bitcoin blokcheyni hajmi
297 gb edi) ma’lumotni yuklab olish uchun
ketgan vaqt emas,
balki har
bir baytni tekshirish, har bir xeshni hisoblash, har bir scriptni ishga
tushirish va hokazo.
Mayning jarayoni
Yana bir bor mayning jarayonini oddiy usulda
namoyish etishga
harakat qilaylik.
Bir qator ishtirokchilari bo'lgan tarmoq mavjud. Ishtirokchining
ba'zilari o'zlarini
maynerlar deb atashadi - ular shaxsiy kompyuterlarida yangi
tranzaksiyalarni yig'ishga, ularning
haqiqiyligini tekshirishga, so'ngra ma’lum usulda ulardan yangi
blokni
yaratishga, ushbu blokni
tarmoqqa tarqatishga va buning uchun mukofot puli va komissiya
to’lovlarini oladi. Mantiqiy
savol - agar hamma narsa shunchalik sodda bo'lsa, nega tarmoqning
har bir a'zosi buni qilmaydi?
Shubhasizki, agar hamma narsa yuqorida aytilganidek bo'lganida edi,
u holda bloklar
sekundiga yuz marta chiqib ketar edi, shu qadar ko'p valyuta bo'lar
ediki,
hech kim buning uchun
bir sent bermaydi va hokazo. Ya’ni qadrsizlanib ketardi.
Shuning uchun Satoshi quyidagi xususiyatlarga ega algoritmni ishlab
chiqishga majbur
bo'ldi:
•
Yangi blokni yaratish hisoblash uchun juda qiyin. Siz shunchaki kuchli
kompyuterni yoqib,
bir daqiqada yuzta blokni yarata olmaysiz.
•
Yangi blokni hisoblash uchun butun tarmoq 10 daqiqa vaqt oladi
(o'rtacha). Agar Litecoinga qarasangiz, bloklar har 2-3 daqiqada
chiqariladi, bu o'rtacha vaqt oldindan belgilab
qo'yilgan.
•
Bundan
tashqari, bu vaqt tarmoq ishtirokchilarining soniga bog'liq
emas. Agar bir kun
maynerlar yuz marta ko'p bo'lsa, algoritm o'z parametrlarini blokni
yaratishni
qiyinlashadigan tarzda o'zgartiradi va blok yaratish vaqtini 10
daqiqaga yaqin ushlab
turadi.
•
Tarmoq taqsimlanganligini va bir rangli ekanligini unutmang,
demak
u o'zi qaysi daqiqada
va ushbu parametrlarni qanday sozlashni tushunishi kerak. Chunki
boshqaruv uzellari yo'q,
barchasi to'liq avtonomdir.
•
Agar yangi blok yaratish muammosini hal qilish vaqt va resurslarni
talab qiladigan
murakkab vazifa bo'lsa, unda blokni "to'g'riligini" tekshirish oddiy va
deyarli bir zumda
bo'lishi kerak.
Mukofot
Keyingi yaxshi savol - 21 million son qayerdan paydo bo'lgan?
Ma'lum bir vaqtda chiqarilgan tangalar
miqdori shu vaqtgacha
yaratilgan bloklar uchun
mukofotlar yig’indisiga teng. Tarmoqqa yangi tangalarni
muomalaga
kiritishning yagona yo'li shu
ekanligini hisobga olsak, bu juda aniq fakt.
Ammo mukofot midori qat'iy emas va bundan tashqari har 210000
blok (taxminan har 4
yilda) ikki baravar kamayadi.
consensus.nSubsidyHalvingInterval = 210000;
//
https://github.com/bitcoin/bitcoin/blob/master/src/chainparams.cpp
#L73
Masalan, barchasi 2009 yil yanvar oyida boshlanganda, blok mukofoti
miqdori 50 BTC
edi. 210000 blokdan so'ng, 2012 yil noyabr oyida u 25 BTCga
tushdi va
so'nggi paytlarda, 2016
yil 9-iyulda u 12,5 BTCga tushdi.
Keyingi 200 yil ichida Bitcoin to'xtamaydi deb taxmin qilib, ishlab
chiqariladigan bicoinlar
sonini hisoblash qiyin emas:
Do'stlaringiz bilan baham: