Хитойнинг иқтисодий ислоҳатлари ва камбағалликни қисқартириш бўйича амалга оширилган ишлари тўғрисида маълумот

Инвестицион сиёсат
1980-йилларнинг бошидан бошлаб хорижий инвестициялар Хитой маҳсулотларини хорижга экспорт қилишга қаратилган саноат корхоналарини ривожлантириш учун асосий капитал манбаларидан бирига айланди.
Ислоҳотларнинг дастлабки босқичида технология трансфери хорижий инвесторларнинг Хитой бозорига киришининг асосий шартларидан бири эди. Хорижий сармоя эвазига қўшма корхоналарда техника ва технологияларни янгилаш , маҳсулот рақобатбардошлигини ошириш имконияти яратилди.
Дастлабки босқичда инвестициялар асосан енгил саноат, ко'чмас мулк, ресторанлар ва инфратузилмага йўналтирилди .
Устувор ва чекланган тармоқлар сиёсати билан ажралиб туради. Хорижий сармояни жалб этишнинг устувор тармоқлари сифатида ёқилғи-энергетика, транспорт, янги қишлоқ хўжалиги техникаси ва янги технологиялар белгиланди . Рағбатлантирилган тоифадаги инвестициялар божхона тўловлари ва ускуналар импортига қўшилган қиймат солиғи (ҚҚС) тўлашдан озод этилди . [бир]
2011-2015 йилларда стратегик аҳамиятга эга бўлган саноатни ривожлантириш Давлат дастурида давлат ва хусусий сектор томонидан инвестиция киритиш учун 7 та устувор тармоқ белгиланди: муқобил энергия, энергия самарадорлиги ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, биотехнология, янги материаллар, янги авлод ахборот технологиялари, юқори технологияли ускуналар ишлаб чиқариш, тоза энергияга асосланган автомобил ишлаб чиқариш.
Хорижий капиталнинг мамлакатга кириб келишига қуйидаги иқтисодий сиёсат воситалари ёрдам берди.
Ишлаб чиқаришнинг асосий омиллари учун паст нархларни сақлаш (ердан фойдаланиш, сув ва энергия таъминоти, меҳнат ресурслари ва капитал учун нархлар ва тарифларга давлат субсидиялари);
тезлаштирилган амортизатсиясини қўллаш ;
ХХРда ишлаб чиқариш рентабеллиги ва оммавий фойданинг юқори суръатлари фонида кредит ставкалари даражасини чеклаш .
Шундай қилиб, 2000-2010 йилларда капиталнинг рентабеллик даражаси 10-17% , кредит бўйича фоиз ставкаси эса 5-7% оралиғида ўзгарди. Бу банк кредити нархини пасайтиришга, ундан фойдаланиш қулайлигини оширишга ёрдам берди.
Шунингдек, хорижий инвесторларни жалб этиш, илғор технологиялар трансферини таʼминлаш мақсадида Хитойда махсус иқтисодий зоналар, юқори технологияли саноатни қўллаб-қувватлаш учун инкубаторлар ташкил этилиб, уларда солиқ имтиёзлари кенг қўлланилди.
Очиқ эшиклар сиёсати: ташқи савдони либераллаштириш, инвестицияларни жалб қилиш.
Ислоҳотлар бошида оддий хитойликларнинг даромадлари бошқа Осиё мамлакатларидаги даромадларга нисбатан ниҳоятда паст эди. Хитой ҳукумати очиқ эшиклар сиёсатини олиб боришни бошлади, бунда у сотсиализмга содиқлигини сақлаб, хорижий капитал ва технологияларни фаол жорий этиш орқали иқтисодий ўсишга эришиш позитсиясини эгаллади.
Очиқ эшиклар сиёсати қуйидаги механизмларни ўз ичига олади :
Махсус иқтисодий зоналарни (ЭИЗ) ташкил этиш. Бундай сиёсат чет давлатлар билан савдо қилиш ва хорижий инвестицияларни жалб қилиш ҳуқуқига эга бўлган алоҳида ҳудудларни босқичма-босқич қамраб олиш эди.
Алоҳида вилоятларнинг босқичма-босқич махсус иқтисодий зоналарга айлантирилиши билан берилган ҳуқуқларнинг табиати аста-секин ўзгариб борди.
Шундай қилиб, босқичма-босқич нархларни эркин белгилаш ва хусусий мулк ҳуқуқига рухсат берилди .
“Дуал” айирбошлаш курсини ўрнатиш, яъни иккита валюта курси - режалаштирилган ва бозор. Халқаро тўловлар учун ишлатилади режалаштирилган (расмий) валюта курси , ички ҳисоб-китоблар учун ишлатилади бозор курси натижаси шундан иборат эдики, хорижий инвесторлар олиб борилаётган либераллаштириш йўлининг барқарорлигига секин-аста ишонч ҳосил қила бошладилар. Хорижий инвестициялар йилдан-йилга ошиб, 1992 йилда бир йил ичида рекорд даражада 2,7 баробар ошди .
1994 йилда валюта тизимини ислоҳ қилиш амалга оширилди, унга кўра икки томонлама алмашув курси режими бекор қилинди ва юан учун ягона ва бошқариладиган бозорга асосланган сузувчи курс режими жорий этилди.
Очиқлик ва экспортга йўналтирилганлик сиёсати, ислоҳотларнинг дастлабки босқичида хорижий сармояларни жалб қилиш Хитой халқининг турмуш даражасини ошириш ва кейинги босқичларда янада мураккаб ислоҳотларни амалга ошириш учун етарли маблағ тўплаш имконини берди .
Бундан ташқари, 1998 йилда аҳоли жон бошига даромад атиги 770 долларга яқин бўлсада, 1980 йилга нисбатан 14 баравар кўп эди.
Шундай қилиб, Ден Сяопиннинг халқнинг иқтисодий аҳволини яхшилашдан иборат биринчи мақсади амалга ошди, деган хулосага келиш мумкин.