M.Yusuf

“El-yurt hurmati” “Mehnat shuhrati ”

1.Maqsud Qoriyev 1.O.Sharafiddinov(1997)

2.Odil Yoqubov( 1998 ) 2.O`tkir Hoshimov

“O`zbekiston Qahramoni” “ Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti”

1.Abdulla Oripov (1998.1-bo`lib)

2.Erkin Vohidov 1.Abdulhamid Cho`lpon

3.Ibroyim Yusupov (2004) 2.Abdulla Oripov(1994)

4.O.Sharafiddinov (2002) 3.Abdulla Qodiriy

5.Said Ahmad 4.Abdurauf Fitrat(1991)

“Mustaqillik” “ Oybek ”

1.Abdulla Avloniy 1.O`tkir Hoshimov

2.Abdulla Qodiriy(1-bo`lib) 2. Shukur Xolmirzayev

“ Xalqaro Mahmud “Eng yosh xalq shoiri”

Qoshg`ariy unvoni ” 1.Muhammad Yusuf

1.Rauf Parfi

“ Berdaq” Qoraqalpoq “Qoraqalpoq xalq shoiri”

davlat mukofoti 1. Ibroyim Yusupov

1.Ibroyim Yusupov

“ Beruniy ” “ Yoshlar ” mukofoti

1.O.Sharafiddinov (1970) 1.O`lmas Umarbekov

2.M.Yusuf (1989 “Uyqudagi qiz” )

“Hamza” “Davlat” mukofoti

1.Abdulla Oripov (1983) 1. O`lmas Umarbekov

2.O`tkir Hoshimov 2. O`tkir Hoshimov

3.X.To`xtaboyev 3.Shukur Xolmirzayev

Mustaqillik davri o`zbek adabiyoti

She’riyat

1.R.Parfining “ Adashgan ruh ”, “ Qora Devor ”, “ Munojot ”, “ Sensiz ”,

2.Sh. Rahmonning “ Turkiylar ”, “ Iqror ”,

3.A.Suyunning “ Istig`for ”, “ Oq va qora ”

4.A.Qutbiddinning “ Izohsiz lug`at ”

5.A.Saidning “ Tush ”, “ Yo`l ”

6.Faxriyorning “ Ayolg`u ”, “Bo`g`zimda sirqirar tovush- qon ”

“ Oyloq kecha ”

Istiqlol davri nasri

1.O. Muxtorning tamomila yangicha ifoda usullarida yaratilgan “ Ming bir qiyofa ”, “ Ko`zgu oldidagi odam ”, “ Tepalikdagi xaroba ”, “ Ffu ”, “ Ayollar saltanati va mamlakati ”, “ Maydon ”, “ Alisher Navoiy va rassom Abulxayr ” romanlari,

2.Nazar Eshonqulning jahon prozasining eng ilg`or tajribalariga tayanib sof miliy obrazlar yarata olgan “ Qora kitob ” qissasi,’’ Shamolni tutib bo`lmaydi ’’,’’Tobut shahar’’,’’Quyun’’,’’Qultoy’’,’’Bahoviddinning iti ‘’hikoyalari,

3.Luqmon Bo’rixonning ‘’Jaziramadagi odamlar’’

4.Salomat Vafoning ‘’Tilsim saltanati’’,’’Ovoraning ko’rgan kechirganlari’’

5.Abdurashid Nurmurodning ‘’Qon hidi’’

6.Normurod Norqobilning ‘’Dasht-u dalalarda’’

7. T.Rustamovning “ Kapalaklar o`yini ”

Mustaqillik davri dramaturgiyasi

1. 
   O.Yoqubovning “ Bir koshona sirlari ”
   
2. 
   Usmon Azimning “ Bir qadam yo`l ”
   
3. 
   Erkin Samandarning “ Arabmuhammad Bahodirxon”
   
4. 
   Ilhom Hasanning “ Bir kam dunyo ”
   
5. 
   Abdulla A’zamning “ Dugoho Husayniy ”, “ Jek London hikoyasidan so`ng ”
   

“Alpomish” boshqotirmasi

1.Boysari qizining ismi nima?

2.Oybarchin Qalmoq alplaridan otasini qutqarish uchun qancha muhlat so’raydi ?

3.Boybo’rining otasi kim ?

4.Kashal cho’llaridan birining nomi ?

5.Boybo’ri asli qayerlik edi ?

6.Alpomishga o’z yurtida qo’l bergan piri kim ?

7.Qalmoqlar hukmdori kim ?

“Alpomish” boshqotirmasi

1.Alpinbiyning otasi kim ?

2.Boybo’ri bilan Boysari farzand talab qilib qaysi pirning ravzasiga boradilar ?

3.Chorvadorlar qanday atalgan ?

4.Yetti Qalmoq alplarining onasining ismi kim ?

5.Hakimbek yoshligida kamon bilan qaysi tog’ning cho’qqisini yulib o’tadi ?

6.Boysarining maslahatgo’y oqsoqoli kim edi ?

7.Hakimbek singlisining ismi kim ?

“