Abdulla qodiriy nomli jizzax davlat

Abdulla Qodiriy nomidagi Jizzax davlat pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti fakulteti bitiruvchi kurs talabasi Gulshoda Normanovaning
“Ona tili mashg‘ulotlarida matn ustida ishlash” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishiga ilmiy rahbar
X U L O S A S I
“Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” talablaridan kelib chiqib aytish mumkinki, umumta’lim maktablarida matn ustida ishlash eng dolzarb mavzulardan biriga aylandi. Chunki, o‘quvchilarimizning kitobga, badiiy adabiyotga qiziqishini uyg‘otish, ularni ezgu fazilat egalari qilib tarbiyalashda, ona tiliga qiziqishi va e’tiqodining yuqori darajada bo‘lishida muhim ahamiyat kasb etadi. Shu bois ham o‘rta maktab, kollej va litseylarda ona tili bilan bir qatorda o‘zbek adabiyoti namunalarini o‘rgatish katta ahamiyat kasb etadi. Bu esa ta’lim tizimida fanlararo aloqadorlik, ta’limning va uzluksiz va uzviyligini ta’minlashda ham muhim ro‘l o‘ynaydi.
G.Normanova o‘zining ona tili darslarida matn ustida ishlashga bag‘ishlangan bitiruv ishida mazkur muammoga oid ilmiy-metodik adabiyotlarni o‘rganish, ona tili darslarida matn ustida ishlashning o‘ziga xos usullarini ko‘rib chiqish, o‘quvchilarni badiiy matn turlari va uni tahlil qilishga oid dastlabki bilim va tushunchalarni aniqlash, badiiy asar tilini tahlil qilishga o‘rgatish bilan aloqador bo‘lgan ta’lim mazmunini muayyanlashtirish, badiiy asar tilini tahlil qilish metodikasining nazariy asoslarini belgilash, o‘quvchilarning badiiy matn turlarini o‘rganish bilan bog‘liq bo‘lgan og‘zaki va yozma nutq malakalarini takomillashtirish va rivojlantirishga imkon beradigan ilmiy-metodik tavsiyalar tizimini ishlab chiqishni o‘z oldiga vazifa qilib qo‘yadi va bu ishni to‘la to‘kis bajarishga muvofiq bo‘ladi.
Bitiruv ishi kirish, ikki asosiy bob, xulosa va adabiyotlar ro‘yxatidan iborat bo‘lib, ishning kirish qismida mavzuning dolzarbligi, maqsadi, vazifasi, metodolik asosi, metodi haqida ma’lumot bergan. Ishning asosi ikki bobda
ochib berilgan bo‘lib, “Ona tili darslarida matn va uni o‘rganish usullari” deb nomlangan birinchi bobda matn yaratish ko‘nikmalarini shakllantirish orqali o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatish, matn yaratish va matn ustida ishlashning didaktik prinsiplari hamda ona tili ta’limining yangilangan mazmuni va unda matn yaratish muammosi haqida fikr bildirib, o‘z mulohazalarini misollar bilan izohlab bergan.
Ikkinchi bobda o‘quvchilarning ijodiy tafakkurini oshirishda matn ustida ishlashning ahamiyati haqida to‘xtalib o‘tgan.
Umuman olganda, matn ustida ishlashga oid muammolarni hal etishga qaratilgan bitiruv ishining kirish qismida kun tartibiga qo‘yilgan masalalar to‘lig‘icha hal qilingan.
Gulshoda Normanovaning “Ona tili mashg‘ulotlarida matn ustida ishlash” mavzusidagi malakaviy bitiruv ishi DTS talablariga to‘liq javob beradi. Unda ilgari surilgan fikrlar, tahlillar, izohlar, mavzuning dolzarbligini ta’minlagan. Ushbu bitiruv ishini YaDA hay’ati a’zolari oldida himoya qilishga tavsiya etaman.