H jamolxonov

Tayanch tushunchalar

Grafika - yozuv tizimining birinchi (yetakchi) komponenti. U harfiy va noharfiv belgilar vositasida yozuvning tovush tili bilan aloqasini ta’minlaydi.

Grafema - grafik tizimning eng asosiy birligi, ifodalovchi va ifodalanuvchi tomonlari bor bo'lgan semiotik belgi.

Fonografema ^ grafemalarning fonemalarni ifodalashga asoslangan

tipi.

Monograf — shaklan bir harfga teng grafema.

Poligraf — shaklan ikki yoki undan ortiq harflar qo'shilmasiga teng bo'lgan analitik grafema.

Monofonemali grafema — mazmun planida faqat bitta fonema kodlashtirilgan fonografema.

Polifonemali grafema - mazmun planida ikki va undan ortiq fonema kodlashtirilgan fonografema.

Sintetik grafema — nutq oqimida bir yo’la ikki fonemani ifodalaydigan monograf. Kirill o'zbek yozuvidagi e, ё, ю, я harflari shunday grafemalardir

Grafik simmetriya (fonetik-grafik simmetriya) — so'z tarkibidagi tovush va harflaming miqdoran teng bo¹ lishi («birtovushga bir harf» munosabatining ta’minlanishi).

Grafik asimmetriya (fonetik-grafik asimmetriya) - so'z tarkibida o‘zaro munosabatga kirishayotgan harf va tovushlar o'rtasidagi miqdoriy tenglikning buzilishi. .

Grafik sinonimiya - shakli har xil bo'lgan ikki grafemaning ma'lum fonetik-grafik pozitsiyalarda bitta fonemani ifodalashi.

HOZIRGI 0‘ZBEK ADABIY TILI 1

t/- 6$0$/S 15

Y WEP6££ (0%. 17

Jl Jl JL Jl 29

HOZIRGI 0‘ZBEK ADABIY TILI 260

Diakritik harflar — o'z referentiga ega bo'lmagan, ammo so‘z qismlari yoki fonemalarning o'ziga xos jihatlariga ishora qiladigan harflar.

Simvollar — ilm-fanning ma’lum sohalarida qabul qilingan maxsus idegrafik belgilar.

ORFOGRAFIYA

Adabiyotlar: 3 [63-77], 9 [26-38], 10 [ 100-114], 22 [123-126], 25

129.