Geografik joylashuvi va tabiati

Norvegiya iqtisodiyotiga umumiy malumot
Norvegiya ham xususiy, ham davlat mulki bo'lgan korxonalar bilan aralash iqtisodiyotga ega. Iqtisodiyotning ko'p qismi baliq zaxiralari, neft va gidroenergetika kabi tabiiy resurslardan foydalanishga asoslangan.
Norvegiya iqtisodiyotining 2018 yildagi yalpi ichki mahsuloti (YaIM) 499 milliard dollarni va 2019 yilda aholi jon boshiga 70 ming dollarni tashkil etdi. Xizmatlar sohasi yalpi ichki mahsulotning 52,7%, sanoat (45,1%) va qishloq xo'jaligi (2,2%) ulushiga to'g'ri keladi. 2,8 million kishidan iborat ishchi kuchining qariyb 76 foizi xizmatlar sohasida, 21,1 foizi sanoat sohasida va 2,9 foizi qishloq xo'jaligida ishlaydi. Bu erda iqtisodiyotning boshqa muhim tarmoqlari oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash, kemasozlik, yuk tashish, kimyoviy mahsulotlar, qog'oz mahsulotlari, metall, yog'och va to'qimachilik hisoblanadi. Norvegiyada ishsizlik darajasi 4,3 foizni tashkil etadi. Bundan tashqari, uning 55 milliard dollarlik tashqi zaxirasi va AAA Standard & Poor's reytingi bor.
Norvegiyaning etakchi tarmoqlari
Shimoliy dengiz neft va tabiiy gazini ishlab chiqarish va ekspluatatsiya qilish Norvegiya iqtisodiyotini qo'zg'atmoqda. Ushbu sohalardan olinadigan foyda mamlakatning ishlab chiqarish va farovonlikni ta'minlash tizimlarini, shu qatorda Hukumat Pensiya jamg'armasi Globalini moliyalashtiradi. Neft va tabiiy gaz eksporti mamlakat yalpi ichki mahsulotining 17 foizini tashkil qiladi. Mamlakatning eng yirik neft kompaniyasi - Statoyl, uning uchdan ikki qismi davlatga tegishli.
Top eksport tovarlari va sheriklari
Norvegiya har yili 149 milliard dollarlik mahsulot eksport qiladi. Uning asosiy eksport tovarlari: xom neft (45,1 milliard dollar), neft gazi (43,6 milliard dollar), tozalangan neft (6,5 milliard dollar), to'ldirilmagan baliq (4,94 milliard dollar), alyuminiy xom ashyosi (3,14 milliard dollar). Ushbu eksportning katta qismi quyidagi mamlakatlarga to'g'ri keladi: Buyuk Britaniya (28 milliard dollar), Germaniya (26 milliard dollar), Gollandiya (20,8 milliard dollar), Shvetsiya (10,1 milliard dollar) va Frantsiya (9,1 milliard dollar).
Eng yaxshi import tovarlar va sheriklar
Bu mamlakat har yili 90,7 milliard dollarlik mahsulot import qiladi. Import va eksportni hisobga olgan holda, Norvegiya 59,1 milliard dollarlik ijobiy daromadga ega. Uning asosiy importi avtomobillar (5,54 milliard dollar), tozalangan neft (2,81 milliard dollar), kompyuterlar (2.06 milliard dollar), yo'lovchi va yuk kemalari ($ 2.03 milliard) va nikel matlari ($ 1.84 milliard dollar). Eng yirik import sheriklari Shvetsiya (11,4 milliard dollar), Germaniya (10,9 milliard dollar), Xitoy (8,23 milliard dollar), Buyuk Britaniya (5,86 milliard dollar) va Daniya (5,53 milliard dollar).
Norvegiya iqtisodiyoti duch keladigan muammolar
Garchi Norvegiya iqtisodiyoti sog'lom, rivojlangan va o'sayotgan bo'lsa-da, u bir qator jiddiy qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Bu mamlakatda yashash va mehnat qilish xarajatlari yuqori. Ishchi kuchining katta qismi neft sanoatida to'plangan, bu esa malakasiz ishchilarga katta e'tibor beradi. Neftga ishonganligi sababli, zaxiralar tugagach, Norvegiya o'zining yuqori turmush darajasini va iqtisodiy muvaffaqiyatini saqlab qololmaydi. Qayta tiklanmaydigan resurslar va malakasiz ishchilarga bog'liqligi sababli, iqtisodiy o'sish global bozorning har qanday pasayishiga qarshi himoyasizdir.