Haqiqat turlari


Yolg'onni mimika va imo-ishoralar bilan qanday aniqlash mumkin



Download 0,56 Mb.
bet9/14
Sana17.07.2022
Hajmi0,56 Mb.
#816847
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Yolg\'onni aniqlash

Yolg'onni mimika va imo-ishoralar bilan qanday aniqlash mumkin:
Shuni ta'kidlash kerakki, tabiatda ikkita bir xil shaxslar mavjud emas, har bir inson o'ziga xos tarzda individualdir, shuning uchun yolg'onni ochib beradigan universal signal to'plami mavjud emas. Shu sababli, barcha belgilar mavjud vaziyat nuqtai nazaridan sinchkovlik bilan tahlil qilinishi kerak va ovozga ham, hissiyotlarga ham e'tibor bering va tana harakatlari haqida unutmang. Til yolg'on gapirishi mumkin, ammo tanasi yolg'on gapira olmaydi.
Biroq, ehtiyotkor bo'ling va qanchalik sezgir odamsiz, xulosa qilishga shoshilmang, chunki hatto Sherlok Xolms ham bir vaqtlar qizni dahshatli jinoyatda gumon qilib, haqiqatni yashirishga urinayotgani uchun uning noqulay ishorasini adashtirib qo'ygan. Keyinchalik ma'lum bo'lishicha, qiz uning burni kukun emasligidan shunchaki uyalgan: o).
Va nima deb o'ylaysiz,
Haqiqiy tuyg'ular bizning yuzimizda aks etadi, chunki yuz ifodalari bizning fikrimiz va niyatlarimizdan tashqari beixtiyor bo'lishi mumkin. Ammo yuz yolg'on gapirishi mumkin, chunki biz odamlarning haqiqatni ko'rishiga yo'l qo'ymasdan va ularni yolg'onni qabul qilishga majburlamay, yuz ifodalarini boshqarishimiz mumkin. Yuz biz bilmagan holda ba'zan o'z-o'zidan paydo bo'ladigan so'zlar bilan ataylab qabul qiladigan iboralarni birlashtirib, ikki tomonlama hayot kechiradi.
Haqiqat kamdan-kam hollarda toza va hech qachon aniq emas. (Oskar Uayld)
Darhaqiqat, odam muloqot qilganda, unga doimo mikro ifodalar hamroh bo'ladi va ularni ko'rish mumkin. Bu shuni ko'rsatadiki, hatto diplomatlar yoki razvedka xodimlari ham har doim ham yolg'on gapirishga qodir emas va kuchli hissiyotlar paytida yuz ifodalarini cheklab qo'ymaydi.
Mimik harakatlar - bu yuzdagi quvonchli, keskin, qayg'uli ifoda va boshqalar - beixtiyor va maqsadga muvofiq emas. Biroq, barcha ixtiyoriy harakatlar mimik jihatga ega: ular bir xil maqsad nazarda tutilgan taqdirda ham bir-biriga o'xshamaydi va uning hissiy holatiga qarab bir kishida farq qiladi.
Bir tomondan, yuz bizning irodamizga bo'ysunadi. Boshqa tomondan, u o'z-o'zidan, biz uchun noma'lum hayot bilan yashaydi. Hisobga olinmaydigan, beixtiyor tarkibiy qism doimiy ravishda mavjud bo'lib, ko'pincha u ustun bo'lib qoladi - va eng muhimi, biz qandaydir tuyg'uga mubtalo bo'lganimizda. Yig'lash, kulish, siqishni zavqi, shiddatli tabassum, shuningdek oddiy esnanish - bularning hammasi yuz mushaklarining spazmlari bo'lib, biroz boshqacha davom etmoqda ... Yuzning ikki darajali hayoti - ixtiyoriy va beixtiyor - bizning ichki tabaqalanishimizga juda mos keladi. : ong va ongsizlik. Yuz ruhiy mushaklarning diqqat markazidir - bu psixikaning boshqa psixika bilan aloqa organi - va o'zi bilan. Ruh organi.
Yuz tekshirgich uchun juda qimmatli ma'lumot manbai hisoblanadi, chunki u yolg'on gapirishi, haqiqatni gapirishi va ikkalasini ham bir vaqtning o'zida bajarishi mumkin. Odatda, odam birdaniga ikkita xabar olib boradi - yolg'onchi nima demoqchi va nimani yashirishni xohlaydi. Ba'zi mimikalar yolg'onni qo'llab-quvvatlaydi, bizga noto'g'ri ma'lumot beradi, boshqalari haqiqatga xiyonat qiladi, chunki ular soxta ko'rinadi va haqiqiy his-tuyg'ular ularni yashirish uchun barcha urinishlarni o'tkazib yuboradi. Biron bir vaqtda yuz aldamchi bo'lib, ancha ishonchli ko'rinishi mumkin, ammo bir lahzadan keyin unda yashirin fikrlar paydo bo'lishi mumkin. Va yana shunday bo'ladiki, samimiy va ko'rkam hissiyotlar bir vaqtning o'zida yuzning turli qismlari tomonidan uzatiladi. O'ylaymanki, aksariyat odamlar yolg'onchini shunchaki ko'rishlari mumkin emas, chunki ular asl va yolg'on yuz ifodalarini ajrata olmaydilar.
Ixtiyorsiz va qasddan qilingan iboralar bilan bir qatorda, ilgari biz o'rgangan va endi xohlasak ham, xohlamasak ham, ba'zan hatto bunga qaramay va, qoida tariqasida, bizning xabardorligimizsiz avtomatik ravishda paydo bo'ladigan iboralar ham mavjud. Bunga odatlanib qolgan va "marosim" ga aylangan yuz ifodalari misol bo'la oladi; ular bizning yuzimizda tez-tez paydo bo'ladi, ayniqsa, masalan, biz yuqori martabali odamga g'azabimizni ifoda eta olmasak. Biroq, endi bizni faqat odamlarni chalg'itishga urinishda ishlatadigan qasddan, boshqariladigan, yolg'on iboralar va ularni yashirish uchun har qancha urinishlariga qaramay, ba'zan yolg'onchining haqiqiy his-tuyg'ulariga xiyonat qiladigan beixtiyor, o'z-o'zidan, hissiyotlar qiziqtiradi.
Yuzdagi his-tuyg'ularning beixtiyor namoyon bo'lishi evolyutsiyaning natijasidir. Ko'pgina odamlarning yuz ifodalari primatlarda ko'rilganlarga o'xshaydi. Ba'zi hissiy iboralar - hech bo'lmaganda baxt, qo'rquv, g'azab, nafrat, qayg'u, qayg'u va ehtimol boshqa bir qator his-tuyg'ular haqida gapiradiganlar - yoshi, jinsi, irqi va madaniy farqlaridan qat'i nazar, hamma odamlar uchun bir xildir.
Ushbu iboralar bizga insonning his-tuyg'ulari haqida boy ma'lumot beradi, uning qalbidagi eng kichik harakatlarni beradi. Yuz nafaqat shoirning so'z bilan ifodalashi mumkin bo'lgan hissiy tajribalarning bunday soyalarini etkazishi mumkin. Bu bizga aytib berishi mumkin:
- inson qanday his-tuyg'ularni boshdan kechirishi (g'azab, qo'rquv, qayg'u, nafrat, qayg'u, quvonch, qoniqish, hayajon, ajablanish, nafrat) - bu hissiyotlarning har biri o'ziga xos o'ziga xos yuz ifodasiga ega;
- hissiyotlarni yuklash to'g'risida - ko'pincha odam birdaniga ikkita hissiyotni boshdan kechiradi va ikkalasi ham yuzida qisman aks etadi;
- boshdan kechirgan hissiyotlarning kuchi haqida - barcha his-tuyg'ular turli darajalarda namoyon bo'ladi - engil g'azablanishdan g'azablanishga, qo'rquvdan dahshatga qadar va hokazo.
Avtomatik, odatiy yuz ifodalaridan tashqari, odamlar o'zlarining haqiqiy his-tuyg'ularining namoyon bo'lishini bostirish va boshqalarga taqlid qilish orqali qabul qiladigan juda ongli narsalarga ega bo'lishlari mumkin, aslida ular tajribaga ega emaslar. Ko'p odamlar yuzni aldashning bir turini yaxshi bilishadi. Biror kishining yuz ifodasi uni butunlay chalkashtirib yuborgan holatni deyarli har bir kishi eslashi mumkin, ammo aksincha, uning yolg'on gapirishi odamning yuzidan aniq ko'rinib turganda, buning aksini deyarli hamma biladi. Har bir turmush qurgan juftlikning hayotida, birining yuziga birovning hissiyotlarini (odatda qo'rquv yoki g'azabni) o'qigan paytlar bo'ladi, bu sherik nafaqat tushunmaydi, balki uni ham inkor etadi.
Minglab turli xil yuz ifodalari mavjud va ularning barchasi bir-biridan farq qiladi. Ularning aksariyati his-tuyg'ular bilan hech qanday aloqasi yo'q va illyustratsiya singari stress va punktuatsiyaga mos keladigan nutq belgilariga tegishli (masalan, savol yoki undov belgisini aks ettiruvchi mimika). Ammo taqlid timsollari ham bor: ko'z qisish, qoshlarning ajablanib qisilishi, ko'zlarning xo'rlik bilan qisilishi, taqa og'zi, skeptik jilmayish, jag'ning osilib turishi va boshqalar. Shuningdek, taqlid manipulyatsiyalari mavjud - lablarni tishlash va yalab olish, yuzlarini urish, puflash. Bundan tashqari, oddiygina hissiy yuz ifodalari mavjud, ham samimiy, ham xiralashgan.
Bundan tashqari, bitta tuyg'u bir yuz ifodasiga emas, balki o'nlab, ba'zan esa yuzlab narsalarga to'g'ri keladi.
Har bir tuyg'u aniq va juda aniq ifodalar to'plamiga ega. Bu ajablanarli emas, chunki har bir hissiyot bitta holatga emas, balki butun bir qatorga mos keladi. G'azabning ifodalarini ko'rib chiqamiz. G'azab quyidagicha farq qiladi:
- uning intensivligi (engil tirnash xususiyati va g'azabgacha);
- boshqaruvchanlik darajasi (portlashdan yashirin g'azabgacha);
- rivojlanish tezligi (to'satdan chaqnashdan sekin qaynashgacha);
- yo'q bo'lib ketish darajasi (to'satdan uzaygangacha);
- issiqlik (qaynoqdan sovuqqonlikgacha);
- samimiylik darajasi (chinakam fe'l-atvordan tortib to itoatsiz, lekin sevikli bolasini haqorat qiladigan ota-onalar kabi).
Agar biz bunga g'azabga boshqa hissiyotlarning qo'shimchalarini qo'shsak: xursandchilik, aybdorlik, adolat, nafratlanish bo'lsa, unda bu seriyaning tarkibiy qismlari yanada ko'proq bo'ladi.

Download 0,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish