H jamolxonov

H. JAMOLXONOV

HOZIRGI 0‘ZBEK

ADABIY TILI

O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rfa maxsus ta'lim vazirligi
oliy o'quv yurt lari ucluin darslik sifatida
nashrga tavsiya etgan

Toshkent — «Talqin» - 2005

Taqrizchilar: Yormat Tojiyev, Hakimjon Shamsiddinov.

Vlirzo Ulug’bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti professorlari. filologiya fanlari doktorlari:

Ravshanxo⁴ja Rasulov. Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat pedagogika universiteti professori. filologiya fanlari doktori.

Shartli qisqartmalar

A. N. — A. Navoiy A. Rahm. — A. Rahmat A. Q. — A. Qahhor A. Qod. — A. Qodiriv ar. - arabcha V. Sa’d. — Vosit Sa'dulla DLT. — Devonu lug'otit turk J. A. — J. Abdullaxonov J. Sh. - Jumaniyoz Sharipov Z. Sh. - Z. Sharofiddinov lYl. Ism. — M. Ismoiliy M. Os. — M. Osim M. Sh. — M. Shayxzoda Mirm. — Mirmuhsin Muq. — Muqimiy Mo‘g‘. — mo'g'ulcha O. — Oybek.

O. Yo. — Odil Yoqubov

O. Q. — Olim Qo'chqorbekov

P. T. — Parda Tursun

P. Q. — Pirimqul Qodirov r.-b. — ruscha-baynalmilal

R. F. — Rahmat Fayziy Rud. — Rudakiy

S. A. — S. Ayniy

S. An. — S. Anorboyev
S.Ahm. — Said .Ahmad . S. Z. — Saida Zunnunova

S. N. — Said Nazir snq. — sanoq sonlar sug'd. - sug‘dcha sft. - sifat

T. M. - Tohir Malik turk. - turkcha turkm. - turkmancha Uyg‘. “ Uyg'un

f.-t. — forscha-tojikcha

Sh. — Shuhrat

Sh. R. - Sharof Rashidov

О*. H. — O'tkir Hoshimov

0‘TIL. — O'zbek tilining izohli lug'ati

Q. M. — Quddus Muhammadiy

qirg‘. — qirg'izcha

qoz. - qozoqcha

qoraq. — qoraqalpoqcha

G'.G‘. - G'afur G'ulom

H.Deh. — Hisrav Dehlaviy

H.N. - Hakim Nazir

H.O. — Hamid Olimjon

H.Sh. - Husayn Shams

Hab. - Habibiy

S «Talqin» nashrivoti. 2005- y.

SO‘ZBOSHI

«Hozirgi o'zbek adabiy ti 1 i» darsligi universitet va pedagogika i nst it Lit 1 a ri n i ng o'zbek tili va adabiyoti fakultetlari talabalari uchun yaratilgan o'quv adabiyotining l¹ qismi bo'lib, u shu nomdagi o'quv kursining «Kirish», «Fonetika va fonologiya», «Grafika va orfografiya», «Orfoepiya», «Leksikologiya va frazeologiya», «Leksikografiya» bo'limlarini o'z ichiga oladi. Darslik shu o'quv kursi dasturiga va hozirgi pedagogik texnologiyalar talabiga rnos ravishda yozildi. Lining yaratilishida I.A.Boduen de Kurtene, L.V.Shcherba, N.S.Trubetskoy, L.R.Zinder, V.K.Juravlyov, V.F.Ivanova, T.A.Amirova, E.Pulgrem, A.Makntosh, E.A.Lorash kabi rus va jahon tilshunoslarining, shuningdek, A.K.Borovkov, V.V.Reshetov, G'.A.Abdurahmonov, Sh.Shoabdurahmonov, F.K.Kamolov, A.Hojiyev, Sh.U.Rahmatullayev, A.Rustamov. X.Doniyorov, A.Mahmudov, N.Mahmudov, S.Otamirzayeva, A.Abduazizov, A.Nurmonov, M.Mirtojiyev, K.Nazarov, Fi.Ne'matov kabi o'zbek tilshunoslarining asarlari va g'oyalari ilmiy-nazariy hamda metodologik jihatdan asos bo'ldi.

Darslikda tovush va fonema, fonemalarning sistemaga uyushish qonuniyatlari talqiniga, shuningdek, til birliklari bilan yozuv birliklari o'rtasidagi aloqalar mexanizmini, leksema va frazemalaming lug'aviy birlik, sememe va semalarning esa semantik birlik sifatidagi tabiati va mohiyatini yoritishga, talabalarni o'zbek lug'atchiligi tarixi, lug'at tiplari va turlari, lug'at maqolalari sxemalari bilan tanishtirishga alohida e’tibor berildi; mavzular bayonining tushunarli bo'lishini ta’minlash maqsadida tayanch tushuncha nomlari bo'rttirib ko'rsatildi (qora rang, kursiv, razryadka va h.k.), tasvir, jadval va chizmalar, tegishli manbalaiga havolalar (snoskalar) berildi. Flarbirbo'lim bo'yicha qo'shimcha ma’lumotlarolish imkoniyatini yaratish maqsadida adabiyotlar ro'yxatiga darslik va qo'llanmalardan tashqari ilmiy maqolalar, til va yozuvga oid qonun, farmon va qarorlar ham keltirildi.

KIRISH

Adabiyotlar: 3 [41—46|. 10 [3-8]. 26 [4-5]. 27 [3-11].

1.